The object of research, development or design (in Russian) : Арбовирусы, выявленные в различных регионах Республики Казахстан.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Қазақстан Республикасының әртүрлі аймақтарында анықталған арбовирустар.

Aim of work (in Russian) : Мониторинг арбовирусов в различных регионах Казахстана для выявления ключевых звеньев в циркуляции возбудителей, оценка распространенности и определение генетического разнообразия вирусов в различных регионах страны.

Aim of work (in Kazakh) : Қазақстанның әртүрлі аймақтарындағы қоздырғыштардың айналымындағы негізгі байланыстарды анықтау үшін, вирустардың таралуын бағалау және генетикалық әртүрлілігін анықтау үшін арбовирустарға мониторинг жүргізу.

Методы исследования (на русском) : При выполнении исследований использованы современные методы молекулярной биологи: выделение РНК, постановка классической ПЦР и ПЦР в режиме реального времени, электронно-микроскопический анализ, культивирование вируса, секвенирование нуклеотидных последовательностей.

Методы исследования (на казахском) : Зерттеулерді жүргізу барысында молекулалық биологияның заманауи әдістері қолданылды: РНҚ бөлу, классикалық ПТР және қазіргі уақыттағы ПТР эдістерін қою, электронды-микроскопиялық талдау, вирусты өсіру, нуклеотид тізбегін секвенирлеу.

Obtained results and novelty (in Russian) : Научная новизна проекта состоит в том, что описан процесс распространения арбовирусной инфекции и изучены их молекулярно-генетические свойства, определены генетические вариации арбовирусов, циркулирующих на территории Казахстана. В настоящей работе определены нуклеотидные последовательности фрагментов геномов оригинальных арбовирусов (Конго-Крымской геморрагической лихорадки (ККГЛ), клещевого энцефалита (КЭ), нодулярного дерматита (НД)), данные о первичной структуре которых еще не были известны.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жобаның ғылыми жаңалығы – Қазақстанда айналымда жүрген арбовирустық инфекцияның таралу процесі сипатталған және олардың молекулалық-генетикалық қасиеттері зерттелген, арбовирустардың генетикалық вариациялары анықталған. Бұл жұмыста бастапқы құрылымы туралы деректер әлі белгісіз болған арбовирустардың (Конго-Қырым геморрагиялық қызбасы (ККГҚ), кене энцефалиті (КЭ), нодулярлық дерматит (НД) геномдық фрагменттерінің нуклеотидтік тізбегі анықталды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Выделенные оригинальные казахстанские штаммы арбовирусов пополнят коллекцию микроорганизмов Научно-исследовательского института проблем биологической безопасности (НИИПББ) МЗ РК, и в дальнейшем будут использоваться для создания как в качестве диагностических антигенов, так и в фундаментальных молекулярно-биологических исследованиях.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Арбовирустардың оқшауланған қазақстандық штамдары Биологиялық қауіпсіздік проблемаларын ғылыми-зерттеу институтының (БҚПҒЗИ) микроорганизмдер коллекциясын толықтырады және болашақта диагностикалық антигендер ретінде де, іргелі молекулалық-биологиялық зерттеулерді де жасау үшін пайдаланылуы мүмкін.

Level of implementation (in Russian) : Генетические паспорта штаммов и изолятов арбовирусов (ККГЛ, КЭ и НД). Депонирование штаммов вируса НД в коллекцию микроорганизмов Научно-исследовательского института проблем биологической безопасности (НИИПББ) МЗ РК.

Level of implementation (in Kazakh) : Арбовирустардың штамдары мен изоляттарының (ККГҚ, КЭ, НД).генетикалық паспорттары. НД вирусның штамдарын Биологиялық қауіпсіздік проблемаларының ғылыми-зерттеу институтының (БҚПҒЗИ) ДСМ ҚР микроорганизмдер коллекциясына салу.

Efficiency (in Russian) : Получены новые данные по мониторингу повышают эффективность эпидемиологического надзора за арбовирусными инфекционными болезнями.

Efficiency (in Kazakh) : Алынған мониторингтің жаңа деректері арбовирустық жұқпалы ауруларды эпидемиологиялық қадағалаудың тиімділігін арттырады

Field of application (in Russian) : Полученные результаты будут использованы Министерством здравоохранения и Министерством сельского хозяйства по предупреждению и недопущению распространения арбовирусных инфекций в Республике Казахстан, что показывает его влияние на социально-экономический эффект. Выделенные вирусы будут использованы для разработки диагностических и профилактических средств. Результаты проекта будут распространены потенциальным пользователям, сообществам ученых и широкой общественности с помощью публикаций в ведущих рейтинговых журналах, докладов на Республиканских и Международных конференциях.

Field of application (in Kazakh) : Алынған нәтижелерді Денсаулық сақтау министрлігі мен Ауыл шаруашылығы министрлігі Қазақстан Республикасында арбовирустық инфекциялардың таралуының алдын алу және оған жол бермеу бойынша пайдаланылады, бұл оның әлеуметтік-экономикалық жағдайына әсерін көрсетеді. Оқшауланған вирустар диагностикалық және профилактикалық құралдарды жасау үшін қолданылады. Жобаның нәтижелері жетекші рейтингтік журналдардағы жарияланымдар, республикалық және халықаралық конференциялардағы баяндамалар арқылы әлеуетті пайдаланушыларға, ғалымдар қауымдастығына және көпшілікке таратылатын болады.