The object of research, development or design (in Russian) : Озёрные лягушки комплекса Pelophylax ridibundus

The object of research, development or design (in Kazakh) : Pelophylax ridibundus кешенінің көл бақалары

Aim of work (in Russian) : Выяснить причины успешной экспансии озерных лягушек (комплекс Pelophylax ridibundus) в Казахстане и оценить риск их негативного воздействия на аборигенную фауну амфибий и рыбоводные хозяйства

Aim of work (in Kazakh) : Қазақстанда көл бақаларының сәтті кеңеюінің себептерін анықтау және олардың қосмекенділердің байырғы фаунысы мен балық өсіру шаруашылықтарына теріс ету қаупін бағалау

Методы исследования (на русском) : Полевые, молекулярно-генетические, ГИС-моделирование

Методы исследования (на казахском) : Далалық, молекулалық-генетикалық, ГАЖ-модельдеу

Obtained results and novelty (in Russian) : Суммировано 613 пунктов встреч озёрных лягушек для всех гидрографических бассейнов Казахстана; для бессточных – выявлена зависимость изменений ареала и численности лягушек от периодических колебаний уровня и минерализации водоёмов. Впервые определено генетическое разнообразие комплекса Pelophylax ridibundus: выявлено 3 линии по – митохондриальным маркерам и 3 линии – по ядерному маркеру. Средние генетические дистанции составили 4.4% для P. cf. bedriagae и 4.9% – для клады «Балхаш-Сырдарья» (видовой уровень), между линиями «Балхаш» и «Сырдария» – 3.1% замен (подвидовой уровень). Впервые на основе ГИС-моделирования оценено экологическое разнообразие комплекса P. ridibundus. Адаптивный потенциал и успех расселения P. cf. bedriagae объяснён широкими диапазонами значений ключевых параметров её экологической ниши. Установлена роль работ по зарыблению в формировании современной генетической и таксономической структуры озёрных лягушек в Казахстане; определены районы происхождения и восстановлены пути расселения P. cf. bedriagae и линии «Балхаш». Представлен прогноз изменения ареала P. cf. bedriagae к 2060 г. с маркировкой районов риска для существующих и планируемых к созданию рыборазводных хозяйств. Разработаны рекомендации и перечень мероприятий по предотвращению риска экспансии озёрных лягушек для аборигенной фауны амфибий и региональных рыбоводных хозяйств.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Қазақстанның барлық гидрографиялық бассейндері үшін көл бақаларының 613 кездесу пункті жинақталды. Құрлықішілік бассейндер үшін бақалардың тіршілік ету ортасы мен санының өзгеруінің су объектілерінің деңгейінің мерзімді ауытқуы мен минералдануына тәуелділігі анықталды. Алғаш рет P. ridibundus кешенінің генетикалық әртүрлілігі анықталды, ол митохондриялық маркерлердің нәтижелері және ядролық маркердің нәтижелері бойынша 3 сызықты қамтиды. мтДНK гендік секвенирлеу деректері бойынша генетикалық қашықтық P. cf bedriagae үшін 4.4% құрады. және 4.9%-"Балқаш – Сырдария" тарауы үшін (түр деңгейі), "Балқаш" және "Сырдария" желілері арасында - 3.1% (түрше деңгейі). P. cf. bedriagae қоныстануының бейімделу әлеуеті мен жетістігі оның экологиялық ұясының негізгі параметрлерінің мәндерінің кең ауқымымен түсіндіріледі. 2060 жылға қарай P. cf. bedriagae желісінің таралу аймағының өзгеру болжамы және Қазақстанда жұмыс істеп тұрған және құру жоспарланатын балық шаруашылықтары үшін қауіпті аймақтарды белгілеумен ұсынылған. Жергілікті қосмекенділер фаунасы мен аймақтық балық шаруашылықтары үшін көл бақаларының кеңею қаупінің алдын алу бойынша ұсыныстар әзірленіп, шаралар тізбесі жасалды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Разработанная методика молекулярного типирования озёрных лягушек позволит оперативно проводить идентификацию инвазивных линий при минимальных затратах. Результаты ГИС-моделирования экологической ниши и данные по экологии инвазивных форм должны использоваться при разработке планов рыборазведения в регионах активного расселения озёрных лягушек и природоохранных мер в отношении уязвимых природных сообществ.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Көл бақаларды молекулалық типтеудің әзірленген әдісі аз шығынмен инвазиялық сызықтарды жылдам анықтауға мүмкіндік береді. Экологиялық тауашаны ГАЖ модельдеу нәтижелерін және инвазиялық нысандардың экологиясы туралы мәліметтерді көл бақалары белсенді қоныстанған аймақтарда балық өсіру жоспарларын және осал табиғи бірлестіктерге қатысты сақтау шараларын әзірлеу кезінде пайдаланылуы тиіс.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) : Кадастровые данные размещены в международной базе GBIF; разработана методика молекулярного типирования; на уровне модельного хозяйства предложены рекомендации и мероприятия по снижению риска со стороны озёрных лягушек и повышению выхода мальков; опубликовано 3 статьи в журналах, признаваемых ККСОН, в т.ч. включенных в Scopus; подготовлена глава для монографии; работа популяризирована в соцсетях.

Efficiency (in Kazakh) : Кадастрлық деректер GBIF халықаралық деректер базасында орналастырылған; молекулалық типтеу техникасы әзірленді; үлгі шаруашылығы деңгейінде көл бақаларынан болатын қауіпті азайту және шабақтардың өнімділігін арттыру бойынша ұсыныстар мен шаралар ұсынылды; 3 мақала KKSON мойындаған журналдарда жарияланды, соның ішінде. Scopus құрамына кіреді; монографияға тарау дайындады; жұмыс әлеуметтік желілерде танымал.

Field of application (in Russian) : Результаты проекта будут востребованы в исследованиях по систематике и филогеографии проблемных таксонов амфибий; при создании национальных и региональных стратегий борьбы с инвазивными видами и в оценке реальной и потенциальной угрозы рентабельности ОТРХ и прудовых хозяйств; при рассмотрении вопросов промысла и/или промышленного разведения озёрных лягушек как экспортного гастрономического объекта и лабораторного животного. Результаты могут быть использованы при подготовке лекционных курсов по теории видообразования, экологии, биоценологии, зоогеографии и курсов по рыбному хозяйству для студентов и докторантов ВУЗов биологического профиля.

Field of application (in Kazakh) : Жобаның нәтижелері проблемалық қосмекенді таксондардың систематикасы мен филогеографиясы бойынша зерттеулерде сұранысқа ие болады; инвазиялық түрлерге қарсы күрестің ұлттық және аймақтық стратегияларын құруда және ПФҚ мен тоған шаруашылықтарының табыстылығына нақты және ықтимал қауіпті бағалауда; экспорттық гастрономиялық объект және зертханалық жануар ретінде көл бақаларын балық аулау және/немесе өнеркәсіптік өсіру мәселелерін қарау кезінде. Нәтижелер биологиялық университеттердің студенттері мен докторанттарына специализация теориясы, экология, биоценология, зоогеография бойынша лекциялық курстарды және балық шаруашылығы курстарын дайындауда пайдалануға болады.