Inventory number IRN Number of state registration
0321РК00983 AP08855686-KC-21 0120РК00544
Document type Terms of distribution Availability of implementation
Краткие сведения Gratis Number of implementation: 0
Not implemented
Publications
Native publications: 6
International publications: 3 Publications Web of science: 0 Publications Scopus: 1
Patents Amount of funding Code of the program
0 17947695.59 AP08855686
Name of work
Топонимия в трансграничных регионах Казахстана
Type of work Source of funding Report authors
Fundamental Қоңыратбаева Жанар Молдалықызы
0
1
1
0
Customer МНВО РК
Information on the executing organization
Short name of the ministry (establishment) МНВО РК
Full name of the service recipient
Некоммерческое акционерное общество "Евразийский Национальный университет имени Л.Н. Гумилева"
Abbreviated name of the service recipient НАО "ЕНУ им.Л.Н.Гумилева"
Abstract

Проблема сбора и систематизации топонимов в России и Китае, граничащих с Казахстаном.

Қазақстанмен трансшекаралас Ресей мен Қытай аумақтарындағы топонимдерді жинақтап, жүйелеу мәселесі.

Подготовка и публикация научных и методологических основ топонимов. Систематизация собранных материалов по трансграничным топонимам, группирование по категориям река-озеро, населенный пункт, дорога, топография, лес и т.д.

Топонимдердің ғылыми-әдістемелік негіздерін дайындау және жариялау. Трансшекаралық топонимдер бойынша жинақталған материалдарды жүйелеу, өзен-көл, елдімекен, жол, жер бедері, орман-тоғай т.б. разрядтарға топтастыру.

В связи с темы проекта в исследовании использовался ряд социально-гуманитарных методов, в частности, комплексный метод, ареальный топонимический метод, картографический метод, статистический метод и др.

Тақырыптың пәнаралық сипатына байланысты зерттеуде әлеуметтік-гуманитарлық сала әдістері пайдаланылды, атап айтқанда, кешенді зерттеу әдісі, ареалдық топонимикалық әдіс, картографиялық әдіс, статистикалық әдіс, т.б.

В соответствии с календарным планом научно-исследовательского проекта на 2021 год виды работ выполнены в полном объеме: - В целях раскрытия исторических данных топосистемы в трансграничных регионах Казахстана были проведены исследовательские работы в Государственном архиве Российской Федерации (ГАРФ) и Государственном архиве новейшей истории России (ГАНИР) (Москва), в государственных, областных, и исторических архивах Омска, Челябинска. Документы, касающиеся административно-территориального деления Казахстана, образования административно-территориальных единиц, переименования городов и населенных пунктов, были обнаружены в фондах Всероссийского Центрального Исполнительного Комитета при ГАРФ (Р-1235. ВЦИК) и Верховного Совета СССР (Р-7523); - В целях сбора научных и эмпирических материалов по трансграничным топонимам Республики Казахстан, граничащей с Россией и Китаем, были проведены исследования в государственных архивах СКО, Петропавловска, Костаная, Актобе, Усть-Каменогорска, Семейской области и Алматы. Найдены сведения и номенклатура названий населенных пунктов, история их номенклатуры, уточнение их границ и старые географические карты; - Во время командировок в трансграничные регионы Республики Казахстан, прилегающие к России и Китаю, были собраны и идентифицированы топосистемы по рекам, озерам, населенным пунктам, рельефу, горам, скалам и т. д. классификационные работы проводились по категориям;

