The object of research, development or design (in Russian) : Объекты исследования: светло-каштановые почвы, капельное орошение, посевы основных и промежуточных культур. Основные культуры: озимый ячмень, озимое тритикале, озимый рапс, совместный посев овса и гороха и совместный посев овса и люцерны. Промежуточные культуры: кукуруза на зерно, сорго на силос и кукуруза на силос.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысаны: ашық-қоңыр топырақ, тамшылатып суғару, негізгі және аралық дақылдарды егу. Негізгі дақылдар: күздік арпа, күздік тритикале, күздік рапс қоспалы егістер сұлы және ас бұршақ, сұлы мен жоңышқа. Аралық дақылдар: дәндік жүгері, қонақ жүгері көк масса, жүгері көк масса.

Aim of work (in Russian) : Цель работы: Изучить биологические особенности нетрадиционных культур для орошаемых земель юга и юго-востока Казахстана и выявить наиболее пригодные культуры для основного и промежуточного посева и разработать технологию их возделывания, обеспечивающей гарантированного получения двух урожаев культур в один год.

Aim of work (in Kazakh) : Жұмыстың мақсаты: Қазақстанның оңтүстігі мен оңтүстік-шығысындағы суғармалы жерлер үшін жаңа дәстүрлі емес дақылдардың биологиялық ерекшеліктерін анықтап, негізгі және аралық дақылдардың оңтайлы түрлерін таңдап және олардың өсіру технологиясын әзірлеп, бір жылда екі өнім алуды қамтамасыз ететін технологияны ұсыну.

Методы исследования (на русском) : Методы исследования: полевой и лабораторный.

Методы исследования (на казахском) : Зерттеу әдістері: далалық және зертханалық.

Obtained results and novelty (in Russian) : Оценка гидротермических условий юго-востока Казахстан, расчеты потребности сельскохозяйственных культур в сумме активных температур и фактические суммы положительных, активных температур и результаты полевых исследований показали, что в условиях Алматинской, Жетысуской, Жамбылской и Туркестанской областей при внедрении новых ресурсосберегающих технологии можно получать в год два урожая сельскохозяйственных культур. Совместный посев овса и гороха, посеянный рано весной, создает возможность получения высокого урожая зеленой массы 572 ц/га и промежуточный посев сорго на этом поле дает возможность получения 630 ц/га дополнительной зеленой массы. Озимое тритикале с ранней весны интенсивно растет и развивается и в фазу колошения (14.05.2022 г.) накапливает 5490 грамма сырой и 2140 грамма сухой массы на площади 1 м2. Промежуточная культура – кукуруза, посеянная после уборки тритикале и рапса, проходит полную фазу развития и обеспечивает получение урожайности зерна 71,0 ц/га и способствует эффективному использованию орошаемых земель.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Қазақстанның оңтүстік-шығысының гидротермиялық жағдайларын талдау жасай отырып, ол аймақтың вегетация кезіндегі белсенді температурасының жиынтығын және өсімдіктердің керек ететін белсенді температураларын есептеп, жүргізілген танаптық тәжірибелердің нәтижелеріне сүйене отырып, жаңа қорүнемдейтін технологиялар енгізу арқылы Алматы, Жетісу, Жамбыл және Түркістан областарында жылына екі өнім алуға болатыны анықталды. Ерте көктемде сұлы мен ас бұршақ бірге себілген танабында көк балауса массасының жоғары өнімін 572 ц/га алуға, аралық дақыл қонақ жүгерінің жақсы өсіп-жетіліп жоғары өнім 630 ц/га қосымша көк масса алуға болатыны дәлелденді. Күздік тритикале ерте көктемнен бастап қарқынды өседі және дамиды, (14.05.2022) – масақтану фазасында 1 м2 алаңда 5490 грамм ылғал және 2140 грамм құрғақ масса алынды. Тритикалені және рапсты жинағаннан кейін себілген аралық дақыл жүгері барлық даму фазаларынан толық өтіп, жоғары өнім 71,0 ц/га алуды және суғармалы жерлерді тиімді пайдалануды қамтамасыз етті.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Эффективное использование орошаемых земель путем посева промежуточных культур повышает сбор кормовых единиц. На контрольном варианте общий сбор кормовых единиц составило 68,2 ц/га, а на вариантах с посевом промежуточных культур общий сбор кормовых единиц достигает от 188 до 276,3 ц/га. Проведенные экономические расчеты показали, что самый высокий условно чистый доход 248-250 тыс.тг/га и уровень рентабельности 97-98 % получены при посеве промежуточной культуры – кукуруза на зерно после уборки озимого тритикале и озимого рапса на зеленую массу.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Аралық дақылдарды себу нәтижесінде суғармалы жерлер тиімді пайдаланылып малазықтық өлшемді жинауды көбейтеді. Бақылау нұсқасында 68,2 ц/га жалпы малазықтық өлшем жиналып, ал аралық дақылдар себілген нұсқаларда малазықтық өлшемнің жалпы жиынтығы 188-276,3 ц/га дейін жетті. Жүргізілген экономикалық есептеулер, күздік тритикалені, күздік рапсты көк массаға жинағаннан кейін дәнге себілген жүгері аралық дақылы нұсқасында ең жоғары таза пайда 248-250 мың тг/га алуға мүмкіндік туғызды және рентабельдік деңгейі 97-98% дәрежесіне жетті.

Level of implementation (in Russian) : не внедрено

Level of implementation (in Kazakh) : енгізілмеген

Efficiency (in Russian) : Проведенные экономические расчеты показали, что самый высокий условно чистый доход 248-250 тыс.тг/га и уровень рентабельности 97-98 % получены при посеве промежуточной культуры – кукуруза на зерно после уборки озимого тритикале и озимого рапса на зеленую массу.

Efficiency (in Kazakh) : Жүргізілген экономикалық есептеулер, күздік тритикалені, күздік рапсты көк массаға жинағаннан кейін дәнге себілген жүгері аралық дақылы нұсқасында ең жоғары таза пайда 248-250 мың тг/га алуға мүмкіндік туғызды және рентабельдік деңгейі 97-98% дәрежесіне жетті.

Field of application (in Russian) : сельское хозяйство, фермерские и крестьянские хозяйства, сельскохозяйственные кооперативы и товарищества.

Field of application (in Kazakh) : ауыл шаруашылығы, фермерлік және шаруа қожалықтары, ауыл шаруашылық кооперативтері және серіктестіктері.