The object of research, development or design (in Russian) : Снежные лавины

The object of research, development or design (in Kazakh) : қар көшкіні

Aim of work (in Russian) : Разработать методику оценки и прогнозирования лавинной опасности разного уровня в горах Иле Алатау с применением технологий исскуственного интеллекта.

Aim of work (in Kazakh) : Жасанды интеллект технологияларын қолдана отырып, Іле Алатауы тауларында әртүрлі деңгейдегі көшкін қаупін бағалау және болжау әдістемесін әзірлеу.

Методы исследования (на русском) : В работе использовались статистический, математический, экспериментальный методы и метод компьютерного моделирования нейронных сетей.

Методы исследования (на казахском) : Жұмыста статистикалық, математикалық, эксперименттік әдістер және нейрондық желілерді компьютерлік модельдеу әдісі қолданылды.

Obtained results and novelty (in Russian) : 1. 2021-2022 жылғы қысқы кезең үшін ағымдағы қар-метеорологиялық жағдайлар (ауа температурасы, жауын-шашын, қар жаууы, қар жамылғысының биіктігі) және қар көшкінінің түсуі (қар көшкінінің түсу күні мен орны, көлемі мен түрі) туралы күнделікті деректер жиналды. 2. Жасанды интеллек негізінде жұмыс жасайтын компьютерлік бағдарламаны пайдалана отырып, Іле Алатауындағы көшкін қауіптілігінің ағымдағы және болжамды деңгейлерін бағалау әдісі әзірленді. 3. 2022 жылғы қысқы кезең үшін ағымдағы қар-метеорологиялық жағдайлар (ауа температурасы, жауын-шашын, қар жаууы, қар жамылғысының биіктігі) және қар көшкінінің түсуі (қар көшкінінің түсу күні мен орны, көлемі мен түрі) туралы күнделікті деректер жиналды. 4. Рецензияланатын ғылыми басылымдарда зерттеу тақырыбы бойынша 5 мақала, оның ішінде Scopus базасында citescore бойынша 77% процентилі бар журналда бір мақала және Scopus базасында citescore бойынша 33% процентилі бар журналда бір мақала жарияланды.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : 1. Выполнен сбор ежедневных данных о текущих снежно-метеорологических условиях (температура воздуха, осадки, снегопады, высота снежного покрова) и сходе лавин (дата и место схода, объем и тип лавины) за зимний период 2021-2022 года. 2. Разработан метод оценки текущего и прогнозного уровней лавинной опасности в Иле Алатау с использованием компьютерной программы искусственного интеллекта. 3. Выполнен сбор ежедневных данных о текущих снежно-метеорологических условиях (температура воздуха, осадки, снегопады, высота снежного покрова) и сходе лавин (дата и место схода, объем и тип лавины) за зимний период 2022 года. 4. Опубликовано 5 статей по теме исследований в рецензируемых научных изданиях, в том числе, одна статья в журнале, имеющем процентиль по CiteScore в базе Scopus 77%, и одна статья в журнале, имеющем процентиль по CiteScore в базе Scopus 33%.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Практическая значимость результатов заключается разработке передовых методов прогнозирования снежных лавин, обеспечивающих предотвращение чрезвычайных ситуаций природного характера и снижение риска стихийных бедствий.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Нәтижелердің практикалық маңыздылығы табиғи сипаттағы төтенше жағдайлардың алдын алуды және табиғи апаттар қаупін азайтуды қамтамасыз ететін қар көшкінін болжаудың озық әдістерін әзірлеу болып табылады.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Оценка и прогнозирование стихийных природных явлений с целью своевременного оповещения населения.

Field of application (in Kazakh) : Халықты уақтылы хабардар ету мақсатында апатты табиғи құбылыстарды бағалау және болжау.