The object of research, development or design (in Russian) : штаммы возбудителей ООИ и других карантинных и зоонозных инфекций, носители возбудителей ООИ, вирус ККГЛ, SPF лабораторные животные, архивные материалы, ПЦР тест системы, природные очаги ООИ.

The object of research, development or design (in Kazakh) : АҚИ және басқа да карантиндік және зооноздық инфекциялар қоздырғыштарының штаммдары, АҚИ қоздырғыштарының тасымалдаушылары, ҚКГҚ вирусы, SPF зертханалық жануарлар, мұрағат материалдары, ПТР тест жүйелері, АҚИ табиғи ошақтары

Aim of work (in Russian) : Усиление комплексной системы мониторинга и контроля особо опасных и природно-очаговых инфекций бактериальной и вирусной этиологии на основе современных технологий для разработки новых подходов к обеспечению биологической безопасности населения Казахстана.

Aim of work (in Kazakh) : Қазақстан халқының биологиялық қауіпсіздігін қамтамасыз етудің жаңа тәсілдерін әзірлеу үшін қазіргі заманғы технологиялардың негізінде бактериялық және вирустық этиологиялы аса қауіпті және табиғи-ошақтық инфекцияларына мониторинг жүргізу мен бақылаудың кешенді жүйесін күшейту.

Методы исследования (на русском) : эпидемиологические, микробиологические, вирусологические, генетические, статистические, аналитические, биоинформационные, ГИС-технологии.

Методы исследования (на казахском) : эпидемиологиялық, микробиологиялық, вирусологиялық, генетикалық, статистикалық, аналитикалық, биоақпараттық, ГАЖ-технологиялар

Obtained results and novelty (in Russian) : 1) Построена база данных штаммов Y. pestis. Отмечена высокая вероятность сохранения активности в Северо-Приаральском, Приаральско-Каракумском, Прибалхашском, Мойынкумском, Таукумском пустынных и Илийском межгорном природных очагах с циркуляцией штаммов филогенетической ветви 2.MED1. 2)Определены доминирующие виды клещей (H. asiaticum, H. excavatum, H. scupense, D. niveus) в западных и юго-западных регионах РК. 3) Впервые проведен анализ результатов мониторинга проявлений туляремии в РК период с 2000 по 2020 годы, определен современный эпидемиологический статус. Впервые в ГИС определены площади очагов туляремии. 4) Проведен ретроспективный анализ 168 штаммов V. cholerae, выделенные в период с 1970 г. по 2020 г. на территории Туркестанской и Западно-Казахстанской областей. 5) Получены новые данные о современном состоянии фауны, экологии и распространения видов грызунов – носителей возбудителей ООИ. Составлена и пополнена новой информацией электронная база данных по большому и мохноногому тушканчикам и серому сурку. 6) Разработаны и утверждены процедуры по гуманному содержанию лабораторных животных. Отработана методика малоинвазивной процедуры оценки качества кормления SPF-животных по уровню глюкозы в крови. 7) Проведены исследования по эпидемиологии ООИ, по лабораторной биобезопасности при работе с ООИ, проанализирована эффективность обучения по биобезопасности по модели Д. Киркпатрика.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : 1) Y. pestis штамдарының деректер базасы құрылды. 2.MED1 филогенетикалық тармақ штамдарының айналымы бар Солтүстік Орал маңы, Арал маңы-Қарақұм, Балқаш маңы, Мойынқұм, Тауқұм шөлді және Іле тауаралық табиғи ошақтарында белсенділікті сақтаудың жоғары ықтималдығы байқалды. 2) ҚР батыс және оңтүстік-батыс өңірлерінде кенелердің басым түрлері (H. asiaticum, H. excavatum, H. scupense, D. niveus) анықталды. 3) Алғаш рет ҚР-да 2000-2020 жылдар аралығындағы туляремия көріністерінің мониторинг нәтижелеріне талдау жүргізілді, қазіргі заманғы эпидемиологиялық мәртебе айқындалды. ГАЖ-да алғаш рет туляремия ошақтарының аудандары анықталды. 4) Түркістан және Батыс Қазақстан облыстарының аумағында 1970 жылдан 2020 жылға дейінгі кезеңде бөлінген V. cholerae 168 штамына ретроспективті талдау жүргізілді. 5) Фаунаның қазіргі жағдайы мен экологиясы және АҚИ қоздырғыштарын тасымалдаушы кеміргіштер түрлерінің таралуы туралы жаңа мәліметтер алынды. Үлкен және жүнбалақ қосаяқ пен сұр суыр туралы электрондық деректер базасы (ЭДБ) жасалды және жаңа ақпаратпен толықтырылды. 6) Зертханалық жануарларды гуманистік жолмен ұстау рәсімдері әзірленді және бекітілді. Қандағы глюкоза деңгейі бойынша SPF-жануарлар азықтандыру сапасын бағалаудың аз инвазивті процедурасының әдістемесі пысықталды. 7) АҚИ эпидемиологиясы, АҚИ-мен жұмыс істеу кезінде зертханалық биоқауіпсіздік бойынша зерттеулер жүргізілді, Д. Киркпатрик моделі бойынша биоқауіпсіздік бойынша оқытудың тиімділігі талданды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Построена база данных штаммов чумного микроба. По результатам секвенирования отмечена высокая вероятность сохранения активности в Северо-Приаральском, Приаральско-Каракумском, Прибалхашском, Мойынкумском, Таукумском пустынных и Илийском межгорном природных очагах с циркуляцией штаммов филогенетической ветви 2.MED1. Установлены 9 видов клещей, обитающих в западных и юго-западных регионов Казахстана, и доминирующие виды клещей: H. asiaticum, H. excavatum, H. scupense, D. niveus. Впервые проведен анализ результатов мониторинга проявлений туляремии в РК период с 2000 по 2020 годы, определен современный эпидемиологический статус. Впервые в ГИС определены площади очагов туляремии. Проведен ретроспективный анализ 168 штаммов V. cholerae, выделенные в период с 1970 г. по 2020 г. на территории Туркестанской и Западно-Казахстанской областей. Составлена электронная база данных и карты по территориальному распространению большого и мохноногого тушканчика и серого сурка. Разработаны и утверждены процедуры по гуманному содержанию лабораторных животных. Отработана методика малоинвазивной процедуры оценки качества кормления SPF-животных по уровню глюкозы в крови. Проведены исследования по эпидемиологии ООИ, по лабораторной биобезопасности при работе с ООИ, проанализирована эффективность обучения по биобезопасности по модели Д. Киркпатрика.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Оба микробының штамдарының деректер базасы құрылды. Секвенирлеу нәтижелері бойынша 2.MED1 филогенетикалық тармақ штамдарының айналымы бар Солтүстік Орал маңы, Арал маңы-Қарақұм, Балқаш маңы, Мойынқұм, Тауқұм шөлді және Іле тауаралық табиғи ошақтарында белсенділікті сақтаудың жоғары ықтималдығы байқалды. Қазақстанның батыс және Оңтүстік-Батыс аймақтарында кездесетін кенелердің 9 түрі және кенелердің басым түрлері анықталды: H. asiaticum, H. excavatum, H. scupense, D. niveus. Алғаш рет ҚР-да 2000-2020 жылдар аралығындағы туляремия көріністерінің мониторинг нәтижелеріне талдау жүргізілді, қазіргі заманғы эпидемиологиялық мәртебе айқындалды. Алғаш рет ГАЖ қолдана отырып, туляремия ошақтарының ауданы анықталды. Түркістан және Батыс Қазақстан облыстарының аумағында 1970-2020 жылдар аралығында бөлінген V. cholerae 168 штамына ретроспективті талдау жүргізілді. Үлкен және жүнбалақ қосаяқ және сұр сарышұнақтың аумақтық таралуы туралы электрондық деректер базасы мен карталар жасалды. Зертханалық жануарларды гуманистік жолмен ұстау рәсімдері әзірленді және бекітілді. Қандағы глюкоза деңгейі бойынша SPF-жануарлар азықтандыру сапасын бағалаудың аз инвазивті процедурасының әдістемесі пысықталды. АҚИ эпидемиологиясы, АҚИ-мен жұмыс істеу кезінде зертханалық биоқауіпсіздік бойынша зерттеулер жүргізілді, Д. Киркпатрик моделі бойынша биоқауіпсіздік бойынша оқытудың тиімділігі талданды.

