The object of research, development or design (in Russian) : Показатели смертности детей в возрасте до 5 лет во всем мире снизились в результате целенаправленных усилий по снижению смертности детей в возрасте до 5 лет за счет борьбы с инфекционными заболеваниями, сокращения масштабов недоедания и улучшения охраны материнства. Однако тенденции к распространению неинфекционных заболеваний (НИЗ) увеличиваются. В 2017 г. от НИЗ умерло более 1 миллиона детей (3). Ранняя профилактика НИЗ и их осложнений требует постоянных усилий по профилактике заболеваний и повышению качества жизни и выживаемости детей. Одним из наиболее значительных пробелов в отношении НИЗ и детей является отсутствие надзора и мониторинга для этих возрастных групп.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Жұқпалы аурулармен күресу, дұрыс тамақтанбауды азайту және ана денсаулығын жақсарту арқылы 5 жасқа дейінгі балалар өлімін азайтуға бағытталған мақсатты жұмыстардың нәтижесінде дүние жүзінде 5 жасқа дейінгі өлім-жітім деңгейі төмендеді. Дегенмен, жұқпалы емес аурулардың (NCD) таралу тенденциялары артып келеді. 2017 жылы 1 миллионнан астам бала ЖҚА-дан қайтыс болды (3). NCD және олардың асқынуларының ерте профилактикасы аурудың алдын алу және балалардың өмір сүру сапасы мен аман қалуын жақсарту бойынша тұрақты күш-жігерді қажет етеді. NCD және балалар үшін маңызды олқылықтардың бірі осы жас топтары үшін қадағалау мен мониторингтің жоқтығы болып табылады.

Aim of work (in Russian) : описать эпидемиологию НИЗ и факторы риска у детей с использованием агрегирования, проверки и использования крупномасштабных педиатрических административных данных здравоохранения, непрерывно регистрируемых с 2013 года Республиканским центром электронного здравоохранения (РЦЭЗ) в Казахстане.

Aim of work (in Kazakh) : 2013 жылдан бастап Қазақстандағы Республикалық электрондық денсаулық сақтау орталығы (РСЭО) үздіксіз тіркеген кең ауқымды педиатриялық әкімшілік денсаулық деректерін біріктіру, валидациялау және пайдалану арқылы балалардағы ЖҚА және қауіп факторларының эпидемиологиясын сипаттаңыз.

Методы исследования (на русском) : Описать эпидемиологию НИЗ у детей с использованием агрегирования, проверки и использования крупномасштабных административных данных здравоохранения, непрерывно регистрируемых с 2013 года Республиканским центром электронного здравоохранения (РЦЭЗ) в Казахстане.

Методы исследования (на казахском) : 2013 жылдан бері Қазақстандағы Республикалық электрондық денсаулық сақтау орталығы (РСЭО) үздіксіз тіркеген ауқымды әкімшілік денсаулық деректерін біріктіру, валидациялау және пайдалану арқылы балалардағы ЖҚА эпидемиологиясын сипаттаңыз.

Obtained results and novelty (in Russian) : Среди 10 134 больных было 9 310 и 824 ребенка с СД 1 и 2 типа соответственно. Медиана возраста на момент постановки диагноза составила 10,0 (межквартильный размах (IQR) 6,0–13,4)) и 13,0 (IQR 8,4–15,7) для СД 1 и 2 типа соответственно. Наиболее частым осложнением обоих типов СД была ретинопатия. Заболеваемость СД 1 и 2 типа снизилась с 28,1 до 22,0 на 100 000 населения и с 3,5 до 2,0 соответственно. Показатель распространенности периода увеличился с 48,8 до 143,8 на 100 000 населения при СД 1 типа и с 4,9 до 12,4 при СД 2 типа. Смертность у пациентов с СД 1-го типа увеличилась вдвое, но оставалась неизменной для пациентов с СД 2-го типа в течение периода наблюдения. Среди детей с СД 1 женский пол, пожилой возраст и казахская этническая принадлежность были связаны с более высоким риском смерти. Среди больных СД 2 только пожилой возраст был значимой детерминантой более высокой смертности от всех причин.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : 10 134 науқастың ішінде 1 типті және 2 типті ҚД-мен ауыратын балалар 9 310 және 824 болды. Диагноз кезіндегі орташа жас 1 типті және 2 типті ҚД үшін сәйкесінше 10,0 (квартильаралық диапазон (IQR) 6,0 – 13,4)) және 13,0 (IQR 8,4 – 15,7) болды. Ретинопатия DM екі түрі үшін де ең жиі кездесетін асқыну болды. 1 және 2 типті ҚД ауруының деңгейі 100 000 халыққа шаққанда 28,1-ден 22,0-ге дейін және тиісінше 3,5-тен 2,0-ге дейін төмендеді. Кезеңнің таралу деңгейі 1 типті ҚД-да 100 000 халыққа шаққанда 48,8-ден 143,8-ге дейін, ал 2 типті ҚД науқастарында 4,9-дан 12,4-ке дейін өсті. 1 типті ҚД бар науқастар үшін өлім екі есе артты, бірақ кейінгі кезең ішінде 2 типті ҚД пациенттері үшін тұрақты болып қалды. 1 типті ҚД балаларының арасында әйел жынысы, егде жас және қазақ ұлты өлім қаупінің жоғары болуымен байланысты болды. 2 типті ҚД-мен ауыратын науқастардың арасында тек егде жас барлық себептерден болатын өлім-жітімнің жоғарылауының маңызды детерминанты болды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : не предусмотрено

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : қамтамасыз етілмеген

Level of implementation (in Russian) : не предусмотрено

Level of implementation (in Kazakh) : қамтамасыз етілмеген

Efficiency (in Russian) : По окончанию проекта результаты будут внедрены в практическое здравоохранение, даны рекомендации для улучшения качества оказания медицинских услуг для снижения сменности и заболеваемости от неинфекционных хронических заболеваний у детей

Efficiency (in Kazakh) : Жобаның соңында нәтижелер практикалық денсаулық сақтау саласына енгізіледі, ауысымдарды және балалардағы жұқпалы емес созылмалы аурулармен сырқаттануды азайту үшін медициналық қызметтердің сапасын арттыру бойынша ұсыныстар беріледі.

Field of application (in Russian) : На сегодняшний день в Казахстане отсутствует информация о распространенности и заболеваемости, заболеваемости и смертности от НИЗ у детей в Казахстане, которую можно изучить с использованием общенациональных крупномасштабных проверенных административных данных здравоохранения и обеспечить соответствующую политику здравоохранения.Анализ больших данных здравоохранения также способствует лучшему пониманию когорт пациентов, которые подвергаются наибольшему риску заболевания, тем самым позволяя применять упреждающий подход к профилактике. Объединяя финансовые и клинические данные, он также может выявить эффективность и результативность планов лечения

Field of application (in Kazakh) : Бүгінгі таңда Қазақстанда жалпыұлттық, ауқымды, расталған әкімшілік денсаулық сақтау деректерін пайдалана отырып зерттеуге және денсаулық сақтау саласындағы тиісті саясатты қамтамасыз етуге болатын Қазақстандағы балалардағы ЖҚА-ның таралуы мен жиілігі, жиілігі және өлімі туралы ақпарат жоқ. Денсаулықтың үлкен деректерін талдау сонымен қатар ауруға шалдығу қаупі жоғары пациенттер когорталарын жақсырақ түсінуге ықпал етеді, осылайша алдын-алуға белсенді тәсілдеме береді. Қаржылық және клиникалық деректерді біріктіру арқылы ол емдеу жоспарларының тиімділігі мен тиімділігін де аша алады.