The object of research, development or design (in Russian) : Объекты исследований – коллекционные фонды ГБС Института ботаники и фитоинтродукции, АстБС, ИБС, ЖБС, АБС и МЭБС (экспозиции и коллекционные участки), а также растительность в зонах городского озеленения: Алматы, Жезказган, Нур-Султан, Туркестан, Талдыкорган, Тараз и Шымкент.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысандары– ботаника және фитоинтродукция институтының БББ, АстББ, ІББ, ЖББ, АББ және МЭББ коллекциялық қорлары (экспозициялар және коллекциялық учаскелер), сондай-ақ қалалық: Алматы, Жезқазған, Нұр-Сұлтан, Түркістан, Талдықорған, Тараз және Шымкент көгалдандыру аймақтарындағы өсімдіктер.

Aim of work (in Russian) : Целью программы является формирование современного ассортимента растений на основе мировой и природной флоры для озеленения городов и населенных пунктов Южного, Юго-Восточного и Центрального Казахстана.

Aim of work (in Kazakh) : Бағдарламаның мақсаты мемлекеттік ботаникалық бақтардың коллекциялық қорларын экологиялық-интродукциялық талдау және табиғи флора скринингі негізінде оңтүстік, оңтүстік-шығыс және Орталық Қазақстанның қалалары мен елді мекендерін көгалдандыру үшін әлемдік және табиғи флора негізінде өсімдіктердің ғылыми-негізделген ассортиментін қалыптастыру болып табылады.

Методы исследования (на русском) : Методы исследований: комплекс общепринятых методов, применяемых в классической ботанике (флора, систематика), интродукции, лесоведении, семеноводстве и зеленом строительстве, обеспечивающих детальное изучение интродуцируемых растений в коллекциях.

Методы исследования (на казахском) : Зерттеу әдістері: коллекциялардағы енгізілген өсімдіктерді егжей-тегжейлі зерттеуді қамтамасыз ететін классикалық ботаникада (флора, систематика), интродукцияда, орман шаруашылығында, тұқым шаруашылығында және жасыл құрылыста қолданылатын жалпы қабылданған әдістер кешені.

Obtained results and novelty (in Russian) : В 2021 г. обеспечено сохранение и развитие коллекционных фондов 6-и государственных ботанических садов Казахстана; разработаны предварительные списки древесных и травянистых растений, перспективных для городского озеленения исследуемых регионов; коллекционные фонды пополнены 1000 таксонами; заложены модельные площадки по изучению разнообразия растений в озеленении городов: Тараз, Шымкент, Туркестан, Талдыкорган, Жезказган, Алматы, Нур-Султан. Начато изучение импортного сортового озеленительного материала в Алматы и Нур-Султане. Дана оценка регенерационного потенциала in vitro 5 редких и 7 трудно размножаемых видов природной флоры Казахстана, перспективных в озеленении. Проведен мониторинг биоресурсного потенциала 98 видов деревьев, 86 кустарников и 108 видов цветов, традиционно используемых для озеленения городов и населенных пунктов Европы, России и Казахстана. Проведены работы по генетической паспортизации и собраны образцы биологического материала 11 видов растений природной флоры; получены и депонированы в международной базе данных GenBank сиквенсы особо ценных видов растений. Опубликовано 23 научных статьи (ПРИЛОЖЕНИЕ А), получены 5 актов передачи и внедрения результатов работ: ГБС (1), ЖБС (4). Запланированный на 2021 год объем работ полностью выполнен.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : 2021 жылы Қазақстанның 6 мемлекеттік ботаникалық бағының коллекциялық қорларын сақтау және дамыту қамтамасыз етілді; зерттелетін өңірлерді Қалалық көгалдандыру үшін перспективалы ағаш және шөпті өсімдіктердің алдын ала тізімдері әзірленді; коллекциялық қорлар 1000 таксонмен толықтырылды; Тараз, Шымкент, Түркістан, Талдықорған, Жезқазған, Алматы, Нұр-сұлтан қалаларын көгалдандыруда өсімдіктердің алуан түрлілігін зерделеу бойынша модельдік алаңдар салынды. Алматы мен Нұр-Сұлтанда импорттық сұрыпты көгалдандыру материалдарын зерделеу басталды. Көгалдандыруда перспективалы Қазақстанның табиғи флорасының сирек кездесетін және 7 қиын көбейтілетін 5 түрінің in vitro регенерациялық әлеуетіне баға берілді. Еуропа, Ресей және Қазақстанның қалалары мен елді мекендерін көгалдандыру үшін дәстүрлі түрде пайдаланылатын 98 ағаш, 86 бұта және 108 гүл түрінің биоресурстық әлеуетіне мониторинг жүргізілді. Генетикалық паспорттау бойынша жұмыстар жүргізілді және табиғи флора өсімдіктерінің 11 түрінің биологиялық материалының үлгілері жиналды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Разработка современных научно-обоснованных ассортиментов древесно-кустарниковых растений для озеленения различных регионов Казахстана, использование современных технологий размножения и выращивание в культуре коммерчески ценных видов растений местной и мировой флоры, будут способствовать устойчивому использованию уникальных генетических ресурсов Казахстан и повышению биологической безопасности страны.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Қазақстанның әртүрлі өңірлерін көгалдандыру үшін ағаш-бұта өсімдіктерінің қазіргі заманғы ғылыми негізделген ассортиментін әзірлеу, жергілікті және әлемдік флораның өсімдіктердің коммерциялық бағалы түрлерін көбейтудің және мәдениетте өсірудің қазіргі заманғы технологияларын пайдалану Қазақстанның бірегей генетикалық ресурстарын сақтауға, орнықты пайдалануға және елдің биологиялық қауіпсіздігін арттыруға ықпал ететін болады.

