The object of research, development or design (in Russian) : Алашское дело 1920-1930 гг. Документы и материалы следственного дела, сфабрикованного органами ОГПУ

The object of research, development or design (in Kazakh) : «Алаш ісі. 1920-1930 жж. ОГПУ жүргізген жасанды тергеу істерінің құжаттары мен материалдары»

Aim of work (in Russian) : Целью научно-исследовательской работы является выявление и публикация в виде академического двухтомника с соответствующим научным аппаратом следственных материалов по делу Алаш, хранящихся в фондах госархивов, а также в спецархивах МВД и прокуратуры РК

Aim of work (in Kazakh) : Ғылыми-зерттеу жұмысының мақсаты – мемлекеттік архивтер, сондай-ақ ҚР ІІМ мен прокуратурасының арнайы архивтерінің қорларында сақталған Алаш ісіне қатысты тергеу материалдарын тиісті ғылыми аппаратымен екі томдық түрінде жариялау.

Методы исследования (на русском) : Научно-исследовательская работа основана на поиске, анализе и обобщении обширного объема архивных документов по судебно-политическому процессу «Алашское дело 1920–1930 гг.», с применением общенаучных методов исследования. Исходя из характера и особенностей реализуемого проекта, исследование осуществлялось на основе историко-хронологического, системного, дедуктивного, индуктивного методов. Принимая во внимание, что конечным результатом НИР должны быть подготовка и издание двухтомного сборника документов, исполнители обратились к методам археографической обработки архивных документов и историко-источниковедческому анализу.

Методы исследования (на казахском) : Зерттеу жұмысы жалпы ғылыми зерттеу әдістерін қолдана отырып, «1920-1930 жылдардағы Алаш ісі» сот-саяси үдерісі бойынша архив құжаттарының көлемді істерін іздестіру, талдау және қорытуға негізделген. Іске асырылып жатқан жобаның сипаты мен ерекшеліктеріне сүйене отырып, зерттеу тарихи-хронологиялық, жүйелік, дедуктивті, индуктивті әдістер негізінде жүргізілді. Ғылыми-зерттеу жұмысының соңғы нәтижесі екі томдық құжаттар жинағын дайындау және басып шығару болуы керектігін ескерген орындаушылар архив құжаттарын археографиялық өңдеу және тарихи дереккөздерді талдау әдістеріне жүгінді.

