The object of research, development or design (in Russian) : Переработка фруктов (абрикос, персик, слива, вишня и виноград), (устройство для удаления косточек из плодов, сушилка инфракрасная, комбинированная гелиосушилка для растительного сырья, гелиосушилка люлечно-конвейерного типа, устройство для механической активации). Фрукты, сухофрукты, инфракрасная сушка, активированный уголь, механическая активация

The object of research, development or design (in Kazakh) : Жемістерді қайта өңдеу (өрік, шабдалы, қара өрік, шие және жүзім), (жемістерден сүйегін алуға арналған құрылғы, инфрақызыл кептіргіш, өсімдік шикізатына арналған аралас гелиокептіргіш, бесік-конвейерлік типтегі гелиокептіргіш, механикалық белсендіруге арналған құрылғы). Жемістер, кептірілген жемістер, инфрақызыл кептіру, белсендірілген көмір, механикалық белсендіру

Aim of work (in Russian) : Комплексная переработка фруктов (абрикос, персик, слива, вишня и виноград) и разработка технологии получения сухофруктов инфракрасной сушкой мякоти, активированного угля механо-химико-термоактивацией скорлупы косточек, косметических и пищевых масел холодным прессованием ядер косточек.

Aim of work (in Kazakh) : Жемістерді кешенді қайта өңдеу (өрік, шабдалы, қара өрік, шие және жүзім) және сүйектердің қабығын механикалық-химиялық-термоактивациялаумен белсендірілген көмірді, косметикалық және тамақ майларын сүйектердің ядроларын суық престеумен инфрақызыл кептірумен кептірілген жеміс алу технологиясын әзірлеу.

Методы исследования (на русском) : Оценка качества сухофруктов по органолептическим и физико-химическим показателям проводился в соответствии с требованиями: ГОСТ Р28501-90 «Фрукты косточковые сушеные. Технические условия» и ГОСТ Р 28502-90 «Фрукты семечковые сушеные. Технические условия»; ГОСТ 32896-2014 Фрукты сушеные. Общие технические условия; ГОСТ 1750-86. Правила приемки, методы испытаний; ГОСТ 28561-90 Продукты переработки плодов и овощей. Для исследования по физико-химических характеристик сухофруктов привлечен Южно-Казахстанский филиал АО «Национальный центр Экспертизы и Сертификации» г Шымкент. Для изучения влияния процессов механической, химической и термической активации на структурно-сорбционные и физико-химические характеристики скорлупы косточек в работе применялись классические и современные физико-химические методы исследования. Содержание влаги в активированных углях определяли в соответствии с ГОСТ 12597, определение зольности активированных углей проводили в соответствии с ГОСТ 12596, определение водородного показателя рН водной вытяжки угля проводили по методике, описанной в ГОСТ 4453, динамическую и статическую активности углей по бензолу изучали по ГОСТ 8703, осветляющую способность угля по метиленовому голубому проводили по ГОСТ 4453, определение тонины помола измельченной скорлупы косточек проводили согласно ГОСТ 4453. Для исследования по физико-химических характеристик активированного угля привлечен ОО «НИЦ «Уголь» г.Караганда

