The object of research, development or design (in Russian) : Получение диплоидных фибробластов человека, и методология измерения длины теломер и потенциала митохондриальной мембраны у молодых и стареющих фибробластов; анализ и интерпретация данных, полученных из: (i) парного терминального РНК секвенирования коры головного мозга/гиппокампов у молодых особях дикого типа и мутантах HP1; (ii) окрашивания по Нисслю и Гольджи коры головного мозга/гиппокампов у молодых особях дикого типа и мутантах HP1; (iii) наблюдения за поведением молодых / старых мышей дикого типа и мышей-мутантов HP1; создание генетически модифицированных бактериальных штаммов, экспрессирующих мутантный CCL5; не менее 20 образцов лимфомы с использованием гистологического исследования и многоцветной проточной цитометрии; HSV-1, SARS-COV-2

The object of research, development or design (in Kazakh) : адамның диплоидты фибробласттарын алу және жас және қартайған фибробласттарда теломерлердің ұзындығы мен митохондриялық мембрананың әлеуетін өлшеу әдістемесі; (i) жабайы типтегі жас адамдарда және hp1 мутанттарында ми қыртысының/гиппокампалардың жұптасқан терминалды РНҚ секвенирленуінен; (ii) жабайы типтегі жас адамдарда және hp1 мутанттарында ми қыртысының/гиппокампалардың Нисслю және Гольджи арқылы боялуынан; (iii) жабайы типтегі жас / ескі тышқандардың және hp1 мутантты тышқандардың мінез-құлқын бақылаудан алынған деректерді талдау және түсіндіру; мутантты CCL5 білдіретін генетикалық түрлендірілген бактериялық штаммдарды жасау; гистологиялық зерттеуді және көп түсті ағынды цитометрияны пайдалана отырып, лимфоманың кемінде 20 үлгісі; HSV-1, SARS-COV-2

Aim of work (in Russian) : Цель этой программы - удовлетворить фундаментальную потребность, существующую в Казахстане. То есть реализовать многогранную, органично взаимосвязанную государственную целевую программу исследований высокого международного уровня в области старения и здоровой жизни. Программа обеспечит концентрацию высококвалифицированного персонала в Назарбаев Университете, оснащенным современной инструментальной и экспериментальной базой, с конкретной целью достижения национальных стратегических задач Казахстана в области регенеративной/персонализированной медицины с акцентом на клеточное омоложение, диагностика /лечение возрастного рака и инфекция COVID с особым упором на улучшение воздействия на пожилых людей

Aim of work (in Kazakh) : Бұл бағдарламаның мақсаты – Қазақстанда бар іргелі қажеттілікті қанағаттандыру. Яғни, қартаю мен салауатты өмір салты саласында жоғары халықаралық деңгейдегі зерттеулердің көпқырлы, органикалық өзара байланысты Мемлекеттік нысаналы бағдарламасын іске асыру. Бағдарлама регенеративті/дербестендірілген медицина саласындағы Қазақстанның ұлттық стратегиялық міндеттеріне қол жеткізудің нақты мақсатында қарт адамдарға әсер етуді жақсартуға ерекше назар аудара отырып, жасқа байланысты обырды диагностикалауға /емдеуге және covid инфекциясына баса назар аудара отырып, заманауи аспаптық және эксперименттік базамен жабдықталған Назарбаев Университетінде жоғары білікті персоналдың шоғырлануын қамтамасыз етеді

Методы исследования (на русском) : Геномный анализ, биоинформатический анализ и анализ данных с использованием Snakemake, LIONS и Seqmonk.анализ дендритной сложности с использованием метода Шолля. Поведенческие эксперименты; генетически модифицированные бактериальные штаммы, экспрессирующие CCL5. Молекулярное клонирование CCL5 в вектор экспрессии. Трансформация бактериальных штаммов вектором экспрессии и подтверждение экспрессии CCL5. Трансформация бактерий методами электропорации и теплового шока, выделение ДНК, рестрикционный анализ ДНК, электрофорез ДНК в агарозных гелях, вестерн блоттинг; подготовка криосрезов; Гистохимия; Многоцветная проточная цитометрия

