The object of research, development or design (in Russian) : Объект исследований: вибрационная гироскопическая роторная машина с нелинейной жесткостью и нелинейным кубическим демпфированием упругой опоры.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысаны: серпімді тірегінің сызықты емес қаттылығы, сызықты және кубтық сызықты емес демпфирлеуі бар гироскоптық роторлы машина.

Aim of work (in Russian) : Цель работы - исследование динамики гироскопической роторной машины с нелинейными характеристиками упругой опоры, в т.ч. с неидеальным источником энергии, разработка проектно-конструкторской документации, создание 3D и опытной моделей, принципиально новых классов машин

Aim of work (in Kazakh) : Жұмыстың мақсаты – серпімді тірегінің сызықты емес сипаттамалары бар принципті жаңа гироскоптық роторлық машинаның (м.і. идеал емес энергия көзі бар) динамикасын зерттеу, ЖКҚ және 3D моделін әзірлеу, тәжірибелік үлгісін жасау.

Методы исследования (на русском) : Методы проведения работы. Для решения нелинейных дифференциальных уравнений движения применялись метод гармонического баланса, метод меняющихся амплитуд, метод теории малых возмущений и численные методы с помощью пакетов MATHLAB. При рассмотрении вопроса устойчивости применялись критерий малых возмущений и критерий для гармонических колебаний. 3D моделирование центрифуги на базе гироскопического ротора производилось в среде SolidWorks.

Методы исследования (на казахском) : Жұмысты жүргізу әдістері. Қозғалыстың сызықты емес дифференциалдық теңдеулерін шешу үшін гармоникалық баланс әдісі, өзгермелі амплитудалар әдісі, аз қобалжулар теориясы әдісі және MATHLAB пакеттері көмегімен сандық әдістер қолданылды. Орнықтылық мәселесін қарастырғанда аз қобалжулар критериі, гармоникалық тербелістер үшін критерий қолданылды. Гироскоптық ротор негізіндегі центрифуганы 3D модельдеу SolidWorks ортасында жүргізілді.

Obtained results and novelty (in Russian) : Результаты работы. Разработаны методы исследования резонансных колебаний вибрационной гироскопической роторной машины с нелинейной жесткостью и нелинейным кубическим демпфированием упругой опоры, в т.ч. с неидеальным источником энергии. В подробности: были разработаны методологии решения нелинейных дифференциальных уравнений движения; получены результаты анализа влияния нелинейной жесткости, линейного и нелинейного кубического демпфирования опоры на АЧХ и ФЧХ, на амплитуду момента силы трансмиссивности; найдены границы области устойчивых и неустойчивых режимов и получены результаты анализа влияния на них линейного и нелинейного кубического демпфирования опоры; разработаны 3D модель и ПКД, создана экспериментальная установка центрифуги на базе гироскопического ротора и получен Евразийский патент на изобретение.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жұмыстың нәтижелері. Серпімді тіректің сызықты емес қаттылығы мен сызықты емес кубтық демпфері бар дірілдегіш гироскоптық роторлық машинаның (м.і. идеал емес энергия көзі бар) резонанстық тербелістерін зерттеу әдістері жасалды. Толығырақ: сызықтық емес дифференциалдық теңдеулерді шешу әдістемелері әзірленді; АЖС-на және АФС-на, трансмиссивтік күш моментінің амплитудасына тіректің сызықты және сызықтық емес демпфирлеуінің әсерін талдау нәтижелері алынды; қозғалыстың орнықты және орнықты емес режимдері облысының шекаралары табылды және оларға тіректің сызықты және сызықтық емес кубтық демпфирлеуінің әсерін талдау нәтижелері алынды; гироскоптық ротор негізінде центрифуганың 3D моделі, жобалық конструкторлық құжаттама (ЖКҚ) әзірленді және эксперименттік қондырғысы жасалды, оған өнертабысқа Еуразиялық патент алынды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Рекомендации по использованию результатов НИР: Результаты исследований и разработанная методология измерения и идентификации коэффициентов нелинейных жесткости и демпфирования могут быть использованы при научных исследованиях и конструкторских расчетах для создания надежных виброизоляторов.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Ғылыми-зерттеу жұмыстарының нәтижелерін қолдануға ұсыныстар: Жүргізілген зерттеулер нәтижелері және сызықты емес қаттылық пен демпфирлеу коэффициенттерін өлшеу және тану әзірленген әдістемесі ғылыми зерттеулерде және сенімді тербеліс бәсеңдеткіштерді жасау үшін жобалау есептерінде қолданылуы мүмкін.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) : Полученные новые результаты проекта найдут свое применение в различных областях знаний: в теории вибрационных механизмов и машин, в методах исследования нелинейной механики. Разработка вибрационных машин с системой управления и контроля вибрацией на базе роторных машин с учетом технологического процесса значительно повысить их функциональные возможности и существенно сократить расходы на их изготовление.

Efficiency (in Kazakh) : Алынған жаңа нәтижелер әртүрлі білім салаларында: тербелмелі механизмдер мен машиналар теориясында, сызықты емес механиканың зерттеу әдістерінде қолданылады. Технологиялық процесті ескере отырып, роторлы машиналарға негізделген дірілді бақылау және басқару жүйесі бар тербелмелі машиналарды әзірлеу олардың функционалдық мүмкіндіктерін едәуір арттырады және оларды жасаудың өзіндік құнын айтарлықтай төмендетеді.

Field of application (in Russian) : Область применения результатов: высшие учебные заведения, научно-исследовательские институты, конструкторское бюро, заводы изготовители вибрационных роторных машин и оборудований агропромышленного сектора, пищевой и фармацевтической промышленности.

Field of application (in Kazakh) : Нәтижелердің қолданылу облысы: Жоғарғы оқу орындары, ғылыми-зерттеу институттары, конструкторлық бюро, агроөнеркәсіптік сектордың, азық-түлік және фармацевтикалық өнеркәсіптің дірілдегіш роторлы машиналарын және жабдықтарын өндіруші зауыттар.