The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследования работы являются молоко коровье, ксенобиотики, биосенсор для определения высоко кумулятивных ксенобиотиков в молоке и молочных продуктах.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысаны- сүт және сүт өнімдеріндегі жоғары кумулятивті ксенобиотиктерді анықтауға арналған сиыр сүті, ксенобиотиктер, биосенсор болып табылады.

Aim of work (in Russian) : Цель работы - исследование результатов регионального мониторинга безопасности пищевых продуктов для раз-работки ускоренного метода определения остаточного количества ксенобиотиков в молоке и молочных продуктах.

Aim of work (in Kazakh) : Жұмыстың мақсаты-сүт және сүт өнімдеріндегі ксенобиотиктердің қалдық мөлшерін анықтаудың жеделдетілген әдісін әзірлеу үшін тамақ өнімдерінің қауіпсіздігін өңірлік мониторингтеу нәтижелерін зерттеу.

Методы исследования (на русском) : Методы исследования – информационно-аналитический метод, лабораторный метод in-vivo, газожидкостной хро-матографии, атомно-абсорбционная спектрометрия, масс-спектрометрия.

Методы исследования (на казахском) : Зерттеу әдістері – ақпараттық-аналитикалық әдіс, in-vivo зертханалық әдісі, газды сұйық хроматография, атомдық-абсорбциялық спектрометрия, масс-спектрометрия.

Obtained results and novelty (in Russian) : Полученные результаты и новизна – на основе анализа информационных данных обоснована необходимость разработки ускоренного метода определения токсичных ксенобиотиков (экспресс-метода) в молоке, как сырье животного происхождения, а также установлены регионы ВКО для определения остаточного количества наиболее распространенных и опасных ксенобиотиков в молоке. Экспериментальным путем установлены наиболее опасные ксенобиотики по степени кумулятивных свойств (хлорорганические пестициды (ГХЦГ, ДДТ), свинец и кадмий). На основании проведенных исследований содержания в молоке остаточного количества свинца, кадмия, цинка, меди и хлорорганических пестицидов (ГХЦГ, ДДТ) составлена карта регионов Восточно-Казахстанской области с высоким содержанием опасных ксенобиотиков в молоке. Выбраны основные направления модернизации биосенсора для определения ксенобиотиков в молоке и молочных продуктах. Проводятся исследования по применению в качестве биологического материала цельных клеток и ферментов. По результатам исследования впервые определен коэффициент кумуляции исследуемых ксенобиотиков, составлена карта регионов Восточно-Казахстанской области с высоким содержанием опасных ксенобиотиков в молоке, выбраны основные направления модернизации биосенсора для определения ксенобиотиков в молоке и молочных продуктах.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Алынған нәтижелер мен жаңалық – ақпараттық деректерді талдау негізінде сүтте жануарлардан алынатын шикізат ретінде уытты ксенобиотиктерді (экспресс-әдісті) анықтаудың жеделдетілген әдісін әзірлеу қажеттілігі негізделген, сондай-ақ сүттегі неғұрлым кең таралған және қауіпті ксенобиотиктердің қалдық санын анықтау үшін ШҚО өңірлері белгіленді. Эксперименттік жолмен кумулятивтік қасиеттері бойынша ең қауіпті ксенобиотиктер (хлорорганикалық пестицидтер (ГХЦГ, ДДТ), қорғасын және кадмий) анықталды. Сүттегі қорғасын, кадмий, мырыш, мыс және хлорорганикалық пестицидтердің (ГХЦГ, ДДТ) қалдық мөлшерінің болуына жүргізілген зерттеулер негізінде Шығыс Қазақстан облысының сүттегі қауіпті ксенобиотиктердің мөлшері жоғары өңірлерінің картасы жасалды. Сүт және сүт өнімдеріндегі ксенобиотиктерді анықтау үшін биосенсорды жаңғыртудың негізгі бағыттары таңдалды. Биологиялық материал ретінде тұтас жасушалар мен ферменттерді қолдану бойынша зерттеулер жүргізіледі. Зерттеу нәтижелері бойынша алғаш рет зерттелетін ксенобиотиктердің кумуляция коэффициенті анықталды, сүттегі қауіпті ксенобиотиктердің құрамы жоғары Шығыс Казақстан облысы өңірлерінің картасы жасалды, сүт және сүт өнімдеріндегі ксенобиотиктерді анықтау үшін биосенсорды жаңғыртудың негізгі бағыттары таңдалды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Основные конструктивные показатели и технико-экономические показатели – подбор электрода для биосенсора и разработка электронного прибора для считывания, преобразования и предоставления результатов определения ксенобиотиков в молоке и молочных продуктах в цифровом виде. Разработка биосенсора позволит снизить стоимость проводимых исследований, сократить транспортные расходы, сократить время проведения анализа и более эффективно использовать рабочее время.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Негізгі құрылымдық көрсеткіштер және техникалық-экономикалық көрсеткіштер - биосенсорға арналған электродты таңдау және сүт пен сүт өнімдеріндегі ксенобиотиктерді сандық түрде анықтау нәтижелерін оқу, түрлендіру және ұсыну үшін электронды құрылғыны жасау. Биосенсорды әзірлеу жүргізілетін зерттеулердің құнын төмендетуге, көлік шығындарын азайтуға, талдау жүргізу уақытын қысқартуға және жұмыс уақытын тиімді пайдалануға мүмкіндік береді.

Level of implementation (in Russian) : Степень внедрения – научный проект выполняется 1-й год, промышленная апробация предусмотрена на 3-м году выполнения проекта.

Level of implementation (in Kazakh) : Енгізу дәрежесі-ғылыми жоба 1-ші жылы орындалады, жобаны орындаудың 3-ші жылында өнеркәсіптік апробация көзделген.

Efficiency (in Russian) : Ускоренный метод определения ксенобиотиков в молоке и молочных продуктах позволит повысить безопасность и качество поставляемых на рынок молока и молочных продуктов.

Efficiency (in Kazakh) : Сүт және сүт өнімдеріндегі ксенобиотиктерді анықтаудың жеделдетілген әдісі нарыққа жеткізілетін сүт және сүт өнімдерінің қауіпсіздігі мен сапасын арттыруға мүмкіндік береді.

Field of application (in Russian) : Оценка безопасности молока и молочных продуктов.

Field of application (in Kazakh) : Сүт және сүт өнімдерінің қауіпсіздігін бағалау.