Методы исследования (на казахском) : Геномдық талдау, Snake mace, LIONS және Seqmonk көмегімен биоинформатикалық талдау және деректерді талдау, Шолл әдісін қолдана отырып дендриттік күрделілікті талдау, мінез-құлық эксперименттері; ccl5 білдіретін генетикалық түрлендірілген бактериялық штаммдар. Өрнек векторына ccl5 молекулалық клондау. Бактериялық штаммдарды өрнек векторымен түрлендіру және CCR5 өрнегін растау. Электропорация және жылу соққысы әдістерімен бактериялардың трансформациясы, ДНҚ оқшаулау, ДНҚ шектеу талдауы, агарозды гельдердегі ДНҚ электрофорезі, Батыс блоттинг; криосрездерді дайындау; Гистохимия; көп түсті ағынды цитометрия

Obtained results and novelty (in Russian) : 1) Мы получили диплоидные фибробласты человека и к концу года с нашими коллабораторами из Алматы (КазНМУ) и Караганды (МУК) получим дополнительные клеточные линии. 2)мы провели геномный анализ, окрашивание молодых и старых мутантных кортикальных клеток головного мозга и завершили поведенческие исследования; 3) Мы трансформировали три бактериальных штаммма лактобацилл (L. fermentum, L. jensenii и L. rhamnosus) плазмидой, экспрессирующей CCL5 дикого типа. Также мы разработали протокол для наращивания штамма E. coli Nissle 1917.; 4) был проведен обзор литературы по методам дифференциальной диагностики лимфом, 2) был составлен протокол подготовки. составлены и оптимизированы на органах мыши (селезенка, печень), было собрано 20 образцов лимфатических узлов, проведены гистохимические исследования и получены суспензии клеток с ручной дезагрегацией, которые, в свою очередь, окрашены и проанализированы на проточном цитометре. В 2021 году готовятся к публикации 2 статьи в рецензируемых журналах с индексацией в Scopus и Web of Science с импакт-фактором> 2;

Obtained results and novelty (in Kazakh) : 1) біз адамның диплоидты фибробласттарын алдық және жыл соңына қарай Алматы (ҚазҰМУ) және Қарағандыдан (ҚМК) келген әріптестерімізбен қосымша жасушалық желілер аламыз. 2) біз геномдық талдау, мидың жас және ескі мутантты кортикальды жасушаларын бояу және мінез-құлық зерттеулерін аяқтадық. 3) біз үш бактериалды штаммды өзгерттік лактобацилл (L. fermentum, L. jensenii және L. rhamnosus) жабайы типтегі ccl5 плазмидімен. Сондай-ақ, біз E. coli nissle 1917 штаммын құру үшін хаттама жасадық. 4) лимфомалардың дифференциалды диагностикасы әдістері бойынша әдебиеттерге шолу жүргізілді; 2) дайындау хаттамасы жасалды. тышқан ағзаларында (көкбауыр, бауыр) құрастырылып, оңтайландырылды; лимфа түйіндерінің 20 үлгісі жиналды; гистохимиялық зерттеулер жүргізілді және қолмен дезагрегациясы бар жасушалардың суспензиялары алынды, олар өз кезегінде ағынды цитометрде боялған және талданған. 2021 жылы Scopus және web of Science индексациясымен импакт-факторы> 2 рецензияланатын журналдарда 2 мақала жариялауға дайындалып жатыр

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : исследования в рамках программы носят фундаментальный характер, в этой связи конструктивные и технико-экономические показатели не применимы

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : бағдарлама шеңберіндегі зерттеулер іргелі сипатқа ие, осыған байланысты құрылымдық және техникалық-экономикалық көрсеткіштер қолданылмайды

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Области применения полученных результатов достаточно широки и включают использование результатов программы для дальнейшей разработки технологии перепрограммирования возраста, научного понимания роли белков HP1 в нейродегенерационных заболеваниях, изучения эффективного лечения раковых заболеваний, улучшения точности диагностики лимфом, понимания причин летальности COVID-19 у пожилых пациентов

Field of application (in Kazakh) : Алынған нәтижелерді қолдану аясы өте кең және бағдарламаның нәтижелерін жасты қайта бағдарламалау технологиясын одан әрі дамыту, нейродегенерациялық аурулардағы hp1 ақуыздарының рөлін ғылыми түсіну, қатерлі ісік ауруын тиімді емдеуді зерттеу, лимфома диагнозының дәлдігін жақсарту, егде жастағы пациенттерде COVID-19 өлімінің себептерін түсіну үшін қолдануды қамтиды