The object of research, development or design (in Russian) : Летучие мыши

The object of research, development or design (in Kazakh) : Жарқанаттар

Aim of work (in Russian) : Мониторинг летучих мышей, обитающих на территории Республики Казахстан на носительство особо опасных патогенов для определения роли летучих мышей в эпидемиологии болезней людей и животных.

Aim of work (in Kazakh) : Адамдар мен жануарлардыңи эпидемиологиялық ауруларында жарқанаттар рөлін анықтау үшін Қазақстан Республикасының аумағындағы мекен ететін жарқанаттардың аса қауіпті ауруларды тасығыштығына мониторинг.

Методы исследования (на русском) : Методы проведения работы – в процессе работы использовались вирусологические и молекулярно-биологические методы исследований.

Методы исследования (на казахском) : Жұмыстың әдістері - жұмыс барысында вирусологиялық және молекулалық биологиялық зерттеу әдістері қолданылды.

Obtained results and novelty (in Russian) : В исследуемый период было собрано 1149 биологических образцов от четырех видов летучих мышей (Vespertilio murinus, Nyctalus noctula, Myotis blythii, Eptesicus serotinus). Превалентность коронавируса среди летучих мышей в Алматинской области составила 100%, Атырауской области 18,18%, Актюбинсокй области 13,92%, Западно-Казахстанской области 5,16%, Туркистанской области 1,39%, в Кызылординской области 0,66%. Инфицированность летучих мышей вида Vespertilio murinus составила 0,85%, Eptesicus serotinus 9,94%, Myotis blythii 27,27%. Филогения RdRp гена 12 образцов позволило отнести их к альфакоронавирусов, и разделить на две группы. Превалентность вируса бешенства среди летучих мышей в Северо-Казахстанской области составила 12,77%, Атырауской области 17,02%, Актюбинсокой области 1,64%, Западно-Казахстанской области 11,11%, Туркестанской области 5,08%, в Жамбылской области 10,0%. Инфицированность летучих мышей вида Vespertilio murinus составила 7,28%, Eptesicus serotinus 8,74%. Филогенетический анализ последовательности N гена OP585396 KZ(West)/bat/111/2021 показал его близкое родство с изолятами из группы вирусов бешенства Cosmopolitan (Central Asia). РНК морбилливирусов в 23 (5,85%) биообразцах от летучих мышей. Превалентность морбилливируса среди летучих мышей в ЗКО составила 20,7%, Кызылординской области 7,5%, Туркистанской области 6,8%. Инфицированность летучих мышей вида Vespertilio murinus составила 4,0%, Eptesicus serotinus 7,1%, Nyctalus noctula 14.3%.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Зерттеу кезеңінде жарқанаттардың төрт түрінен 1149 биологиялық үлгі жиналды (Vespertilio murinus, Nyctalus noctula, Myotis blythii, Eptesicus serotinus). Алматы облысында жарқанаттар арасында коронавирустың таралуы 100%, Атырау облысында 18,18%, Ақтөбе облысында 13,92%, Батыс Қазақстан облысында 5,16%, Түркістан облысында 1,39%, Қызылорда облысында 0,66% құрады. Vespertilio murinus түріндегі жарқанаттардың инфекциясы 0,85%, Eptesicus serotinus 9,94%, Myotis blythii 27,27% құрады. 12 үлгідегі Геннің rdrp филогенезі оларды альфакоронавирустарға жатқызуға және екі топқа бөлуге мүмкіндік берді. Солтүстік Қазақстан облысында жарқанаттар арасында құтыру вирусының таралуы 12,77%, Атырау облысында 17,02%, Ақтөбе облысында 1,64%, Батыс Қазақстан облысында 11,11%, Түркістан облысында 5,08%, Жамбыл облысында 10,0% құрады. Vespertilio murinus түріндегі жарқанаттардың инфекциясы 7,28%, Eptesicus serotinus 8,74% құрады. Op585396 KZ(West)/bat/111/2021 генінің N тізбегінің филогенетикалық талдауы оның Cosmopolitan (Central Asia) құтыру вирустары тобының изоляттарымен тығыз байланысын көрсетті. Жарқанаттардан алынған 23 (5,85%) биоәртүрлілердегі морбилливирустардың РНҚ. БҚО-да жарқанаттар арасында морбилливирустың таралуы 20,7%, Қызылорда облысы 7,5%, Түркістан облысы 6,8% құрады. Vespertilio murinus түріндегі жарқанаттардың инфекциясы 4,0%, Eptesicus serotinus 7,1%, nyctalus noctula 14.3% құрады.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Реализация проекта позволит разработать алгоритм комплексного эпизоотолого-эпидемиологического мониторинга инфекционных болезней резервуаром, которых являются летучие мыши, что будет способствовать снижению заболеваемости и предотвращению социального и экономического ущерба, наносимого этими заболеваниями