Методы исследования (на казахском) : Органолептикалық және физикалық-химиялық көрсеткіштер бойынша кептірілген жемістер сапасын бағалау МЕМСТ Р28501-90 "кептірілген сүйекті жемістер талаптарына сәйкес жүргізілді. Техникалық шарттар"және МСТ Р 28502-90 "кептірілген шекілдеуік жемістер. Техникалық шарттар"; МСТ 32896-2014 кептірілген жемістер. Жалпы техникалық шарттар; МСТ 1750-86. Қабылдау ережесі, сынау әдістері; ГОСТ 28561-90 жемістер мен көкөністерді қайта өңдеу өнімдері. Кептірілген жемістердің физикалық-химиялық сипаттамаларын зерттеу үшін Шымкент қаласындағы "Ұлттық сараптама және сертификаттау орталығы" АҚ Оңтүстік Қазақстан филиалы тартылды. Механикалық, химиялық және термиялық белсендіру процестерінің сүйек қабығының құрылымдық-сорбциялық және физика-химиялық сипаттамаларына әсерін зерттеу үшін классикалық және заманауи физика-химиялық зерттеу әдістері қолданылды. Белсендірілген көмірдің ылғалдылығы МЕМСТ 12597 сәйкес анықталды, белсендірілген көмірдің күл құрамын анықтау МЕМСТ 12596 сәйкес жүргізілді, көміртектің сулы сығындысының рН анықтау МЕМСТ 4453-те сипатталған әдіс бойынша жүргізілді, бензолдағы көмірдің динамикалық және статикалық белсенділігі МЕМСТ 8703 сәйкес зерттелді, метилен көгілдіріне сәйкес көмірді тазарту қабілеті МЕМСТ 4453 бойынша жүзеге асырылды, ұсақталған қабық тұқымының ұнтақталуының дұрыстығын анықтау МЕМСТ 4453 сәйкес жүргізілді. Белсендірілген көмірді физикалық-химиялық сипаттамалары бойынша зерттеу үшін Қарағанды қ. "Көмір" ҒЗО " ҚБ тартылды

