The object of research, development or design (in Russian) : Объектами исследования являются участки радионуклидного загрязнения территории Семипалатинского испытательного полигона.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Семей сынақ полигоны аумағының радионуклидті ластану учаскелері зерттеу объектілері болып табылады.

Aim of work (in Russian) : Основная цель НИР на 2022 г. – Подготовить перечень объектов СИП, требующих проведения ремедиации почв, собрать данные об уровнях и площадях радиоактивного загрязнения, объемах радиоактивных отходов, ландшафтных особенностях; получить данные полевых исследований объектов, требующих проведения ремедиации почв, оценить эффективность отдельных способов ремедиации почв, получить экспериментальные данные применения различных подходов для уменьшения объемов и снижения категории РАО в форме радиоактивно загрязненного грунта, образованных в ходе ремедиации территорий.

Aim of work (in Kazakh) : 2022 жылға арналған ҒЗЖ негізгі мақсаты – топырақты ремедиациялауды жүргізуді талап ететін ССП объектілерінің тізбесін дайындау, радиоактивті ластану деңгейлері мен алаңдары, радиоактивті қалдықтардың көлемі, ландшафт ерекшеліктері туралы деректерді жинау; топырақты ремедиациялауды жүргізуді талап ететін объектілерді далалық зерттеу деректерін алу, топырақты ремедиациялаудың жекелеген әдістерінің тиімділігін бағалау, топырақты ремедиациялаудың әртүрлі тәсілдерін қолданудың эксперименттік деректерін алу – аумақтарды ремедиациялау барысында пайда болған радиоактивті ластанған топырақ түріндегі РАҚ көлемінің азаюы және санатының төмендеуі.

Методы исследования (на русском) : Гамма-, бета- спектрометрические, радиометрические, топографические, эмпирические.

Методы исследования (на казахском) : Гамма, бета-спектрометриялық, радиометриялық, топографиялық, эмпирикалық.

Obtained results and novelty (in Russian) : Сформирован список объектов СИП, требующих проведение ремедиации на испытательных площадках «Дегелен», «Опытное поле», «Телькем», «4», «4а», «Балапан». Дана краткая характеристика выделенных объектов. Рассчитаны объемы отвалов (объемы РАО) воронок от наземных ядерных испытаний, построены продольные сечения отрицательных форм рельефа воронок и схемы топографической съемки воронок. Концептуально рассмотрены возможные технологии ремедиации, применимые для отдельных выделенных категорий объектов рекультивации. Оценена эффективность ремедиации радиоактивно-загрязненных участков методами вспашки почв и отсыпкой «чистым» грунтом проведенной ранее на территории СИП. Дано экономическое обосноваине приемлемости выбранных методов реабилитации. Получены экспериментальные данные применения различных подходов для уменьшения объемов и снижения категории РАО в форме радиоактивно загрязненного грунта. Установлено, что примененные методы фракционного разделения и метод реагентного выщелачивания радиоактивно загрязненных грунтов и имеют избирательную эффективность в отношении различных радионуклидов и характера образования радионуклидного загрязнения.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : «Дегелең», «Тәжірибе даласы», «Телкем», «4», «4а», «Балапан» сынақ алаңдарында ремедиация жүргізуді қажет ететін ССП объектілерінің тізімі қалыптастырылды. Бөлінген объектілерге қысқаша сипаттама берілген. Жер үсті ядролық сынақтарынан кейінгі қазаншұңқырлардың үйінділерінің көлемі (РАҚ көлемі) есептелді, қазаншұңқырлар рельефінің теріс формаларының бойлық қималары және қазаншұңқырларды топографиялық түсіру схемалары жасалды. Рекультивация объектілерінің жекелеген бөлінген санаттары үшін қолданылатын ықтимал ремедиация технологиялары тұжырымдамалық түрде қарастырылды. Бұрын ССП аумағында жүргізілген топырақты жырту және «таза» топырақпен жабу әдістерімен радиоактивті-ластанған учаскелерді ремедиациялаудың тиімділігі бағаланды. Оңалтудың таңдалған әдістерінің қолайлылығының экономикалық негіздемесі берілді. Радиоактивті ластанған топырақ түріндегі РАҚ көлемін азайту және санатын төмендету үшін әртүрлі тәсілдерді қолданудың тәжірибелік деректері алынды. Радиоактивті ластанған топырақты фракциялық бөлудің қолданылған әдістері мен реагентті сілтілеу әдісі әр түрлі радионуклидтерге және радионуклидті ластанудың пайда болу сипатына қатысты іріктемелі тиімділікке ие екендігі анықталды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Реализация данного проекта позволит устранить пробелы в наличии информации, необходимой для принятия решений, связанных с реабилитацией территории СИП.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Аталған жобаны іске асыру ССП аумағының реабилитацияна байланысты шешімдерді қабылдау үшін қажетті ақпараттың бар болғанындағы олқылықтарды жоюға мүмкіндік береді.

Level of implementation (in Russian) : не внедрено

Level of implementation (in Kazakh) : жүзеге асырылмаған

Efficiency (in Russian) : Работа выполнена в полном объеме в соответствие с календарным планом.

Efficiency (in Kazakh) : Жұмыс кестеге сәйкес толық көлемде аяқталды.

Field of application (in Russian) : Результаты будут являться базой при разработке проекта реабилитации территории СИП и других территорий, имеющее радионуклидное загрязнение почв.

Field of application (in Kazakh) : Міндеттердің шеңберінде алынған нәтижелерден топырақтың радионуклидтік ластануы орын алған ССП аумақтары мен басқа да аумақтарды реабилитациялау жобасын әзірлеу үшін база болып табылады.