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Жобаны іске асыру жарғанаттар болып табылатын жұқпалы аурулардың кешенді эпизоотологиялық-эпидемиологиялық мониторингінің алгоритмін әзірлеуге мүмкіндік береді, бұл осы аурулармен сырқаттанушылықты төмендетуге және әлеуметтік және экономикалық залалдың алдын алуға ықпал ететін болады.

Level of implementation (in Russian) : Практическая значимость проекта заключается в том, что результаты полученные в результате реализации проекта позволят разработать стратегию эпиднадзора за болезнями распространяемыми летучими мышами. Выявленные в процессе работы эпизоотологическое и эпидемиологические характеристики, а также особенности проявления этих особо опасных инфекции в условиях Казахстана будут основой для разработки мер по оптимизации системы контроля над инфекциями. Результаты проекта могут оказать существенное положительное влияние на эпидемиологическую и эпизоотологическую ситуацию в Республике Казахстан

Level of implementation (in Kazakh) : Жобаның практикалық маңыздылығы-жобаны іске асыру нәтижесінде алынған нәтижелер таратылатын жаралардың ауруларын бақылау стратегиясын жасауға мүмкіндік береді. Жұмыс процесінде анықталған эпизоотологиялық және эпидемиологиялық сипаттамалар, сондай-ақ Қазақстан жағдайында осы аса қауіпті инфекциялар көріністерінің ерекшеліктері инфекцияларға бақылау жүйесін оңтайландыру жөніндегі шараларды әзірлеу үшін негіз болады. Жобаның нәтижелері Қазақстан Республикасындағы эпидемиологиялық және эпизоотологиялық жағдайға айтарлықтай оң әсер етуі мүмкін.

Efficiency (in Russian) : Проведенные исследования позволят определить приоритетные патогены резервуаром и/или переносчиками, которых являются летучие мыши. Полученные знания позволят разработать стратегию эпиднадзора за болезнями распространяемыми летучими мышами. Реализация проекта позволит разработать алгоритм комплексного эпизоотолого-эпидемиологического мониторинга инфекционных болезней резервуаром, которых являются летучие мыши, что будет способствовать снижению заболеваемости и предотвращению социального и экономического ущерба, наносимого этими заболеваниями. Социальный эффект от реализации проекта направлен на обеспечение санитарно-эпидемиологического и ветеринарного благополучия Республики Казахстан, профилактику инфекционных заболеваний распространяемых летучими мышами.

Efficiency (in Kazakh) : Жобаны іске асыру жарғанаттар болып табылатын жұқпалы аурулардың кешенді эпизоотологиялық-эпидемиологиялық мониторингінің алгоритмін әзірлеуге мүмкіндік береді, бұл осы аурулармен сырқаттанушылықты төмендетуге және әлеуметтік және экономикалық залалдың алдын алуға ықпал ететін болады. Жобаны іске асырудың әлеуметтік әсері Қазақстан Республикасының санитариялық-эпидемиологиялық және ветеринариялық салауаттылығын қамтамасыз етуге, жарғанаттар тарататын инфекциялық аурулардың алдын алуға бағытталған.

Field of application (in Russian) : Целевыми потребителями, полученных нами результатов могут быть областные и районные государственные ветеринарные учреждения, хозяйствующие субъекты республики, ветеринарные специалисты этих предприятий и ученые исследователи.

Field of application (in Kazakh) : Мақсатты тұтынушылар біздің алған нәтижелерді мемлекеттік ветеринарялық мекемелер облыстық және аудандық, республиканың шаруа қожалықтары, кәсіпорынның мал-дәрігерлік мамандары және ғалым зерттеушілер.