Level of implementation (in Russian) : Для испытания новых растений в условиях Южного Казахстана, впервые были переданы 17 видов и сортов древесно-кустарниковых растений в питомник объединения ТОО «Сарыагаш жер сиы» (г. Сарыагаш), получен акт передачи посадочного материала (Акт №1 от 27.04.2021 г.). Получены 1 акт внедрения по тиражированию 6 видов перспективных древесно-кустарниковых растений (октябрь, 2021 г.) и 3 акта по высадке 20 сортов цветочно-декоративных растений (апрель-май, 2021 г.), 7 видов древесно-кустарниковых растений на территории г. Жезказгана, полученных ускоренными методами размножения в условиях ЖБС.

Level of implementation (in Kazakh) : Оңтүстік Қазақстан жағдайында жаңа өсімдіктерді сынау үшін алғаш рет ағаш-бұта өсімдіктерінің 17 түрі мен сорттары "Сарыағаш жер СИА" ЖШС бірлестігінің питомнигіне берілді және отырғызу материалын беру актісі 27.04.2021 ж.алынды перспективалы ағаш-бұта өсімдіктерінің 6 түрін тираждау бойынша 1 енгізу актісі (қазан, 2021 Ж.) және гүлді-сәндік өсімдіктердің 20 түрін отырғызу бойынша 3 акт (сәуір-мамыр, 2021 ж.), Жезқазған қаласының аумағында ағаш-бұта өсімдіктерінің 7 ТБС жағдайында көбею әдістері.

Efficiency (in Russian) : Экономический эффект будет заключаться в расширении ассортимента декоративных культур и разработке эффективных технологий их выращивания, что в комплексе определит расширение товарного ассортимента, снижение его стоимости, повышение потребительского спроса. Разрабатываемый нами современный ассортимент декоративных растений будет служить альтернативой импортной продукции, заполнившей рынок Казахстана и применяемой без проведения соответствующих интродукционных испытаний, что приводит к прогрессивному выпаду посадочного материала и большим экономическим потерям. Решение проблем озеленения путем использования новых многолетних декоративных растений более экономично, так как они функционируют без пересадки в течение многих лет и, благодаря высокой эффективности вегетативного возобновления, являются неиссякаемым источником получения дополнительного посадочного материала.

Efficiency (in Kazakh) : Экономикалық тиімділік сәндік дақылдардың ассортиментін кеңейту және оларды өсірудің тиімді технологияларын әзірлеуден тұрады, бұл кешенде тауарлық ассортименттің кеңеюін, оның құнын төмендетуді және тұтынушылық сұраныстың артуын анықтайды. Біз әзірлейтін декоративтік өсімдіктердің қазіргі заманғы ассортименті Қазақстан нарығын толтырған және тиісті интродукциялық сынақтар жүргізбестен қолданылатын импорттық өнімнің баламасы ретінде қызмет ететін болады, бұл отырғызылатын материалдың прогрессивтік құлдырауына және үлкен экономикалық шығындарға алып келеді. Жаңа көпжылдық сәндік өсімдіктерді пайдалану арқылы көгалдандыру мәселелерін шешу үнемді, өйткені олар көптеген жылдар бойы трансплантациясыз жұмыс істейді және вегетативті жаңарудың жоғары тиімділігіне байланысты қосымша отырғызу материалын алудың таусылмайтын көзі болып табылады.

Field of application (in Russian) : растениеводство, озеленение, семеноводство, лесные культуры, плодоводство, защита растений.

Field of application (in Kazakh) : өсімдік шаруашылығы, көгалдандыру, тұқым шаруашылығы, орман дақылдары, жеміс шаруашылығы, өсімдіктерді қорғау.