The object of research, development or design (in Russian) : Объектами исследований являются биологически активные вещества растительного происхождения, а именно сесквитерпеновые лактоны и их производные.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысандары өсімдік тектес биологиялық белсенді заттар, атап айтқанда сесквитерпенді лактондар және олардың туындылары болып табылады.

Aim of work (in Russian) : выделение из растительного сырья новых сесквитерпеновых лактонов, синтез их производных и изучение противопаразитарной активности полученных соединений.

Aim of work (in Kazakh) : өсімдік шикізатынан жаңа сесквитерпенді лактондарды бөліп алу, олардың туындыларын синтездеу және алынған қосылыстардың паразитке қарсы белсенділігін зерттеу.

Методы исследования (на русском) : экстракция органическими растворителями и диоксидом углерода, адсорбционная колоночная хроматография, тонкослойная хроматография, физико-химические методы исследования (ИК-, ЯМР 1Н, 13С, двумерная ЯМР 1Н-1Н, 13С-1Н спектроскопия; рентгеноструктурный и элементный анализы; оптическая активность).

Методы исследования (на казахском) : органикалық еріткіштермен және көміртек диоксидімен экстракциялау, адсорбциялық бағаналық хроматография, жұқа қабатты хроматография, физика-химиялық зерттеу әдістері (ИҚ-, ЯМР 1Н, 13С, екі өлшемді ЯМР 1Н-1Н, 13С-1Н спектроскопиясы; рентгенқұрылымдық және элементтік талдаулар; оптикалық белсенділік).

Obtained results and novelty (in Russian) : Выделены и наработаны образцы сесквитерпеновых лактонов арголида, британина, гроссгемина, эстафиатина для химической модификации. Разработаны регио-, стереоспецифичные и хемоселективные методы синтеза молекул новых галоген- и аминопроизводных сесквитерпеновых лактонов арголида, британина, гроссгемина, эстафиатина. По результатам экспериментов оптимизированы условия синтеза целевых соединений с количественными выходами до 96%. Строение 22 новых синтезированных соединений установлено на основании данных ИК- и ЯМР 1H-,13C-спектроскопии, включая двумерные спектры COSY и HMQS, а также рентгеноструктурного анализа. Разработан и утвержден лабораторный регламент на производство противопаразитарного сесквитерпенового лактона эстафиатина ЛР-40761819-01-21, включающий подготовку сырья тысячелистника благородного к сверхкритической флюидной экстракции, экстрагирование, очистку и разделение углекислотного экстракта, производство субстанции на основе эстафиатина. За отчетный период опубликованы 2 статьи в рецензируемых зарубежных журналах с импакт-фактором, одна из которых в издании, входящего в базу Web of Science (Fitoterapia, импакт-фактор по базе данных Scopus – 2.882, Q 2, процентиль 52) и 1 статья в журнале, рекомендованном КОКСОН (Chemistry of Natural Compounds, импакт-фактор по базе данных Scopus 0,809, Q 3, процентиль 34).

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Химиялық түрлендіру үшін арголид, британин, гроссгемин, эстафиатин сесквитерпенді лактондарының үлгілері бөліп алынды және өндірілді. Арголид, британин, гроссгемин, эстафиатин сесквитерпенді лактондарының галоген және амин жаңа туындыларының молекулаларын синтездеудің регио-, стереоспецификалық және хемоселективті әдістері жасалды. Эксперимент нәтижелері бойынша сандық шығымы 96%-ға дейінгі мақсатты қосылыстарды синтездеудің жағдайлары оңтайландырылды. ИҚ- және ЯМР 1H-,13С-спектроскопия, оның ішінде COSY және HMQS екі өлшемді спектрлер, сондай-ақ рентгенқұрылымдық талдау деректері негізінде 22 жаңа синтезделген қосылыстардың құрылымы анықталды. Кербез мыңжапырақ шикізатын жоғары критикалық флюидті экстракцияға дайындауды, көмірқышқылды сығындыны экстракциялауды, тазартуды және бөлуді, эстафиатин негізінде субстанция өндіруді қамтитын паразитке қарсы эстафиатин сесквитерпенді лактонын өндіруге арналған ЗР-40761819-01-21 зертханалық регламенті жасалды және бекітілді. Есепті кезең ішінде импакт-факторы бар рецензияланатын шетелдік журналдарда 2 мақала, олардың бірі Web of Science қорына кіретін басылымда (Fitoterapia, Scopus деректер қоры бойынша импакт-фактор – 2.882, Q 2, процентиль 52) және БҒССҚК ұсынған журналда 1 мақала (Chemistry of Natural Compounds, Scopus деректер қоры бойынша импакт-фактор 0,809, Q 3, процентиль 34) жарияланды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Экономические показатели работы связаны с импортозамещением и необходимостью обеспечения населения новыми высокоэффективными, низкотоксичными, лекарственными средствами противопаразитарного действия

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Экономикалық тиімділік көрсеткіштері импортты алмастырумен және халықты жаңа тиімділігі жоғары, уыттылығы төмен, паразиттерге қарсы препараттармен қамтамасыз ету қажеттілігімен байланысты.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : биоорганическая и органическая химия, фармакология, фармацевтическое производство.

Field of application (in Kazakh) : биоорганикалық және органикалық химия, фармакология, фармацевтикалық өндіріс.