The object of research, development or design (in Russian) : 10 коммерчески ценных сортов и 6 отобранных форм грецкого ореха (Juglans regia L.)

The object of research, development or design (in Kazakh) : Грек жаңғағының 10 коммерциялық құнды сорттары және 6 таңдалған түрі (Juglans regia L.)

Aim of work (in Russian) : Разработка эффективной технологии микроклонального размножения коммерчески ценных сортов грецкого ореха для производства высококачественного посадочного материала, адаптированного к условиям юго-востока Казахстана.

Aim of work (in Kazakh) : Қазақстанның оңтүстік-шығыс жағдайларына бейімделген жоғары сапалы отырғызу материалын өндіру үшін комерциялық құнды грек жаңғағының сорттарын микроклональды көбейтудің тиімді технологиясын әзірлеу.

Методы исследования (на русском) : Методы культуры тканей in vitro; методы криоконсервации, молекулярно-генетические методы.

Методы исследования (на казахском) : In vitro тіндерді өсіру әдістері; криоконсервациялау әдістері, молекулалық-генетикалық әдістер.

Obtained results and novelty (in Russian) : Разработан эффективный режим дезинфекции тепличного и полевого растительного материала грецкого ореха впервые с использованием биоцида широкого спектра действия РРМ. Создана асептическая коллекция 10 коммерчески ценных сортов и 6 форм грецкого ореха. Оптимизирован состав питательных сред для микроклонального разможения и укоренения побегов грецкого ореха в культуре in vitro. Значения коэффициента размножения (Кр) составили от 3,1 до 3,5 в зависимости от генотипа. В результате двухэтапного способа процент укоренения побегов составил в среднем по сортам 81,7%. Проведена молекулярно-генетическая паспортизация 16 коммерчески ценных сортов и форм грецкого ореха с использованием микросателлитных ДНК-маркеров. Сформированы ДНК-паспорта, содержащие генетические профили по 9 маркерам. Разработан эффективный протокол криоконсервации апикальных меристем, позволяющий надежно сохранить сорта и формы грецкого ореха в криогенном банке. Создана криогенная коллекция 10 сортов и 3 отобранных форм грецкого ореха. Процент регенерации криосохраненых меристем составил 59,9-67,8%, в зависимости от сорта. Усовершенствованы условия перевода асептичексих растений грецкого ореха в почвенную культуру. Получен посадочный материал 10 сортов грецкого ореха. Разработана технология микроклонального размножения коммерчески ценных сортов и форм грецкого ореха для производства высококачественного посадочного материала, адаптированного к условиям юго-востока Казахстана

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Бірінші рет кең спектрлі PPM биоцидін қолдану арқылы жылыжай және егістік жаңғақ өсімдік материалын дезинфекциялаудың тиімді режимі әзірленді. Грек жаңғақтарының коммерциялық құнды 10 сорты мен 6 формасының асептикалық коллекциясы жасалды.In vitro культурасындағы грек жаңғақ өркендерінің микроклоналдық көбеюіне және тамырлануына арналған қоректік орталардың құрамы оңтайландырылды. Көбейту коэффициентінің мәндері (Kм) генотипке байланысты 3,1-ден 3,5-ке дейін көрсетеді. Екі сатылы әдіс нәтижесінде өркеннің тамырлану пайызы сорттар бойынша орта есеппен 81,7% құрады. Микросателлиттік ДНҚ маркерлерін қолдану арқылы грек жаңғағының коммерциялық құнды 16 сорты мен формаларының молекулалық-генетикалық паспорттау жүргізілді. 9 маркерге арналған генетикалық профильді қамтитын ДНҚ паспорттары қалыптастырылды. Апикальды меристемаларды криоконсервациялаудың тиімді хаттамасы әзірленді, бұл грек жаңғақ сорттары мен формаларын криогендік банкте сенімді сақтауға мүмкіндік береді. Грек жаңғағының 10 сорты мен 3 таңдаулы формасының криогендік коллекциясы жасалды. Криоконсервіленген меристеманың регенерациялану пайызы сортына байланысты 59,9-67,8% құрады. Асептикалық грек жаңғақ өсімдіктерін топырақ мәдениетіне көшіру жағдайлары жақсартылды. Грек жаңғағының 10 сортының отырғызу материалы алынды.Қазақстанның оңтүстік-шығысындағы жағдайға бейімделген жоғары сапалы отырғызу материалын алу үшін коммерциялық құнды грек жаңғақ сорттары мен формалары микроклоналдық көбейту технологиясы әзірленді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Разработана технология микроклонального размножения коммерчески ценных сортов и форм грецкого ореха для производства высококачественного посадочного материала, адаптированного к условиям юго-востока Казахстана.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Қазақстанның оңтүстік-шығысындағы жағдайға бейімделген жоғары сапалы отырғызу материалын алу үшін коммерциялық құнды грек жаңғақ сорттары мен формалары микроклоналдық көбейту технологиясы әзірленді.

Level of implementation (in Russian) : Посадочный материал сортов и форм грецкого ореха с закрытой корневой системой, полученный с применением технологии микроклонального размножения, передан для закладки маточника в ТОО «Интеграция-Тургень» в количестве 400 штук, а также в ИП «Биота» в количестве 200 штук

Level of implementation (in Kazakh) : Микроклондық көбейту технологиясы арқылы алынған жабық тамыр жүйесі бар жаңғақ сорттары мен формаларының отырғызу материалы «Интеграция-Турген» ЖШС-не 400 дана көлемінде, сонымен қатар 200 дана көлемінде ЖК Биотаға берілді.

Efficiency (in Russian) : Разработанная технология микроклонального размножения коммерчески ценных сортов грецкого ореха будет способствовать налаживанию производства отечественного посадочного материала, уменьшению импортозависимости, обогатит рынок Казахстана высококачественными саженцами, что приведет к снижению их стоимости.

Efficiency (in Kazakh) : Коммерциялық құнды жаңғақ сорттарын микроклондық көбейтудің әзірленген технологиясы отандық отырғызу материалын өндіруді жеңілдетеді, импортқа тәуелділікті азайтады, Қазақстан нарығын жоғары сапалы көшеттермен байытады, бұл олардың өзіндік құнының төмендеуіне әкеледі.

Field of application (in Russian) : растениеводство, биотехнология

Field of application (in Kazakh) : өсімдік шаруашылығы, биотехнология.