The object of research, development or design (in Russian) : Коллекция из 206 рекомбинантных инбредных линий пшеницы Almaly/Avocet S F5:6 (RIL).

The object of research, development or design (in Kazakh) : 206 Almaly/Avocet S F5:6 (RIL) рекомбинантты инбредті бидай линиялар жиынтығынан тұрады.

Aim of work (in Russian) : Разработка ДНК-маркеров для создания системы идентификации генов устойчивости на основе картирования локусов количественных признаков, ассоциированных с устойчивостью к желтой ржавчине в популяции рекомбинантных инбредных линий пшеницы.

Aim of work (in Kazakh) : Рекомбинантты инбредті бидай линиялары популяциясындағы сары татқа төзімділікпен ассоциацияланған сандық белгілердің локустарын карталау негізінде төзімділік гендерін идентификациялау жүйесін құру үшін ДНҚ маркерлерін жасау.

Методы исследования (на русском) : Оценка полевой устойчивости к желтой ржавчине по McIntosh et al., 1995, оценка проростковой устойчивости к патотипам Pst гриба – по Roelfs et al., 1992. Карта сцепления будет построена с использованием SNP маркеров DArTSeq на основе комплексного составного интервального картирования аддитивной функциональности (ICIM-ADD) (Li et al., 2008).

Методы исследования (на казахском) : McIntosh et al., 1995 бойынша сары татқа егістік төзімділігін бағалау, Roelfs және т.б., 1992 бойынша Pst саңырауқұлақ патотиптеріне өскіндік төзімділігін бағалау. DarTSeq SNP маркерлерді қолдану арқылы аддитивті функционалдылықтың кешенді құрама аралық карталаудың негізінде тіркесу картасын құру (ICIM-ADD) (Li et al., 2008).

Obtained results and novelty (in Russian) : Построена карта сцепления, идентифицированы QTL и тесно сцепленные молекулярные маркеры, ассоциированные с устойчивостью к желтой ржавчине Идентифицировано 1604 полиморфных SNP-маркеров, расположенных на хромосоме 21. Длины генетических карт варьировали от 560 сМ (хромосома 5D) до 188 сМ (хромосома 1A). Маркеры в основном были распределены в геномах А и В (37,72 и 40,46% соответственно). Наибольшее количество полиморфных маркеров обнаружено на хромосоме 5D (560; 8,32%), затем следуют хромосомы 7D (528; 7,84%) и 2B (486; 7,22%). Идентифицировано 23 QTL, связанных с устойчивостью к двум изученным патотипам желтой ржавчины и устойчивостью взрослых растений. Они включают 19 предположительных QTL и 4 значимо ассоциированных QTL. Главные QTL локализованы на хромосомах 2В, 4В и 4D. QTL, связанные с устойчивостью проростков, были идентифицированы на хромосоме 4В, тогда как QTL, обнаруженные на хромосоме 2В и 4D, в основном были связаны с устойчивостью на стадии взрослых растений. План публикаций на 2021-2022 гг. выполнен (Приложение А): опубликована 1 статья в зарубежном издании, индексируемом в БД WOS – «Plants» (IF 3.935, квартиль Q1, процентиль Scopus 56); 1 статья в изданиях, БД WOS и 1 тезис в сборнике международной конференции.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Байланыс картасы жасалды, QTL және сары татқа төзімділігімен ассосацияланған тығыз байланысқан молекулалық маркерлер анықталды. 21-хромосомасында орналасқан 1604 полиморфты SNP маркерлері анықталды. Генетикалық карталардың ұзындығы 560 сМ-ден (5D хромосома) 188 сМ-ге дейін (1А хромосома) ауытқиды. Маркерлер негізінен А және В геномдарында таралған (тиісінше 37,72 және 40,46%). Полиморфты маркерлердің ең көп саны 5D хромосомада (560; 8,32%), одан кейін 7D (528; 7,84%) және 2В (486; 7,22%) хромосомаларында табылды. Зерттелген сары таттың екі патотипіне төзімділігімен және ересек өсімдіктердің төзімділігімен байланысты 23 QTL анықталды. Оларға 19 болжамды QTL және 4 айтарлықтай ассосацияланған QTL кіреді. Негізгі QTL 2B, 4B және 4D хромосомаларында орналасқан. Өскіндердің төзімділігімен байланысты QTL 4B хромосомасында анықталды, ал 2B және 4D хромосомаларында табылған QTL негізінен, ересек өсімдік сатысындағы төзімділігімен байланысты болды. 2021-2022 жылдарға арналған басылым жоспары орындалды (Қосымша А): WOS деректер базасында индекстелген шетелдік « Plants» басылымда (IF 3.935, Q1 квартиль, Scopus 56 пайыздық) 1 мақала; 1 мақала WOS деректер базасында басылымда және 1 тезис халықаралық конференция жиынтығында жарияланды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : В качестве перспективного материала в селекции на устойчивость к желтой ржавчине рекомендуется использовать отобранные линии пшеницы, устойчивые к 2-м расам P. striiformis и 16 линий характеризовавшиеся высокой APR (возрастной) устойчивостью к болезни.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Селекцияда сары татқа төзімді перспективті материал ретінде P. striiformis-тің 2 расасына төзімді іріктелген бидай линияларын және ауруға жоғары APR (жасқа байланысты) төзімділігімен сипатталатын 16 линияны пайдалану ұсынылады.

Level of implementation (in Russian) : Не предусмотрена

Level of implementation (in Kazakh) : Қарастырылмаған

Efficiency (in Russian) : Использование устойчивых к болезни сортов пшеницы принесет прибыль, равную 20%-ной стоимости продукции.

Efficiency (in Kazakh) : Өнімнің 20% құнына тең пайда әкелетін, ауруға төзімді бидай сорттарын пайдалану.

Field of application (in Russian) : Молекулярная генетика и селекция растений, фитопатология.

Field of application (in Kazakh) : Молекулалық генетика және өсімдік селекциясы, фитопатология.