The object of research, development or design (in Russian) : Рукопись труда «Тарджуман» (XIII-XIV вв.)

The object of research, development or design (in Kazakh) : «Тәржүман...» (XIII-XIV ғғ.) еңбегінің қолжазбасы

Aim of work (in Russian) : Сопоставить раздел 1 труда «Тарджуман» с первоисточником, лингвистический анализ разделов 2 и 3 до настоящего времени не исследованных в полной мере, введение в научный оборот результатов , .

Aim of work (in Kazakh) : «Тәржүман» еңбегінің 1-бөлімін түпнұсқадан қайта зерделеу және осы уақытқа дейін толыққанды зерттелмеген 2, 3-бөлімдеріне лингвистикалық талдау жасап, аударып, нәтижелерін ғылыми айналымға енгізу

Методы исследования (на русском) : в работе применяются такие методы, как описание, систематизация, группировка, сравнение, сравнительно-исторический, историко-семантический, компонентный анализ, сопоставительно-типологический, а также способы перевода

Методы исследования (на казахском) : Зерттеу жұмысында сипаттама жасау, жүйелеу, топтау, салыстыру, салыстырмалы˗тарихи, тарихи-семантикалық, компоненттік /семалық/ талдау, салғастырмалы-типологиялық әдістер мен аударма тәсілдері қолданылады

Obtained results and novelty (in Russian) : в первой части кыпчакские слова и текст толкования на арабском языке были сопоставлены между собой и с оригиналом; в 1,2 частях была идентифицирована транскрипция кыпчакских слов на арабском языке; проведен анализ и перевод на казахский язык интерпретаций слов кыпчак в разделе 1; в исследованиях были идентифицированы различные значения кыпчакских слов; лексика «Таржуман» была сопоставлена с казахским словарным запасом и проведен компонентный анализ; рассмотрены семантическая сфера, сочетательная способность; раскрыты значения слов с неясным значением на казахском языке, определен эквивалент арабско-персидских заимствованных слов на старом кипчакском языке; в разделе 2,3 определены эквиваленты терминов в арабском языкознании, использованных для толкования различных категорий на пришедшем кыпчакском языке; составлен кыпчакско-арабо-казахский словарь по главам 1-13 рукописи. - опубликованы 2 статьи в рецензируемых отечественных изданиях с ненулевым импакт-фактором, рекомендованном КОКСОН МОН РК; - представлен 1 доклад на Международную научную конференцию.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Бірінші бөліміндегі қыпшақ сөздері мен араб тіліндегі түсіндірме мәтіндерінің берілуі өзара және түпнұсқамен салыстырылды; 1,2-бөлімдеріндегі қыпшақ сөздерінің транскрипциясы бірегейленді; 1-бөлімдегі қыпшақ сөздерінің араб тіліндегі түсіндірмелеріне талдау жасалып, қазақ тіліне аударылды; Зерттеулерде қыпшақ сөздеріне берілген әртүрлі мағыналар бірегейленді; «Тарджуман» лексикасы қазақ сөздік қорымен салыстырылып, компоненттік талдау жасалды; Қыпшақ сөздерінің семантикалық аясы, тіркесім қабілеті, жұмсалым белсенділігі қарастырылды; Қазақ тіліндегі мағынасы көмескіленген сөздердің мағынасы ашылды, араб-парсы кірме сөздерінің ескі қыпшақ тіліндегі баламасы анықталды; 2,3-бөлімде келген қыпшақ тіліндегі әртүрлі категорияларды түсіндіруге қолданылған араб тіл біліміндегі терминдік атаулардың қазіргі қазақ тіліндегі баламалары анықталды; Қолжазбаның 1-13-тараулары бойынша қыпшақ-араб-қазақ сөздігі құрастырылды; Зерттеу нәтижелері: А) БҒСҚК ұсынған басылымдарда 2 мақала жарияланды; Ә) Халықаралық ғылыми конференцияға 1 баяндама ұсынылды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Результаты проекта реализуют идею программы «Мәңгілік ел», обогащают национальное сознание и вносят лепту в духовно-культурном воспитании молодежи

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Жоба нәтижелері «Мәңгілік ел» идеясын жүзеге асырудағы нақты қадамдардың бірі болып, ұлттық танымды байытады, жастарды рухани тұрғыдан тәрбиелеуге үлесін қосады

Level of implementation (in Russian) : Не внедрено

Level of implementation (in Kazakh) : Енгізілмеді

Efficiency (in Russian) : Не вызывает сомнения то, что данный проект необходим как казахстанскому, так и зарубежному кругу исследователей. Проект поспособствует увеличению интереса к изучению тюркологии и востоковедения, а также реализации государственных программ «Духовная модернизация», «Семь граней Великой степи».

Efficiency (in Kazakh) : Ұсынылып отырған жоба айтарлықтай ғылыми тиімділікке және тәжірибелік әлеуетке ие болады және кәсіби ғылыми қоғамдастықта да, еліміздің зерттеушілері мен энтузиасттары арасында да, сондай-ақ ескі қыпшақ тіліне қызығушылық танытатын шетелдік мамандар мен ғылыми орталықтар арасында сұранысқа ие болады. Бұл өз кезегінде отанымыздағы түркітану мен шығыстануға ғылыми және қоғамдық қызығушылықтың өсуіне алып келеді, бұл «Мәңгілік ел» идеясын жүзеге асыру мақсатында жасалған «Рухани Жанғыру», «Ұлы даланың жеті қыры» мемлекеттік бағдарламаларының ережелеріне толық сәйкес келеді.

Field of application (in Russian) : Результаты исследования ценны для тюркологов-лингвистов в передаче транскрипции старокыпчакских звуков, изучении сравнительной фонетики, лексики и морфологии тюркских языков. Результаты также могут быть использованы в «Язык древних и средневековых тюркских памятников», «Историческо-типологическая фонология тюркских языков», «Проблема словообразования в древних и средневековых тюркских языках» и других спецкурсах. Результаты востребованы предназначены для тюркологов, востоковедов, филологов, преподавателей вузов, докторантов, магистрантов и студентов

Field of application (in Kazakh) : Зерттеу жұмысының нәтижелері ескі қыпшақ тілі дыбыстарын транскрипциялауда, қaзіргі қaзaқ тілінің тарихи фонетикасын, лексикасын, морфологиясын зерттеуде түркітaнушылaрғa дереккөз болa aлaды. Сонымен қaтaр жоғaрғы оқу орындaрындa өтілетін «Көне және ортағасыр түркі ескерткіштерінің тілі», «Түркі тілдерінің тарихи типологиялық фонологиясы», «Көне және ортағасыр түркі тілдеріндегі сөзжасам мәселесі» секілді т.б. aрнaулы курстaр мен семинaрлaрдa қосымшa оқу мaтериaлы ретінде пaйдaлaнуғa болaды. Зерттеу жұмысының нәтижелері түркологтар, шығыстанушы, филологтар мамандар мен жоғары оқу орнынының оқытушылары, студент, магистрант, докторанттар тарапынан сұранысқа ие болады.