Inventory number IRN Number of state registration
0222РК00393 OR11465458-OT-22 0121РК00780
Document type Terms of distribution Availability of implementation
Заключительный Gratis Number of implementation: 1
Implemented
Publications
Native publications: 35
International publications: 12 Publications Web of science: 0 Publications Scopus: 2
Number of books Appendicies Sources
1 27 105
Total number of pages Patents Illustrations
444 1 123
Amount of funding Code of the program Table
150000000 О.1004 26
Code of the program's task under which the job is done
01
Name of work
«Разработка научно-практических основ и инновационных подходов интродукции растений в природных зонах Западного и Восточного Казахстана для рационального и эффективного использования»
Report title
Type of work Source of funding The product offerred for implementation
Applied Базы, банки данных,Карты
Report authors
Иманбаева Акжунис Алтаевна , Данилова Алевтина Николаевна , Белозёров Иван Филаретович , Дуйсенова Нуржауган Ибраимовна , Туякова Айнур Таджибаевна , Ишмуратова Маргарита Юлаевна , Сагындыкова Меруерт Сериковна , Гасанова Гульнара Гидаятовна , Жарасова Динара Нурлановна , Мылтыкова Рахат , Озганова Айман Туржановна , Котухов Юрий Андреевич , Вдовина Татьяна Афанасьевна , Сумбембаев Айдар Айтказыевич , Винокуров Андрей Андреевич , Ануфриева Ольга Александровна , Исакова Елена Алексеевна , Лагус Ольга Анатольевна , Кубентаев Серик Аргынбекович ,
0
0
0
0
Customer МНВО РК
Information on the executing organization
Short name of the ministry (establishment) МНВО РК
Full name of the service recipient
Республиканское государственное предприятие на праве хозяйственного ведения "Мангышлакский экспериментальный ботанический сад"
Abbreviated name of the service recipient РГП "МЭБС" КН МОН РК
Abstract

Растения коллекционного генофонда МЭБС (39,0 га, 1270 таксонов) и АБС (154,2 га, 4500 таксонов), природной флоры Западного (1200) и Восточного (1600) Казахстана, формы, гибриды, сорта декоративных, редких и исчезающих растений, которые предполагается привлекать для первичных интродукционных испытаний путем обмена семян по делектусу, завоза посадочного материала из ботанических центров и из природной флоры.

МЭББ (39,0 га, 1270 таксон) және АББ (154,2 га, 4500 таксон) коллекциялық гендік қорының, Батыс (1200) және Шығыс (1600) Қазақстанның табиғи флорасының өсімдіктері, сәндік, сирек кездесетін және жойылып бара жатқан өсімдіктердің нысандары, гибридтері, сорттары болып табылады, оларды делектус бойынша тұқым алмасу, ботаникалық орталықтардан және табиғи флорадан отырғызу материалын әкелу арқылы бастапқы интродукциялық сынақтар үшін әкелу болжанады.

Разработка научно-практических основ и инновационных подходов в интродукции растений для обогащения их генофонда ex-situ в природных зонах Западного и Восточного Казахстана; выявление биологических закономерностей акклиматизации растений в различных почвенно-климатических условиях районов интродукции; внедрение эффективных технологий размножения перспективных растений для рационального использования в практике зеленого строительства, садоводства и фитомелиорации.

Батыс Қазақстанның шөлді аймағында және Шығыс Қазақстанның таулы-орманды аймағында ex-situ гендік қорын байыту үшін өсімдіктерді интродукциялаудағы ғылыми-практикалық негіздер мен инновациялық тәсілдерді әзірлеу; интродукция аудандарының әртүрлі топырақ-климаттық жағдайларында өсімдіктерді жерсіндіру заңдылықтарын анықтау; жасыл құрылыс, бау-бақша шаруашылығы және фитомелиорация практикасында ұтымды пайдалану үшін перспективалы өсімдіктерді көбейтудің тиімді технологияларын енгізу.

Методы и формы научных исследований (наблюдение, эксперимент, сравнение, измерение, лабораторно-полевые опыты, корреляционный и регрессионный анализ), принятые при интродукции в ботанических садах, которые позволяют получить высокую достоверность научных результатов.

Нәтижелердің жоғары шынайылығын алуға мүмкіндік беретін ботаникалық жүйелерде интродукциялау кезінде қабылданған ғылыми зерттеулердің әдістері мен нысандарын (бақылау, эксперимент, салыстыру, өлшеу, зертханалық-далалық тәжірибелер, корреляциялық және регрессиялық талдау) қолдану.

Впервые одновременно для разных природных зон Западного и Восточного Казахстана проведены следующие исследовательские работы: 1). Интродукционная мобилизация генетических ресурсов перспективных таксонов природной и культигенной флоры для расширения на 4,0 га коллекционных генофондов МЭБС и АБС; 2). Сбор и сравнительный анализ новых данных по эколого-биологическим и физиологическим показателям растений; 3) Изучение основных тенденции изменения климата и их влияния на биологию растений в районах интродукции на основе многолетних материалов фитофенологических наблюдений с использованием компьютерных программ; 4). Разработка и внедрение цифровой модели фитоинтродукции с элементами геолокации коллекционных видов и электронными путеводителями; 5). Оценка интродукционного потенциала особо ценных и сохраняемых ex-situ таксонов и составление нового устойчивого ассортимента для нужд зеленого строительства; 6). Усовершенствование способов ускоренного размножения растений, в том числе на основе микроклональных технологий; 7). Разработка научно-обоснованных рекомендаций по выращиванию, воспроизводству и охране редких, исчезающих и экзотических интродуцентов.

