The object of research, development or design (in Russian) : 19 коммерчески ценных сортов малины и 3 сорта черной смородины.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Таңқурайдың 19 коммерциялық құнды сорты және қара қарақаттың 3 сорты.

Aim of work (in Russian) : Разработка инновационной технологии криотерапии для оздоровления от бактериальных и вирусных инфекций ягодных культур

Aim of work (in Kazakh) : Жидек дақылдарының бактериялық және вирустық инфекцияларынан сауықтыру үшін криотерапияның инновациялық технологиясын әзірлеу

Методы исследования (на русском) : Методы культуры тканей in vitro; метод криотерапии, химиотерапия, термотерапия, метод полимеразной цепной реакции с обратной транскрипцией (ОТ-ПЦР)

Методы исследования (на казахском) : In vitro тіндерді өсіру әдістері; криотерапия, химиотерапия, термотерапия әдістері, кері транскрипциялық полимеразды тізбекті реакция әдісі (КТ-ПТР)

Obtained results and novelty (in Russian) : Тестирование на вирусы 19 сортов малины и 3 сортов смородины выявило вирус (Raspberry bushy dwarf virus, RBDV) у трех сортов малины (Мапема, Малиновая Гряда и Ляшка); у сорта Энросадира обнаружена смешанная инфекция (RBDV + Raspberry leaf mottle virus, RLMV). Для проведения работы по оздоровлению сортов малины, были введены в культуру in vitro четыре сорта с выявленной вирусной инфекцией. Создана рабочая коллекция, состоящая из асептических растений 10 коммерчески ценных сортов малины: Брянское Диво, Геракл, Ласка, Ляшка, Малиновая Гряда, Мапема, Полана, Полка, Солоха, Энросадира и 3 сортов черной смородины: Бен Конан, Рубен, Тисель. На основе проведенных исследований впервые в Казахстане разработана инновационная технология криотерапии, комбинированной с термо- и химиотерапией для оздоровления растений малины от бактериальных и вирусных инфекций. Разработанная технология позволяет элиминировать вирус RBDV с эффективностью 66,7%. Создана безвирусная криогенная коллекция апикальных меристем 5 сортов малины (Брянское Диво, Геркулес, Полана, Полка, Солоха) и 2 сортов черной смородины (Бен Конан, Рубен). Регенерационный потенциал апикальных меристем после замораживания в жидком азоте составлял, в зависимости от генотипа, от 50,0 до 76,7%. Получен безвирусный посадочный материал коммерчески ценных пяти сортов малины (Брянское Диво, Геркулес, Малиновая Гряда, Полана, Солоха) и трех сортов черной смородины (Бен Конан, Рубен и Тисель).

Obtained results and novelty (in Kazakh) : 19 таңқурай және 3 қарақат сорттарын вирусқа тесттілеу кезінде таңқурайдың үш сортында (Мапема, Малиновая гряда және Ляшка) вирус анықталды (Raspberry bushy dwarf virus, RBDV); Энросадира сортында аралас инфекция (RBDV + Raspberry leaf mottle virus (RLMV) табылды. Таңқурай сорттарын сауықтандыру бойынша жұмыстарын жүргізу үшін in vitro культурасына вирустық инфекция анықталған төрт сорт енгізілді. Коммерциялық құнды таңқурайдың 10 сортының асептикалық өсімдіктерінен тұратын: Брянское Диво, Геракл, Ласка, Ляшка, Малиновая Гряда, Мапема, Полана, Полка, Солоха, Энросадира және қара қараттың 3 сортынан: Бен Конан, Рубен, Тисель жұмыс коллекциясы жасалды. Жүргізілген зерттеулер негізінде Қазахстанда бірінші рет таңқурай өсімдіктерін бактериялық және вирустық инфекциялардан емдеуге арналған криотерапия, термо- және химиотерапиямен біріктірілген инновациялық технологиясы әзірленді. Әзірленген технология RBDV вирусын 66,7% тиімділікпен жоюға мүмкіндік береді. Таңқурайдың 5 сортының (Брянское Диво, Геркулес, Полана, Полка, Солоха) және қара қарақаттың 2 сортының (Бен Конан, Рубен) апикальды меристемаларының вируссыз криогендік коллекциясы жасалды. Сұйық азотта мұздатылғаннан кейін апикальды меристеманың регенерация потенциалы генотипке байланысты 50,0-ден 76,7%-ға дейін болды. Таңқурайдың коммерциялық құнды бес сортының (Брянское диво, Геркулес, Малиновая Гряда, Полана, Солоха) және қара қарақаттың үш сортының (Бен Конан, Рубен және Тисель) вируссыз отырғызу материалы алынды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Разработанная инновационная технология криотерапии, комбинированная с химио- и термотерапией позволяет оздоровить растения малины от фитопатогенов с эффективностью 66,7%. Создана коллекция безвирусных растений коммерчески ценных сортов малины.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Химиотерапиямен және термотерапиямен біріктірілген криотерапияның дамыған инновациялық технологиясы 66,7% тиімділікпен таңқурай өсімдіктерін фитопатогендерден емдеуге мүмкіндік береді. Коммерциялық құнды таңқурай сорттарының вируссыз өсімдіктерінің коллекциясы жасалды

Level of implementation (in Russian) : Не предусмотрено

Level of implementation (in Kazakh) : Қарастырылмаған

Efficiency (in Russian) : Разработанная инновационная технология оздоровления будет способствовать производству отечественного посадочного материала и уменьшению импортозависимости, обогатит рынок Казахстана высококачественными саженцами ягодных культур, что приведет к снижению их стоимости.

Efficiency (in Kazakh) : Жасалған инновациялық сауықтандыру технологиясы отандық отырғызу материалын өндіруге және импортқа тәуелділікті азайтуға ықпал етеді, Қазақстан нарығын жидек дақылдарының жоғары сапалы көшеттерімен байытады, бұл олардың өзіндік құнының төмендеуіне әкеледі.

Field of application (in Russian) : растениеводство, питомниководство, биотехнология.

Field of application (in Kazakh) : өсімдік шаруашылығы, көшет шаруашылығы, биотехнология.