The object of research, development or design (in Russian) : поликристаллические керамики на основе оксида бериллия.

The object of research, development or design (in Kazakh) : бериллий оксидіне негізделген поликристалды керамикалар болып табылады.

Aim of work (in Russian) : исследование кинетики радиационных повреждений в керамиках на основе оксида бериллия при облучении тяжелыми ионами с энергией 100-230 МэВ.

Aim of work (in Kazakh) : энергиясы 100-230 МэВ ауыр иондармен сәулелендіру кезінде берилий оксиді негізіндегі керамикалардағы радиациялық зақымданудың кинетикасын зерттеу.

Методы исследования (на русском) : растровая электронная микроскопия (РЭМ), рентгеновская дифракция, атомно-силовая микроскопия, определение микротвердости методом индентирования.

Методы исследования (на казахском) : расторлық электрондық микроскопия (РЭМ), рентгендік дифракция, атомдық күшті микроскопия, индентирлеу әдісі бойынша микроқаттылықты анықтау.

Obtained results and novelty (in Russian) : В ходе проведенных исследований было установлено, что выбранный тип керамик показал значительную устойчивость к радиационным повреждениям при дозах облучения 1011-5×1013 ион/см2, характерным как для образования одиночных точечных дефектов, так и для возникновения областей перекрывания дефектов. Проведено исследование влияния облучения тяжелыми ионами O2+ (28 МэВ), Ar8+ (70 МэВ), Kr15+ (147 МэВ), Xe22+ (230 МэВ) на прочностные и механические свойства ВеО керамик. Данное исследование направлено на получение новых экспериментальных данных по устойчивости к радиационному охрупчиванию и снижению прочности керамик, обладающих потенциальным применением в качестве основы для конструкционных материалов. В ходе анализа полученных экспериментальных зависимостей было установлено, что наименьшей устойчивостью к радиационным повреждениям данный тип керамик обладает к облучению ионами Xe22+. При этом наибольшее снижение прочностных свойств обусловлено увеличением вклада радиационных повреждений за счет больших энергетических потерь налетающих ионов в материале. Полученные данные в дальнейшем могут существенно расширить теорию радиационных повреждений, а также внести существенный вклад в развитие теории механизмов радиационных повреждений в керамиках.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жүргізілген зерттеулер барысында керамиканың таңдалған түрі бір нүктелі ақаулардың пайда болу, сонымен қатар ақаулардың қабаттасу аймақтарының пайда балуына тән 1011-5×1013 ион/см2 сәулелену дозаларында радиациялық зақымға айтарлықтай төзімділігін көрсетті. BeO керамикасының беріктігі мен механикалық қасиеттеріне O2+ (28 МэВ), Ar8+ (70 МэВ), Kr15+ (147 МэВ), Xe22+ (230 МэВ) ауыр иондарымен сәулеленудің әсеріне зерттеу жүргізілді. Бұл зерттеу құрылымдық материалдардың негізі ретінде қолдануға потенциалы бар керамикалардың радиациялық сынғыштыққа төзімділігі мен беріктігінің төмендеуі туралы жаңа эксперименттік мәліметтер алуға бағытталған. Алынған эксперименттік тәуелділікті талдау барысында керамиканың бұл түрі Xe22+ иондарымен сәулеленудің радиациялық зақымдануына төзімділігі ең төмен екендігі анықталды. Сонымен қатар беріктік қасиеттерінің төмендеуі материалға түсетін иондардың үлкен энергия шығыны әсерінен радиациялық зақымдану үлесінің ұлғаюына байланысты. Алынған мәліметтер болашақта радиациялық зақымдану теориясын едәуір кеңейте алады, сонымен қатар керамикалардағы радиациялық зақымдану механизмдерінің теориясын дамытуға елеулі үлес қосады.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : модель радиационных повреждений в керамиках оксида бериллия

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : бериллий оксиді керамикасындағы радиациялық зақымдану моделі

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : конструкционные материалы, термоядерные реакторы, материалы для ядерных реакторов.

Field of application (in Kazakh) : құрылымдық материалдар, термоядролық реакторлар, ядролық реакторларға арналған материалдар.