The object of research, development or design (in Russian) : Топонимы в ономастическом пространстве Казахстана (на основе топонимических названий Катонкарагайского района Восточно-Казахстанской области)

The object of research, development or design (in Kazakh) : Қазақстан ономастикалық кеңістігіндегі топонимдер (Шығыс Қазақстан облысы Катонқарағай ауданы топонимикалық атаулары негізінде)

Aim of work (in Russian) : Основная цель проекта-изучение номинативной и кумулятивной деятельности топонимов Катонкарагайского района, относящихся к Восточно-Казахстанскому региону, выявление их использования в художественной литературе, изменений в ходе межкультурной коммуникации, путем анализа этнолингвистических, лексико-семантических, историко-лингвистических структур топонимов доказать, что названия земель, вод являются отражением национальной и духовной основы казахского народа, генетическим культурным кодом нации.

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның негізгі мақсаты – Шығыс Қазақстан өңірініне жататын Катонқарағай ауданы топонимдерінің номинативті және кумулятивтік қызметін зерттеу, олардың көркем әдебиеттегі қолданысын, мәдениетаралық қарым-қатынас барысындағы өзгерістерін анықтау, топонимдердің этнолингвисткалық, лексика-семантикалық, тарихи-лингвистикалық құрылымдарына талдау жасау арқылы жер, су атаулары қазақ халқының ұлттық және рухани негізінің бейнесі, ұлттың генетикалық мәдени коды екенін дәлелдеу.

Методы исследования (на русском) : методы диахронно-синхронного анализа, историко-лингвистическое описание, повествование, интерпретация.

Методы исследования (на казахском) : диахрондық-синхрондық талдау әдісі, тарихи-лингвистикалық сипаттама, баяндау, интерпретациялау тәсілі

Obtained results and novelty (in Russian) : - Были собраны названия земель и вод из произведений региональных поэтов и писателей, трудов летописцев, местных носителей информации Катонкарагайского района (1600); - Обобщенные онимы систематизированы по буквенной системе; - Выявлено влияние различных исторических событий, географического пространства, климата, окружающей среды, быта и социальной среды населения на происхождение топонимов Катонкарагайского района; -Выявлена особенность цвета в названиях земель-вод Катонкарагайского района; - Организована научная стажировка в Университет Памуккале, государство Турция. - Произведены публикации в отечественных и зарубежных изданиях, доклады на межвузовских конференциях. - В результате изучения общих закономерностей и особенностей топонимов Катонкарагайского района Восточно-Казахстанской области составлен топонимический словарь.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : - Катонқарағай ауданы өңірлік ақын-жазушылар шығармаларынан, шежірешілер еңбектерінен, жергілікті ақпарат тасушы, хабарламашылардан жер-су атаулары жинақталды (1600); - Жинақталған онимдер әріптік негізде жүйеленді; - Катонқарағай ауданы топонимдерінің пайда болуына әртүрлі тарихи оқиғалар, географиялық кеңістік, климат, қоршаған орта, тұрғындар тұрмысы мен әлеуметтік ортасының әсері анықталды; - Катонқарағай ауданы жер-су атауларындағы түске қатысты ерекшелік анықталды; - Түркия мемлекеті, Памуккале университетіне ғылыми тағылымдама ұйымдастырылды. - Отандық және шетелдік басылымдарда мақалалар жарияланып, ғалықаралық конференцияларда баяндама жасалды. - Шығыс Қазақстан облысы Катонқарағай ауданы топонимдерінің жалпы заңдылықтары мен ерекшеліктерін зерттеу нәтижесінде топонимикалық сөздік құрастырылды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Главной значимостью социально-гуманитарного характера явилось то, что образцы казахских топонимов древнейших времен, средневековья, новых эпох были проанализированы в историческом и лингвистическом аспектах, рассмотрены их связь с национальной культурой, национальной литературой, национальной историей. Использование территории ВКО в разработке программ развития литературного и исторического туризма, в создании виртуальных историко-литературных карт края свидетельствует об экономической результативности работы.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Қазақ топонимдерінің тілдегі байырғы көне, орта ғасыр, жаңа дәуірлердегі үлгілері тарихи және лингвистикалық тұрғыдан талданып, олардың ұлттық мәдениет, ұлттық әдебиет, ұлттық тарихпен байланысы қарастырылғаны үлкен әлеуметтік-гуманитарлық сипаттағы басты маңыздылығы болып табылды. ШҚО территориясының әдеби және тарихи туризмді дамыту бағдарламаларын жасауда, өлкенің виртуальді тарихи-әдеби картасын жасауда пайдалану жұмыстың экономикалық нәтижелілігін көрсетеді.

Level of implementation (in Russian) : Словарь включен в учебный процесс как вспомогательное учебное пособие для специальностей «Филология» и «казахский язык и литература» университета АБУ.

Level of implementation (in Kazakh) : Сөздік АБУ-нің «Филология» және «Қазақ тілі мен әдебиеті» мамандықтарына көмекші оқу құралы ретінде оқу үдерісіне енгізілді.

Efficiency (in Russian) : В дальнейшем топонимы являются эффективным источником информации для создания топонимического каталога, отвечающего современным технологическим возможностям, и создания уникального фонда, доступного в информационном пространстве.

Efficiency (in Kazakh) : Алдағы уақытта қазіргі технологиялық мүмкіндікке жауап беретіндей топонимикалық каталог жасау және ақпараттық кеңістікте қолжетімді болатындай жер су атауларының бірегей қорын жасауда тиімді ақпарат көзі болып табылады.

Field of application (in Russian) : Практическая значимость проекта заключается в том, что полученные результаты используются на курсах этнолингвистики, истории, культурологии, истории казахской и русской литературы; в разработке программ развития литературного и исторического туризма территории ВКО, в создании виртуальной историко-литературной карты края и др.

Field of application (in Kazakh) : Жобаның тәжірибелік маңыздылығы алынған нәтижелерді этнолингвистика, тарих, мәдениеттану, қазақ және орыс әдебиеті тарихы курстарында; ШҚО территориясының әдеби және тарихи туризмді дамыту бағдарламаларын жасауда, өлкенің виртуальді тарихи-әдеби картасын жасауда және т.б. пайдаланылады.