The object of research, development or design (in Russian) : Металлоуглеродные композиты, их получение и изучение строения и электрокаталитической активности.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Металкөміртектік композиттер, олардың алынуы және құрылысы мен электркатализдік белсенділігін зерттеу.

Aim of work (in Russian) : Получение металлоуглеродных композитов на основе многостенных углеродных нанотрубок (МУНТ), фуллереновой черни (ФЧ) и наночастиц металлов (Cu, Ni, Co, Ag), изучение их строения и электрокаталитических свойств в электрогидрировании органических соединений.

Aim of work (in Kazakh) : Көпқабырғалы көміртектік нанотүктердің (ККНТ), фуллерен қарасының (ФҚ) және металдардың (Cu, Ni, Co, Ag) нанобөлшектерінің негізінде металкөміртектік композиттерді алу және олардың құрылысы мен органикалық қосылыстардың электргидрленуіндегі электркатализдік қасиеттерін зерттеу.

Методы исследования (на русском) : Химическое и электрохимическое восстановление катионов металлов, электрокаталитическое гидрирование органических соединений, рентгенофазовый анализ, электронная микроскопия, элементный анализ методом энерго-дисперсионной спектроскопии.

Методы исследования (на казахском) : Металл катиондарын химиялық және электрохимиялық тотықсыздандыру, органикалық қосылыстардың электрокаталитикалық гидрлеу, рентгенфазалық талдау, электрондық микроскопия, энергия-дисперсиялық спектроскопия арқылы элементтік талдау.

Obtained results and novelty (in Russian) : Методом смешивания на молекулярном уровне получены металлоуглеродные композиты МУНТ + М и ФЧ + М, в которых М= Cu, Ni, Co, Ag, без и с добавлением анилиноформальдегидной сажи и полимерного стабилизатора наночастиц (поливинилового спирта). МУНТ серии «Таунит» предварительно были функционализированы, для ФЧ была проведена обработка водно-этанольным раствором; определена степень их функционализации. Для химического восстановления катионов металлов в присутствии углеродного материала, обработанного ультразвуком, использован гидразингидрат. Строение и морфологические особенности синтезированных металлоуглеродных композитов изучены методами рентгенофазового анализа и электронной микроскопии. Установлено формирование более мелких металлсодержащих частиц и их более равномерное распределение в композитах с ФЧ, чем с МУНТ. Приготовленные металлоуглеродные композиты впервые применены в качестве электрокатализаторов в электрогидрировании нитробензола (НБ). Лучшие электрокаталитические свойства в исследуемом процессе показали композиты МУНТф с металлами в следующей последовательности: Cu > Ag > Co. Высокая конверсия НБ с селективным образованием анилина достигнута на всех композитах с углеродными нанотрубками и фуллереновой чернью, что подтверждено хроматографическими анализами.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Молекулалық деңгейде араластыру әдісімен және анилинформальдегидті күйенің және полимерлік тұрақтандырғыштың (поливинил спиртінің) қосылуымен, ККНТ + М и ФҚ + М металкөміртектік композиттері алынды, олардағы М= Cu, Ni, Co, Ag. «Таунит» сериясының ККНТ алдын ала функционалданған болатын, ол үшін ФҚ сулы этанолды ерітіндімен өңдеп, олардың функционалдану деңгейі анықталды. Металл катиондарын ультрадыбыспен өңделген көміртектік материалдың қатысында химиялық тотықсыздандыру үшін гидразингидрат қолданды. Синтезделген металкөміртектік композиттердің құрылысы мен морфологиялық ерекшеліктері рентгенқұрылымдық талдау және электрондық микроскопия әдістерімен зерттелді. ККНТ салыстырғанда ФҚ композиттерде ұсақтау металқұрамды бөлшектердің қалыптасуы және олардың композиттерде біркелкілеу таралуы анықталды. Даярланған металкөміртектік композиттер алғаш рет нитробензолдың (НБ) электргидрленуінде электркатализаторлар ретінде қолданды. Зерттелген процесте ең жоғары электркатализдік қасиеттерді металдары келесі ретпен: Cu > Ag > Co орналасқан ККНТ композиттері көрсетті. Көміртектік нанотүтіктермені және фуллерен қараларымен алынған барлық композиттерде, хроматографиялық талдаулармен дәлелденген, селективті анилиннің түзілуімен жүретін НБ жоғары конверсиясы байқалды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Созданные медь- и серебро содержащие композиты МУНТф обладают высокой электрокаталитической активностью в электрогидрировании нитробензола. Его высокая конверсия с селективным образованием анилина достигнута на всех композитах с углеродными нанотрубками и фуллереновой чернью.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Құрамында мыс және күміс бар ККНТф композиттері нитробензолды электрогидрлеуде жоғары электрокаталитикалық активтілікке ие. Анилиннің селективті түзілуімен оның жоғары конверсиясы көміртекті нанотүтіктер мен фуллерен қарасы бар барлық композиттерде қол жеткізілді.

Level of implementation (in Russian) : Не внедрено.

Level of implementation (in Kazakh) : Орындалмаған.

Efficiency (in Russian) : Эффективность выполненных исследований определяется созданием новых металлоуглеродных композитов, обладающих высокой электрокаталитической активностью с перспективой применения их в синтезах разнообразных органических соединений, в том числе используемых для получения лекарственных препаратов.

Efficiency (in Kazakh) : Орындалған зерттеулердің тиімділігі, жоғары электркатализдік белсенділікке ие, әртүрлі органикалық қосылыстардың синтездерінде, соның ішінде дәрілік препараттарды алуға, қолданылатын жаңа металл-көміртектік композиттердің құрылуымен анықталады.

Field of application (in Russian) : Полученные металлоуглеродные композиты с высокой электрокаталитической активностью могут быть использованы в различных каталитических и электрокаталитических синтезах органических соединений, включая промежуточные и целевые реагенты в производстве лекарственных препаратов.

Field of application (in Kazakh) : Алынған жоғары электркатализдік белсенділікке ие металлкөміртектік композиттер органикалық қосылыстардың әртүрлі катализдік және электркатализдік синтездерінде, дәрілік препараттардың өндірісінде аралық және соңғы өнімдер ретінде қолданылуы мүмкін.