The object of research, development or design (in Russian) : СОРТ, УСТОЙЧИВОСТЬ, ПЛОДОРОДИЕ ПОЧВЫ, АГРОТЕХНОЛОГИЯ, ОРГАНИЧЕСКИЕ УДОБРЕНИЯ, БИОЛОГИЧЕСКИЕ УДОБРЕНИЯ, БИОСТИМУЛЯТОРЫ, БИОМЕТРИЯ, БИОЛОГИЧЕСКИЙ МЕТОД ЗАЩИТЫ, КАЧЕСТВО, ПРОДУКТИВНОСТЬ

The object of research, development or design (in Kazakh) : СҰРЫП, ТӨЗІМДІЛІК, ТОПЫРАҚ ҚҰНАРЛЫҒЫ, АГРОТЕХНОЛОГИЯ, ОРГАНИКАЛЫҚ ТЫҢАЙТҚЫШТАР, БИОЛОГИЯЛЫҚ ТЫҢАЙТҚЫШТАР, БИОСТИМУЛЯТОРЛАР, БИОМЕТРИЯ, БИОЛОГИЯЛЫҚ ҚОРҒАУ ТӘСІЛІ, САПА, ӨНІМДІЛІК

Aim of work (in Russian) : Обеспечить производство экологически чистой бахчевой продукцией на основе использования новых адаптивно-экологичных сортов отечественной селекции, биологизации системы защиты от вредных организмов и минерального питания арбуза и дыни в условиях юго-востока Казахстана.

Aim of work (in Kazakh) : Қазақстанның оңтүстік-шығысы жағдайында отандық селекциямыздың жаңа бейімделген-экологиялық сұрыптарын пайдалану негізінде, зиянды организмдермен күресу және қарбыз бен қауынды тыңайту жүйелерін биологизациялау арқылы бақша дақылдары өнімдерінің экологиялық таза өндірісін қамтамасыз ету.

Методы исследования (на русском) : Классические, общепринятые в бахчеводстве, агрохимии, почвоведении и защите растений.

Методы исследования (на казахском) : Классикалық, бақша шаруашылығында, агрохимияда, топырақтануда және өсімдік қорғауда жалпы қабылданған.

Obtained results and novelty (in Russian) : По итогам межсортового и обратного скрещивания получены по культуре арбуза 5, по культуре дыни 6 комбинаций. Выделенные образцы арбуза и дыни включены в питомник гибридов и оценены по основным хозяйственно-ценным признакам. Установлены устойчивые к грибным болезням сорта. Внесение биоорганических удобрений под посевы бахчевых культур повысило валовые формы азота до 0,196%, фосфора - до 0,264%. Содержание валового калия в почве было на уровне исходных данных. Самое высокое содержание подвижных форм макроэлементов отмечено на варианте, где под бахчевые вносили навоз в норме 40 т/га, микроэлементов на вариантах с птичьим пометом, соломой в сочетании с NPK, навозом и биогумусом. При внесении биоорганических удобрений ускорились процессы роста и развития растений бахчевых культур, сформировались более развитые, длиноплетистые и облиствленные растения. Основные фенологические фазы наступали в среднем на 3-5 суток раньше. Применение биоорганических удобрений и биопрепаратов повысило содержания сухих веществ, общего сахара и аскорбиновой кислоты в плодах. При внесении биоорганических удобрений прибавка урожая плодов арбуза к контролю составила - 15,59-34,34%, дыни - 30,30-46,44%. Применение биостимуляторов повысила продуктивность арбуза на - 9,46-27,30%, дыни - 8,93-21,28%. Новизна полученных научных результатов заключается в биологизации основных агротехнологий применяемые при возделывании бахчевых культур.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Сұрыпаралық және кері будандастыру нәтижесінде қарбыз дақылынан 5, қауын дақылынан 6 комбинациялар алынды. Бөлінген үлгілер будандық тәлімбақта негізгі шаруашылық-құнды белгілері бойынша бағаланды. Саңырауқұлақ ауруларына төзімді сұрыптар анықталды. Биоорганикалық тыңайтқыштарды қолданғанда, жалпы азот - 0,196%-ға, фосфор - 0,264%-ға артты. Топырақтағы жалпы калийдің мөлшері бастапқы мәліметтер деңгейіне жақын болды. Макроэлементтердің жылжымалы формаларының ең жоғары мөлшері бақша егістеріне 40 т/га көң берілген нұсқада, ал микроэлементтердің жоғары мөлшері құс саңғырығын, саман мен NPK тыңайтқыштарын, көң және биогумус берген нұсқаларда белгіленді. Биоорганикалық тыңайтқыштарды ендіру бақша дақылдарының өсу және даму үрдістерін жылдамдатып, едәуір дамыған, сабақтары ұзын және жапырақтары мол өсімдіктер қалыптастырды. Фенологиялық даму фазалары орташа 3-5 тәулікке ерте басталды. Биоорганикалық тыңайтқыштар мен биопрепараттарды қолдану, бақша өнімдерінде құрғақ заттар, жалпы қанттылық пен аскорбин қышқылын арттырды. Биоорганикалық тыңайтқыштар нұсқасында бақылау нұсқасымен салыстырғанда қарбыз өнімділігі - 15,59-34,34%-ды, қауын өнімділігі - 30,30-46,44%-ды құрады. Биоүдеткіштерді қолданғанда, қарбыз өнімділігі - 9,46-27,30%-ға, қауын өнімділігі - 8,93-21,28%-ға артты. Алынған ғылыми нәтижелердің жаңалығы бақша дақылдарын өндіру кезінде қолданылатын негізгі агротехнологияларды биологизацияландырумен байланысты.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Экономическая эффективность от применения биорганических удобрений была следующей: на культуре арбуза - 68,55-286,15%, на дыне - 138,8-493,2%. Экономическая эффективность биопрепаратов на культуре арбуза составила - 134,23-664,74%, на дыне - 234,79-642,69%.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Биоорганикалық тыңайтқыштарды қолданғанда алынған экономикалық тиімділік келесі болды: қарбыз дақылында - 68,55-286,15%, қауын дақылында - 138,8-493,2%. Биопрепараттардың экономикалық тиімділігі қарбыз дақылында - 134,23-664,74%, қауын дақылында - 234,79-642,69%-ды құрады.

Level of implementation (in Russian) : Результаты исследований внедрены в крестьянских хозяйствах Павлодарской, Кызылординской и Алматинской областей возделывающие бахчевые культуры на общей площади - 500 (Пятьсот) гектаров.

Level of implementation (in Kazakh) : Зерттеу нәтижелері Павлодар, Қызылорда және Алматы облыстарының бақша өндірісімен айналысатын шаруа қожалықтарында жалпы аумағы 500 (Бес жүз) гектарға ендірілді.

Efficiency (in Russian) : Результаты, полученные в ходе научных исследований направлены на биологизацию традиционных агротехнических элементов возделывания арбуза и дыни, и будут способствовать развитию органического бахчеводства в Казахстане.

Efficiency (in Kazakh) : Ғылыми зерттеулер барысында алынған нәтижелер қарбыз бен қауынның дәстүрлі өндіру агротехникалық элементтерін биологияландыруға бағытталады және Қазақстанда органикалық бақша шаруашылығының дамуына ықпал етеді.

Field of application (in Russian) : Сельское хозяйство, бахчеводство.

Field of application (in Kazakh) : Ауыл шаруашылығы, бақша шаруашылығы.