The object of research, development or design (in Russian) : Объектами исследования являлись венозная кровь и ткань, взятая от пациентов с артериовенозными мальформациями головного мозга.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысандары – мидың артериовенозды мальформациясы бар пациенттерден алынған веноздық қан және тіндері болды.

Aim of work (in Russian) : Цель работы заключается в изучении генов, вовлеченных в патогенез  артериовенозных мальформаций (АВМ) головного мозга на основе секвенирования нового поколения, а также  оценке ввстречаемости  соматических мутаций KRAS/BRAF, способствующие развитию АВМ головного мозга.

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның мақсаты жаңа буынды секвенирлеу негізінде мидың артериовеноздық мальформациясының (АВМ) патогенезіне қатысты гендерді зерттеу, сондай-ақ мидың АВМ дамуына ықпал ететін kras/BRAF соматикалық мутацияларының кездесуін бағалау болып табылады.

Методы исследования (на русском) : Методы исследования: молекулярно-генетические – секвенировнаие нового поколения (NGS), цифровая капельная ПЦР

Методы исследования (на казахском) : Зерттеу әдістері: молекулалық-генетикалық – жаңа буынды секвенирлеу (NGS), сандық тамшылы ПТР.

Obtained results and novelty (in Russian) : Сформирована экспериментальная выборка с АВМ головного мозга (163 образца), верификация диагноза подтверждена МРТ, собрано 8 образцов тканей. Средний возраст - 39.21±12.75. 19.63 % пациентов имели артериальную гипертензию. У 41.98% пациентов были АВМ с разрывами, у остальных без разрывов. Размер АВМ у 50 % пациентов был в области 3-6 мм и у 50 % более 6 мм, локализация АВМ- темя (38.75%) и височная доля (30.63 %). Статистически значимые различия между группой пациентов и группой контролей по частотам встречаемости аллелей и генотипам были выявлены для полиморфизмов в генах IL1B, IL6 и IL6-AS1, отвечающие за воспалительные процессы; для полиморфизмов в гене MMP9, кодирующий один из ферментов, участвующих в ремоделировании структур внеклеточного матрикса, также для полиморфизма в гене APOE. Таким образом, данные полиморфизмы можно использовать в качестве прогностических факторов риска развития АВМ головного мозга в казахской популяции. Проведенный мета-анализ обнаружил статистически значимую связь между объединенным эффектом минорных аллелей rs1333040 гена CDKN2B-AS1 и спорадической формой АВМ головного мозга. Репликативные исследования на казахской популяции статистической значимости не подтвердили. Биоинформатический анализ полноэкзомного секвенирования образцов крови и ткани выявил редкий вариант g.67884831C>T в гене SIRT1. SIRT-регулируемый сигнальный путь FOXO, влияющий на формирование кровеносных сосудов.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Мидың АВМ-лары бар эксперименттік іріктеме (163 үлгі) қалыптастырылды, диагноз МРТ арқылы расталды, 8 тін үлгілері жиналды. Орташа жас – 39,21±12,75. Науқастардың 19,63% артериялық гипертензиямен ауырған. Науқастардың 41,98%-да АВМ-ның үзілуі болған, қалғандарында АВМ үзілуі болмады. Пациенттердің 50% -ында АВМ өлшемі 3-6 мм және 50% -ында 6 мм-ден жоғары, АВМ локализациясы төбе бөлігінде (38,75%) және самай бөлігінде (30,63%) байқалды . Қабыну процестеріне жауап беретін IL1B, IL6 және IL6-AS1 гендеріндегі полиморфизмдер үшін; жасушадан тыс матрицалық құрылымдарды қайта құруға қатысатын ферменттердің бірін кодтайтын MMP9 геніндегі полиморфизмдері үшін, сондай-ақ APOE геніндегі полиморфизм үшін аллельдер жиілігі мен генотиптері бойынша пациенттер тобы мен бақылау тобының арасында статистикалық маңызды айырмашылықтар анықталды. Осылайша, бұл полиморфизмдер қазақстандық популяцияда церебральды АВМ дамуының болжамды қауіп факторлары ретінде пайдаланылуы мүмкін. Өткізілген мета-талдау CDKN2B-AS1 генінің rs1333040 минорлы аллельдерінің біріктірілген әсері мен ми АВМ-нің спорадикалық түрі арасында статистикалық маңызды байланысты анықтады. Алайда қазақ популяциясына жүргізілген репликативті зерттеулер статистикалық маңыздылықты растаған жоқ. Қан мен тін үлгілерінің толық экзомдық реттілігін биоинформатикалық талдау SIRT1 генінде сирек кездесетін g.67884831C>T нұсқасын анықтады. Қан тамырларының пайда болуына әсер ететін SIRT реттейтін FOXO сигналдық жолы.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Накопленный опыт и информация на основе полученных результатов может быть использована при разработке передовых диагностических методов в области медицины.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Алынған нәтижелерге негізделген жинақталған тәжірибе мен ақпаратты медицина саласындағы озық диагностикалық әдістерді әзірлеу кезінде пайдалануға болады.

Level of implementation (in Russian) : можно использовать в виде методических рекомендаций

Level of implementation (in Kazakh) : нұсқаулық ретінде пайдалануға болады

Efficiency (in Russian) : Эффективность и значимость работы - данный проект направлен на развитие персонализированной медицины, досимптомной диагностики и определение групп риска пациентов с предрасположенностью развития АВМ головного мозга c целью оценки прогноза и возможных осложнений, что в последующем послужит основой создания протоколов для активного профилактического лечения, своевременного проведения адекватной симптоматической терапии.

Efficiency (in Kazakh) : Жұмыстың тиімділігі мен маңыздылығы – бұл жоба болжамды және ықтимал асқынуларды бағалау мақсатында мидың АВМ дамуына бейімділігі бар пациенттердің дербестендірілген медицинасын, симптомға дейінгі диагностикасын дамытуға және тәуекел топтарын анықтауға бағытталған, кейіннен белсенді профилактикалық емдеу, барабар симптоматикалық терапияны уақтылы жүргізу үшін хаттамалар жасауға негіз болады.

Field of application (in Russian) : Область применения – практическое здравоохранение.

Field of application (in Kazakh) : Зерттеу әдістері: молекулалық-генетикалық – жаңа буынды секвенирлеу (NGS), сандық тамшылы ПТР.