Obtained results and novelty (in Russian) : - Разработана технология подготовки мякоти фруктов для сушки в зависимости от вида и сорта плода (абрикос, слива, персик, груша, виноград, яблоки). Разработаны операции сортировки по размерам, мойки, резки по размерам, замораживания, а также для бланширания подобраны концентрация лимонной кислоты, соды, температуры растворов и времени обработки. - Разработана технология инфракрасной сушки для винограда, сливы и абрикоса. В результате сохраняется целостность ягод и увеличивается выход готовой продукции на 20%. - Разработаны режимы конвективной сушки. Определены для кураги и чернослива температура 55 оС и время сушки 13-15 часов – 1 этап, температура 50 оС и время сушки 10 часов – 2 этап. Разработаны рекомендации рациональных режимов промышленного регламента производства яблок сушенных: температура – 70 оС, время 13 часов. В процессе сушки яблоневые чипсы не теряю цвет. - Разработаны процессы механической активации. Определены оптимальные параметры режима механической активации: скорость вращения ударных бил, концентрация поверхностно-активного вещества, изменения степени механической активации. - Определены оптимальные параметры режима активации: химической - концентрация хлорида цинка (коэффициент пропитки 0,4), время 1 час; термической - карбонизация при температуре от 20 до 800°С со скоростью подъема 20°С/мин в течение 1-2 часов, дальнейшая активация в потоке СО2 и H2O в массовом соотношении 90:10 при температуре 750-850°С в течение 2 часов.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : - Жемістің түрі мен сортына (өрік, қара өрік, шабдалы, алмұрт, жүзім, алма) байланысты кептіру үшін жеміс целлюлозасын дайындау технологиясы жасалды. Көлемі бойынша сұрыптау, жуу, өлшемі бойынша кесу, мұздату операциялары жасалды, сонымен қатар шарпылау үшін лимон қышқылының концентрациясы, сода, ерітінділердің температурасы және өңдеу уақыты таңдалды. - Жүзім, қара өрік және өрік үшін инфрақызыл кептіру технологиясы жасалды. Нәтижесінде жидектердің тұтастығы сақталады және дайын өнімнің шығуы 20% артады. - Конвективті кептіру режимдері жасалды. Кептірілген өрік пен қара өрік үшін анықталған температура 55 ° C және 13-15 сағат кептіру уақыты-1 кезең, 50 ° C температура және 10 сағат кептіру уақыты – 2 кезең. Кептірілген алма өндірісінің өнеркәсіптік регламентінің ұтымды режимдерінің ұсыныстары жасалды: температура – 70 ° C, уақыт-13 сағат. Кептіру кезінде алма чипстері түсін жоғалтпайды. - Механикалық белсендіру процестері жасалды. Механикалық белсендіру режимінің оңтайлы параметрлері анықталды: соққы соққыларының айналу жылдамдығы, беттік-белсенді заттың концентрациясы, механикалық белсендіру дәрежесінің өзгеруі. - Белсендіру режимінің оңтайлы өлшемдері анықталды: химиялық-мырыш хлоридінің концентрациясы (сіңдіру коэффициенті 0,4), уақыт 1 сағат; термиялық - 1-2 сағат ішінде 20°С/мин көтеру жылдамдығымен 20-дан 800°С-қа дейінгі температурада карбонизация, 2 сағат ішінде 750-850°С температурада 90:10 массалық қатынасында СО2 және H2O одан әрі белсендіру.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : - Разработана универсальная инфракрасная сушильная установка. Снижение себестоимости готовой продукции, за счет уменьшения количество энергии для испарения 1 л воды (0,9-1кВт). Тепловые лучи проникают в толщину продукта, до 10-20 мм, при этом нагревается сам продукт и влага, содержащая в нем. Разработаны рабочие чертежи для изготовления и модернизации сушильной установки технологической линии по переработке фруктов.Подготовлены технические инструкции, технические документации организации технологического процесса производства сухофруктов. - Разработана эффективная конструкция мельницы. Разработаны аппаратурное оформление и конструктивная оптимизация ударных бил. Разработана научно-обоснована методика расчета размеров устройства для механической активации. После активации в первой камере устройства в воздушной среде объем пор скорлупы косточек достигает 1,0•10-4 м3/кг, после активации во второй камере в присутствии ПАВ объем достигает 3,9•10-4 м3/кг. - Проведены опытно-промышленные испытания оборудования по сушке сухофруктов. Получены опытно-промышленные образцы активированного угля в количестве 400 кг из скорлупы абрикосовых и сливовых косточек, а также сухофруктов в количестве 120 кг из абрикоса и сливы.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : - Әмбебап инфрақызыл кептіру қондырғысы әзірленді. 1 литр суды (0,9-1кВт) буландыру үшін энергия мөлшерін азайту арқылы дайын өнімнің өзіндік құнын төмендету. Жылу сәулелері өнімнің қалыңдығына, 10-20 мм-ге дейін енеді, ал өнімнің өзі және оның құрамындағы ылғал қызады. Жемістерді қайта өңдеу бойынша технологиялық желінің кептіру қондырғысын дайындау және жаңғырту үшін жұмыс сызбалары әзірленді. Кептірілген жемістер өндірісінің технологиялық процесін ұйымдастырудың техникалық нұсқаулықтары, техникалық құжаттамалары дайындалды. - Диірменнің тиімді құрылымы әзірленді. Аппараттық және соққы соққыларын конструктивті оңтайландыру жасалды. Механикалық белсендіруге арналған құрылғы өлшемдерін есептеу әдісі ғылыми негізделді. Құрылғының бірінші камерасында ауа ортасында іске қосылғаннан кейін сүйек қабығының тесігі 1,0•10-4 м3/кг-ға жетеді, екінші камерада ББЗ болған кезде іске қосылғаннан кейін көлемі 3,9•10-4 м3/кг-ға жетеді.

Level of implementation (in Russian) : Результаты научно-исследовательских и опытно-конструкторских работ внедрены в производства ТОО "Z-Agro" и ТОО «INTER GRAIN».

Level of implementation (in Kazakh) : Ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстардың нәтижелері "Z-Agro" ЖШС және "INTER GRAIN"ЖШС өндірісіне енгізілді.

Efficiency (in Russian) : Эффективность достигается за счет использования в качестве сырья, фрукты местного происхождения (абрикос, персик, слива, вишня и виноград), а также за счет переработки отходов производства сухофруктов и консервных заводов.

Efficiency (in Kazakh) : Тиімділікке шикізат ретінде жергілікті жемістерді (өрік, шабдалы, қара өрік, шие және жүзім) пайдалану, сонымен қатар кептірілген жемістер өндірісінің және консерві зауыттарының қалдықтарын өңдеу арқылы қол жеткізіледі.

Field of application (in Russian) : Сельскохозяйственная, пищевая и химическая промышленности

Field of application (in Kazakh) : Ауыл шаруашылығы, тамақ және химия өндірістері