Ғылыми жобаның 2021 жылғы күнтізбелік жоспарына сәйкес жұмыс түрлері толыққанды орындалды: - ҚР-ның трансшекаралық аймақтарындағы топожүйенің тарихи деректерін ашу мақсатында Ресей Федерациясының мемлекеттік архиві (РФММ) мен Ресейдің қазіргі заман тарихы мемлекеттік архивінде (РҚЗТА) (Мәскеу қ.), Омбы, Челябинск облыстық мемлекеттік және тарихи архивтерінде ізденіс жұмыстары жүргізілді. РФММ-да Бүкілресейлік Орталық Атқару Комитетінің (Р-1235. ВЦИК) және КСРО Жоғарғы Кеңесінің (Р-7523) қорларынан Қазақстанның әкімшілік-аумақтық бөлінісіне, әкімшілік-аумақтық бірліктерінің құрылуы, қалалар мен елді мекен атауларының өзгеруі мәселелеріне қатысты құжаттар табылды; - ҚР-ның Ресеймен және Қытаймен шекаралас жатқан трансшекаралық топонимдері жөнінде ғылыми-эмпирикалық материалдар жинау мақсатында СҚО, Петропавл, Қостанай, Ақтөбе, Өскемен, Семей облыстық және Алматы қаласы мемлекеттік архив қорларында зерттеу жұмысы жүргізілді. Елдімекен атауларының номинациялану, реноминациялану тарихына, олардың шекараларының нақтылануына қатысты мәліметтер мен ескі географиялық карталар табылды; - ҚР-ның Ресеймен және Қытаймен көрші орналасқан трансшекаралық аймақтарға жасалған іссапар барысында топожүйе жинастырып, оларды өзен-көл, елдімекен, жер бедері, тау, тас, т.б. разрядтар бойынша жіктеу жұмыстары жүргізілді.

Полученные результаты отвечают потребностям всех, кто хочет знать о них, включая информацию о стране происхождения, месте, языке, истории.

Алынған нәтижелер туған ел, жер, тіл, тарих туралы деректерді қамти отырып, олар туралы білгісі келетін барша көпшіліктің қажеттілігін қамтамасыз етеді.

Сбор названий земель и рек, озёр в трансграничных регионах Казахстана будут решением вопроса по получению информации о происхождении географических названий и великих степных названий для специалистов отрасли лингвистики, истории, этнографии, культурологии и т.д.

Қазақстанның трансшекаралық аймақтарындағы жер-су атаулары жинақталып, тіл білімі, тарих, этнография, мәдениеттану т.б. сала мамандарының туған жер және ұлы дала атауларының шығу тегі бойынша ақпараттар алуына жолбасшы болады.

Результаты исследования позволят сформировать национальный топонимический фонд, увидеть проблемы, связанные с систематизацией географических названий в новом ракурсе, и скоординировать действия по переходу на новый уровень культурного и социального развития.

Зерттеу нәтижелері ұлттық топонимиялық қорды қалыптастырып, жер-су атауларын жүйелеуге қатысты мәселелерді жаңа қырынан тануға және мәдени-әлеуметтік дамудың жаңа деңгейіне өтудегі әрекеттерді үйлестіруге жол ашады.

Поскольку ожидается, что решение проблем, рассматриваемых в проекте, будет признано в результате всесторонних междисциплинарных исследований, «область применения и целевые потребители» результатов – это специалисты в таких областях, как язык, история, этнография, культурология, география, политология, международные отношения.

Жобада қаралатын мәселелердің шешімі пәнаралық байланыстағы кешенді зерттеулер арқылы танылады деп күтіліп отырғандықтан, нәтижелердің «қолдану саласы мен мақсатты тұтынушылары», атап айтқанда, тіл, тарих, этнография, мәдениеттану, география, саясаттану, халықаралық қатынастар секілді сала мамандары болып табылады.

UDC indices
81'81-114.4
International classifier codes
16.01.09;
Key words in Russian
Ономастика; Топонимика; Трансграничный регион; Трансонимизация; Транскрипция; Ареальная топонимика; Великие имена степы;
Key words in Kazakh
Ономастика; Топонимика; Трансшекаралық аймақ; Трансонимдену; Транскрипция; Ареалдық топонимика; Ұлы дала атаулары;
Head of the organization Сыдыков Ерлан Батташевич доктор исторических наук / Профессор
Head of work Қоңыратбаева Жанар Молдалықызы Филология ғылымдарының кандидаты / Профессор