The object of research, development or design (in Russian) : солғын разрядтағы тозаңды құрылым.

The object of research, development or design (in Kazakh) : пылевая структура в тлеющем разряде.

Aim of work (in Russian) : экспериментальное исследование и компьютерное моделирование структурных и динамических свойств пылевой плазмы тлеющего разряда в различных конфигурациях внешних электрического и магнитного полей.

Aim of work (in Kazakh) : сыртқы электр және магнит өрістерінің әртүрлі конфигурацияларындағы солғын разрядты тозаңды плазманың құрылымдық және динамикалық қасиеттерін экспериментті түрде зерттеу және компьютерлік модельдеу.

Методы исследования (на русском) : использовался стратифицированный тлеющий разряд в магнитном поле, PIV (particle image velocimetry) метод, численные методы.

Методы исследования (на казахском) : магнит өрісіндегі страталы солғын разряд қолданылды, PIV (бөлшектер кескінінің велосиметриясы) әдісі, сандық әдістер.

Obtained results and novelty (in Russian) : Были проведены экспериментальное исследование и компьютерное моделирование по изучению динамики плазменно-пылевых структур в тлеющем разряде в неоднородном магнитном поле при различных значениях параметров плазмы (ток разряда и давления газа) и индукции наложенного магнитного поля. Интересным эффектом является то, что слабое отклонение магнитного поля от однородной конфигурации приводит к резкому изменению динамики пылевых частиц. Обнаружено формирование войда в пылевой плазме тлеющего разряда в присутствии магнитного поля. Это связано с вращательным потоком ионов под действием азимутальной компоненты силы Лоренца. Выявлено, что пылевая структура вращается не как твердое тело, так как величина угловой скорости имеет некоррелированное распределение. Имеется хорошее согласие между экспериментальными и расчетными значениями угловой скорости плазменно-пылевых структур при различных значениях индукции магнитного поля.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Плазма параметрлерінің (разряд тогы және газ қысымы) және қолданылатын магнит өрісінің индукциясының әртүрлі мәндерінде біркелкі емес магнит өрісіндегі газдық разрядындағы тозаңды плазмалық құрылымдардың динамикасына эксперименталды зерттеу және компьютерлік модельдеу жүргізілді. Бір қызық әсер, магнит өрісінің біркелкі конфигурациядан әлсіз ауытқуы тозаңды бөлшектерінің динамикасының күрт өзгеруіне әкеледі. Магнит өрісі болған кезінде тозаңды плазмада газдық разрядтың войд (бос орынның) пайда болуы анықталды. Бұл Лоренц күшінің азимутальдық компонентінің әсерінен иондардың айналмалы ағынымен байланысты. Тозаңды құрылымның қатты дене сияқты айналмайтыны анықталды, себебі бұрыштық жылдамдықтың шамасы корреляциясыз таралуына байланысты. Магниттік өріс индукциясының әртүрлі мәндеріндегі тозаңды плазмалық құрылымдардың бұрыштық жылдамдығының эксперименталды және есептелген мәндері арасында жақсы сәйкестік бар.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Получены экспериментальные данные по динамике плазменно-пылевых структур в тлеющем разряде в неоднородном магнитном поле при различных значениях параметров плазмы (ток разряда и давления газа) и индукции наложенного магнитного поля.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Әртүрлі плазма параметрлерінің мәндерінде (разряд тогы және газ қысымы) және магнит өрісінің индукциясы кезінде біртекті емес магнит өрісіндегі солғын разрядтағы тозаңды плазмалық құрылымдарының динамикасы бойынша эксперименттік деректер алынды.

Level of implementation (in Russian) : не предусмотрено

Level of implementation (in Kazakh) : қарастырылмаған

Efficiency (in Russian) : Эффективность проекта заключается в подготовке высококвалифицированных научно-педагогических кадров способных работать и разрабатывать новые технологии в междисциплинарных областях, соответствующих приоритетных направлений индустриально-инновационного развития Республики Казахстан.

Efficiency (in Kazakh) : Жобаның тиімділігі Қазақстан Республикасының индустриалды-инновациялық дамуының басым бағыттарына сәйкес келетін пәнаралық бағыттар бойынша жұмыс істеуге және жаңа технологияларды әзірлеуге қабілетті жоғары білікті ғылыми-педагогикалық кадрларды дайындауда жатыр.

Field of application (in Russian) : Полученные научные результаты могут быть применены в таких высокотехнологических отраслях как синтез новых материалов и нанотехнологии, в производстве элементной базы для микроэлектроники, в биологии и медицине, где сейчас активно используются газовые разряды.

Field of application (in Kazakh) : Алынған ғылыми нәтижелер газ разрядтары белсенді қолданыс табатын жаңа материалдар синтезі және нанотехнология сияқты жоғары технологиялық салаларда, микроэлектроника үшін элемент базасын өндіруде, биология мен медицинада қолданылуы мүмкін.