Level of implementation (in Russian) : опубликовано 7 статей, 12 абстрактов международных конференций. Получено 3 свидетельства на объект авторского права. Подано в печать 6 статей. Получено 19 актов внедрения.

Level of implementation (in Kazakh) : 7 мақала, 12 халықаралық конференцияның абстрактілері жарияланған. Авторлық құқық объектісіне 3 куәлік алынды. Баспаға 6 мақала берілді. 19 енгізу актілері алынды.

Efficiency (in Russian) : Оценена эффективность тематических исследовании по биобезопасности и прикладной эпидемиологии: эпидемиологии особо опасных инфекций, управлению случаями особо опасных инфекций, лабораторной биобезопасности при работе с особо опасными инфекциями. Также проведен анализ эффективности обучения биобезопасности и прикладной эпидемиологии по системе Д. Киркпатрика.

Efficiency (in Kazakh) : Биоқауіпсіздік және қолданбалы эпидемиология: аса қауіпті инфекциялар эпидемиологиясы, аса қауіпті инфекциялар жағдайларын басқару, аса қауіпті инфекциялармен жұмыс істеу кезінде зертханалық биоқауіпсіздік бойынша жағдайлық зерттеулердің тиімділігі бағаланды. Сондай-ақ, Д.Киркпатрик жүйесі бойынша биоқауіпсіздік пен қолданбалы эпидемиологияны оқытудың тиімділігіне талдау жүргізілді.

Field of application (in Russian) : практическое здравоохранение, система учреждений санитарно-эпидемиологического и ветеринарного профилей.

Field of application (in Kazakh) : денсаулық сақтау тәжірибесінде, санитарлық-эпидемиологиялық және ветеринарлық профильдегі мекемелер жүйесі.