Obtained results and novelty (in Russian) : В ходе научно-исследовательской работы были достигнуты следующие положительные результаты: Изучены опубликованные сборники документов и материалов по истории судебно-политических процессов советского периода. Среди изученных сборники документов и материалов следует особо выделить издания по двум крупным судебно-следственным делам «Шахтинский процесс» и «Академическое дело». Просмотрен трехтомный сборник документов и материалов судебных процессов над деятелями партии «Алаш», подготовленный Т. Журтпаем. Исследованы архивные документы центральных архивов Казахстана (ЦГА РК, АП РК), в Специализированном архиве Департамента полиции г. Алматы изучены следственные документы по судебно-политическому процессу «Алашское дело». Согласно календарному плану за 2021 г. подготовлено и опубликовано три статьи в изданиях ККСОН. Кроме этого, по результатам исследования подготовлены 1 научная монография и 4 научные статьи сборниках материалов конференций, 1 участие в подготовке и издании трехтомного сборника документов. Всего 9 научных публикаций, а также 7 публикаций в СМИ. Новизна проекта заключается во введении в научный оборот в возможно полном объеме, без купюр, материалов следственных дел по делу Алаш.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Ғылыми-зерттеу жұмысының барысында келесі оң нәтижелерге қол жеткізілді: Кеңестік кезеңдегі сот және саяси процестердің тарихы бойынша жарияланған құжаттар мен материалдар жинақтары зерттелді. Зерттелген құжаттар мен материалдар жинақтарының ішінде «Шақты соты» және «Академиялық іс» атты екі ірі сот-тергеу істері бойынша жарияланымдарды ерекше атап өту қажет. Т. Жұртбайдың жетекшілігімен дайындалған «Алаш» партиясы қайраткерлерінің сот процестерінен алынған құжаттар мен материалдардың үш томдық жинағына шолу жасалды. Алматы қаласы Полиция департаментінің мамандандырылған архиві мен Қазақстан Республикасы орталық мемлекеттік архиві және Президент архивінің құжаттары зерттеліп, «Алаш ісі» сот-саяси үдерісі бойынша тергеу құжаттары зерделенді. 2021 жылға арналған кестеге сәйкес үш мақала дайындап, ККСОН басылымдарында жарияланды. Сонымен қатар, зерттеу нәтижелері бойынша 1 монография, конференция жинағында 4 ғылыми мақала, үш томдық құжаттар жинағын дайындап және басып шығаруға қатысты. Барлығы 9 ғылыми жарияланымы, сонымен қатар БАҚ-та 7 жарияланымы жарық көрді. Жобаның жаңалығы: «Алаш ісі» тергеу істері материалдарын ғылыми-анықтамалық аппарат дайындай отырып, толық көлемде, қысқартусыз ғылыми айналымға енгізіледі.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Проводимая научная работа позволит обеспечить доступ к архивным документам для широкого круга специалистов историков, политологов, обществоведов и всем, кто интересуется историей национально-освободительного движения Алаш, политической историей Казахстана 1920–1930 гг. Кроме того, полученные фактологические сведения и теоретические выводы могут быть использованы в разработке историко-гуманитарных дисциплин в высших учебных заведениях.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Жүргізіліп жатқан ғылыми жұмыс Қазақстанның 1920–1930 жылдардағы саяси тарихына қызығушылық танытатын мамандарға, тарихшыларға, саясаттанушыларға, қоғамтанушы ғалымдардың және Алаш ұлт-азаттық қозғалысының тарихына, архив құжаттарымен толық танысуға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, алынған нақты мәліметтер мен теориялық қорытындыларды жоғары оқу орындарында тарихи-гуманитарлық пәндерді игеруде пайдалануға болады.

Level of implementation (in Russian) : В ходе проведенных исследований был выявлен значительный объем новых и малоизученных документов по судебно-политическому процессу «Алашское дело», сфабрикованного органами ОГПУ. Полученные результаты будут широко востребованы в отечественной исторической науке и среди специалистов ближнего зарубежья при проведении научно-исследовательских работ, подготовке фундаментальных трудов, сборников документов, а также при разработке учебных пособий для студентов ВУЗов.

Level of implementation (in Kazakh) : Зерттеу барысында ОГПУ жүргізген жасанды «Алаш ісі» сот- тергеу істеріне қатысты жаңа және аз зерттелген құжаттардың едәуір көлемі анықталды. Алынған нәтижелер ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізуде, іргелі жұмыстарды, құжаттар жинақтарын дайындауда, сондай-ақ ЖОО студенттеріне арналған оқулықтарды әзірлеуде отандық тарих ғылымында және көршілес елдердің мамандары арасында кең сұранысқа ие болады.

Efficiency (in Russian) : Социальная и воспитательная эффективность проекта предполагает формирование государственного и национального самосознания, восстановление исторической памяти в обществе, способствуют развитию исторической преемственности и воспитанию патриотизма у молодого поколения.

Efficiency (in Kazakh) : Жобаның әлеуметтік-тәрбиелік тиімділігі мемлекеттік және ұлттық бірегейлікті қалыптастыруды, қоғамда тарихи жадыны қалпына келтіруді көздейді, тарихи сабақтастықты дамытуға және өскелең ұрпақты отансүйгіштікке тәрбиелеуге ықпал етеді.

Field of application (in Russian) : история Казахстана, история России, история Центральной Азии. Также полученные сведения и данные могут с успехом использоваться при подготовке различных телевизионных программ, документальных фильмов, при разработке музейно-демонстрационных материалов.

Field of application (in Kazakh) : Қазақстан тарихы, Ресей тарихы, Орталық Азия тарихы. Сондай-ақ алынған мәліметтерді түрлі телебағдарламаларда, деректі фильмдерді дайындауда, музейлік демонстрациялық материалдарды әзірлеуде сәтті пайдалануға болады.