Батыс және Шығыс Қазақстанның түрлі табиғи аймақтары үшін бір уақытта алғаш рет мынадай зерттеу жұмыстары жүргізілетіндігінде: 1) МЭББ және АББ коллекциялық гендік қорын 4,0 га кеңейту үшін табиғи және культигендік флораның перспективалы таксондарының генетикалық ресурстарын интродукциялық шоғырландыру; 2) өсімдіктердің экологиялық-биологиялық және физиологиялық көрсеткіштері бойынша жаңа мәліметтерді жинау және салыстырмалы талдау; 3) компьютерлік бағдарламаларды пайдалана отырып, фитофенологиялық бақылаулардың көп жылдық материалдары негізінде интродукция аудандарындағы климат өзгеруінің негізгі үрдістерін зерделеу; 4) коллекциялық түрлердің геолокация элементтері мен электрондық жолсілтегіштері бар фитоинтродукцияның цифрлық моделін әзірлеу және енгізу; 5) ерекше құнды және сақталатын ex-situ таксондарының интродукциялық әлеуетін бағалау және жасыл құрылыс мұқтаждары үшін жаңа тұрақты ассортимент жасау; 6) өсімдіктерді жедел көбейту тәсілдерін, оның ішінде микроклоналды технологиялар негізінде жетілдіру; 7) сирек кездесетін, жойылып бара жатқан және экзотикалық интродуценттерді өсіру, өсімін молайту және қорғау жөнінде ғылыми негізделген ұсынымдар әзірлеу.

Опубликованы 16 научных статей, из них 2 в ресурсе Scopus, 4 в журналах перечня ККСОН, 5 в журналах РИНЦ и 5 статей в трудах международных конференций и 3 методические рекомендации.

16 ғылыми мақала, оның ішінде Scopus ресурсында 2, РИҒЦ рейтинг журналдарында 5, БҒСБК журналдарында 4, халықаралық конференция жинағына 5 ғылыми мақала жарияланып және 3 әдістемелік ұсыныс даярланды.

Создана декоративно-экспозиционно-парковая зона на участках ТОО "Заречье Эко-Ланд" с использованием сортовых цветочных растений и древесно-кустарниковых интродуцентов (акт внедрения от 11.06.2021г.)

«Заречье Эко-Лэнд» ЖШС алаңдарында сортты гүлді өсімдіктер мен ағаш-бұта интродуценттер қолдану арқылы сәндік-экспозициялық-саябақ аймағы құрылды (11.06.2021 ж. енгізу актісі)

Получение новых знаний о морфолого-физиологических особенностях адаптации для регионов исследований хозяйственно-ценных плодовых, цветочно-декоративных, редких и исчезающих видов; создание эффективной системы сохранения биологического разнообразия в аридных и горно-лесных условиях.

Шаруашылық-құнды жеміс, гүл-сәндік, сирек кездесетін және жойылып бара жатқан түрлерді зерттеу өңірлері үшін бейімделудің морфологиялық-физиологиялық ерекшеліктері туралы жаңа білім алу; аридтік және таулы-орман жағдайларында биологиялық әртүрлілікті сақтаудың тиімді жүйесін құру.

В практике интродукции растений, в ландшафтном планировании и при подборе ассортимента хозяйственно-ценных видов для садово-паркового строительства, садоводства и фитомелиорации, мониторинге состояния зеленых насаждений в различных регионах Казахстана, микроклональном размножении редких и исчезающих растений.

Өсімдіктерді интродукциялау практикасында, ландшафтық жоспарлауда және бау-саябақ құрылысы, бау-бақша шаруашылығында және фитомелиорация үшін шаруашылық-бағалы түрлердің ассортиментін іріктеуде, Қазақстанның әртүрлі өңірлеріндегі жасыл екпелердің жай-күйін мониторингілеуде, сирек кездесетін және жойылып бара жатқан өсімдіктердің микроклональды көбеюінде қолданылуы мүмкін.

UDC indices
581.522.4
International classifier codes
34.29.00;
Readiness of the development for implementation
Key words in Russian
ИНТРОДУКЦИЯ; МОБИЛИЗАЦИЯ; КОЛЛЕКЦИИ; ФЕНОЛОГИЯ; ИЗМЕНЕНИЕ КЛИМАТА; ЦИФРОВАЯ МОДЕЛЬ; ГЕОЛОКАЦИЯ; БАЗЫ ДАННЫХ; УСКОРЕННОЕ РАЗМНОЖЕНИЕ; ОХРАНА РАСТЕНИЙ;
Key words in Kazakh
ИНТРОДУКЦИЯ; ШОҒЫРЛАНДЫРУ; КОЛЛЕКЦИЯЛАР; ФЕНОЛОГИЯ; КЛИМАТТЫҢ ӨЗГЕРУІ; САНДЫҚ МОДЕЛЬ; ГЕОЛОКАЦИЯ; МӘЛІМЕТТЕР БАЗАСЫ; ЖЕДЕЛ КӨБЕЮ; ӨСІМДІКТЕРДІ ҚОРҒАУ;
Head of the organization Иманбаева Акжунис Алтаевна Кандидат биологических наук / нет
Head of work Иманбаева Акжунис Алтаевна Кандидат биологических наук / нет
Native executive in charge