The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследования являются соединения на основе сплавов Fe-Ga. Рассматриваются как чистые сплавы структуры A2, L21 и D03, таки сплавы структуры А2, модифицированные путем добавления третьего элемента – переходного металла или рекоземельного элемента La.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Fe-Ga қорытпалары негізіндегі қосылыстар. А2, L21 және D03 құрылымының таза қорытпалары ретінде, үшінші элементті - өтпелі металды немесе La қайта жер элементін қосу арқылы өзгертілген А2 құрылымының қорытпалары ретінде қарастырылады.

Aim of work (in Russian) : Целью проекта является поиск путей повышения магнетострикции Fe-Ga сплавов при помощи легирования третьим элементом. В настоящее время исследование магнитострикционных материалов привлекает все большее внимание благодаря его огромному практическому потенциалу для практического применения. Для ускорения поиска новых эффективных материалов будут проведены теоретические исследования.

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның мақсаты – үшінші элементпен легірлеу арқылы Fe-Ga қорытпаларының магнитострикциясын арттыру жолдарын табу. Қазіргі уақытта магнитострикциялық материалдарды зерттеу практикалық қолдану үшін үлкен практикалық әлеуетінің арқасында көбірек назар аударады. Жаңа тиімді материалдарды іздеуді жеделдету үшін теориялық зерттеулер жүргізіледі.

Методы исследования (на русском) : Расчеты структурных и магнитных свойств систем из сплава Fe-Ga выполнены с помощью VASP (Vienna Ab-initio Simulation Package). Обменно-корреляционный потенциал обрабатывался в приближении обобщенного градиента (GGA) в форме Perdew-Burke-Ernzerhof (PBE). Для описания электрон-ионных взаимодействий использовались псевдопотенциалы PAW. Пакет LOBSTER использован для анализа межатомных связей.

Методы исследования (на казахском) : Fe-Ga қорытпаларының жүйелерінің құрылымдық және магниттік қасиеттерін есептеу VASP (Vienna Ab-initio Simulation Package) көмегімен орындалды. Айырбастау корреляция потенциалы Пердью-Берк-Эрнзерхоф (PBE) түрінде жалпыланған градиент жуықтауында (GGA) өңделді. PAW псевдопотенциалдары электронды-иондық әрекеттесулерді сипаттау үшін пайдаланылды. LOBSTER пакеті атомаралық байланыстарды талдау үшін пайдаланылды.

Obtained results and novelty (in Russian) : мы представляем результаты моделирования изменения электронных свойств сплава Fe-Ga под влиянием ТМ или легирования редкоземельными элементами для объяснения противоположного эффекта такой модификации магнитострикционных свойств. Мы выбрали магнитные (Ni, Co) и немагнитные (Cu) атомы TM и La как простейший случай лантаноидов без f-электронов. Было обнаружено, что атомы TM и атом La занимают позиции в решетке сплава Fe-Ga с различным локальным окружением. Акцентируем внимание на изменении характера химической связи и плотности d-состояний на атомах Fe при легировании. Полученные результаты позволяют объяснить наблюдаемое экспериментально различие влияния легирования на магнитострикционные свойства сплава Fe-Ga.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : ТМ әсерінен Fe-Ga қорытпасының электрондық қасиеттерінің өзгеруін модельдеу нәтижелерін немесе магнитострикциялық қасиеттердің мұндай модификациясының қарама-қарсы әсерін түсіндіру үшін сирек жер элементтерімен легирлеудің нәтижелерін ұсынамыз. Біз магнитті (Ni, Co) және магниттік емес (Cu) атомдарды TM және La f-электрондары жоқ лантанидтердің қарапайым жағдайы ретінде таңдадық. ТМ атомдары мен La атомы әртүрлі жергілікті орталары бар Fe-Ga қорытпасының торында позицияларды алатыны анықталды. Біз химиялық байланыстың табиғатының өзгеруіне және легирлеу кезінде Fe атомдарындағы d-күйлерінің тығыздығына назар аударамыз. Алынған нәтижелер легірлеудің Fe-Ga қорытпасының магнитострикциялық қасиеттеріне әсер етуінің тәжірибе жүзінде байқалған айырмашылығын түсіндіруге мүмкіндік береді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Сравнение с экспериментальными и доступными теоретическими данными показали хорошую точность примененных методов.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Тәжірибелік және қолда бар теориялық мәліметтермен салыстыру қолданылған әдістердің дәлдігін көрсетті.

Level of implementation (in Russian) : Внедрение не предполагается

Level of implementation (in Kazakh) : Іске асыру күтілмейді

Efficiency (in Russian) : Полученные данные позволяют предварительно оценить влияние симметрии кристаллической решетки на энергию магнитной анизотропии на примере структур A2, D03 и L21. Влияние эффектов допирования будет детально исследовано в дальнейшем в рамках данного проекта.

Efficiency (in Kazakh) : Алынған мәліметтер кристалдық тор симметриясының магнитті анизотропия энергиясына әсерін алдын ала A2, D03 және L21 құрылымдарының мысалын пайдаланып бағалауға мүмкіндік береді. Допинг әсерінің әсері кейінірек осы жоба аясында егжей-тегжейлі зерттеледі.

Field of application (in Russian) : Материалы с большой магнитострикцией широко используются в качестве датчиков магнитного поля, магнитомеханических приводов и преобразователей энергии.

Field of application (in Kazakh) : Магнитострикциясы жоғары материалдар магнит өрісі датчиктері, магнитомеханикалық жетектер және энергия түрлендіргіштері ретінде кеңінен қолданылады.