Inventory number IRN Number of state registration
0221РК00544 OR11465483-OT-21 0121РК00786
Document type Terms of distribution Availability of implementation
Промежуточный Gratis Number of implementation: 0
Not implemented
Publications
Native publications: 38
International publications: 9 Publications Web of science: 0 Publications Scopus: 0
Number of books Appendicies Sources
1 2 63
Total number of pages Patents Illustrations
98 0 5
Amount of funding Code of the program Table
240000000 Ф.0995 9
Code of the program's task under which the job is done
01
Name of work
РАЗРАБОТКА СЕРИИ ОБНОВЛЕННЫХ НОРМАТИВНЫХ СЛОВАРЕЙ И АКАДЕМИЧЕСКИХ ИЗДАНИЙ, ОБЕСПЕЧИВАЮЩИХ ПЕРЕВОД ГОСУДАРСТВЕННОГО ЯЗЫКА НА НАЦИОНАЛЬНЫЙ ЛАТИНОГРАФИЧЕСКИЙ АЛФАВИТ
Report title
Type of work Source of funding The product offerred for implementation
Fundamental Другая (укажите)
Report authors
Фазылжанова Анар Муратовна , Уәли Нұргелді , Базарбаева Зейнеп Муслимовна , Манкеева Жамал Айткалиевна , Малбаков Мырзаберген Малбакович , Қажыбек Ерден Задаұлы , Шойбеков Рустембек Нусухабекович , Мамынова Бағдан Қатайқызы , Алдаш Айманкүл , Кудеринова Куралай Бимолдиновна , Рысберген Қыздархан Кұрмашқызы , Жанабекова Айман Абдильдаевна , Аманбаева Айсауле Жантемировна , Хабиева Алмагуль Алтаевна , Сейтбекова Айнур Аташбековна , Амирбекова Айгул Байдебековна , Амиржанова Назира Сериковна , Кулманов Сарсенбай Куантаевич , Жумабаева Жанара Толендиевна , Ашимбаева Нагима Масимакунова , Солтанбекова Альфия Абдыкеновна , Утебаева Эльмира Абдугалиевна , Ғабитханұлы Қайрат , Кубденова Гулжихан Байказиевна , Маралбек Ермұхамет , Пашан Дана Мұсабекқызы , Каршигаева Айнур Аралбековна , Шуленбаев Нурлан Кунпияевич , Жақып Мақсұтхан Аманжан , Бисенғали Ақмарал Зинол-Ғабденқызы , Ешметова Балжан Батырхановна , Дүйсен Қуатбек Қонысбайұлы , Шормакова Арайлым Ботановна , Тургинбаева Жазира Досымбековна , Садырбаева Зубайра Боранбековна , Бармешова Назира Темирхановна , Серикбаева Айжан Дуйсенбаевна , Тлегенова Гульден Бакытказыевна , Рамазанов Талгат Бекбулатович , Пиязбаева Акмарал Бейсенкуловна , Баймырза Айнұр Аманғалиқызы , Қордабай Бақыт Құрақбайқызы , Барменкулова Аида Серикхановна , Бесиров Еркин Бекжанович , Садық Дидар Айдарұлы , Пірманова Күнсұлу Қамбарбекқызы , Кегенбекова Алтын Дәулетқұлқызы , Сейдамат Әсел Қазбекқызы , Әбдірахман Мөлдір Қонысбекқызы , Сейтбатқал Арлен Берікұлы , Серікқызы Маржан , Рсалиева Нұрсауле Мақсұтқызы ,
0
0
11
0
Customer МНВО РК
Information on the executing organization
Short name of the ministry (establishment) МНВО РК
Full name of the service recipient
Республиканское государственное предприятие на праве хозяйственного пользования "Институт языкознания имени А.Байтурсынова"
Abbreviated name of the service recipient РГП на ПХВ "ИЯ им. А.Байтурсынова" КН МОН РК
Abstract

исследование проблем казахского языкознания и создание лингвистических трудов, обеспечивающих широкие потребности казахского общества во время коммуникации на государственном языке. Проект охватывает несколько научных направлений, связанных почти со всеми компонентами языка как объектом изучения: фонетика, морфология, синтаксис, лексика и др., а также существенно различающийся конкретный объект изучения такой области лингвистики, как ономастика, графика, орфография, орфоэпия, лексикография.

қазіргі қазақ тіл білімінің өзекті проблемалары және қазақ қоғамының мемлекеттік тілде қарым-қатынас жасауын қамтамасыз ететін лингвистикалық еңбектер. Тілдің барлық құрылымдық бөліктерімен байланысты зерттеу объектісі ретіндегі фонетика, морфология, синтаксис, лексика-фразеология және т.б. деңгейлерін, сондай-ақ бір-бірінен айтарлықтай ерекшеленетін ономастика, графика, орфография, орфоэпия, лексикография және т.б. сияқты лингвистиканың нақты зерттеу салаларын қамтиды.

разработка и совершенствование обновленной нормативной, ортологической, корпусной базы государственного языка на основе нового национального латинографического алфавита, обеспечивающей качество и эффективность языковой коммуникации и витальность языка во всех сферах общественной жизни.

қоғамдық өмірдің барлық саласындағы тілдік коммуникация сапасы мен тиімділігін және тіл өміршеңдігін қамтамасыз ететін мемлекеттік тілдің жаңа латынграфикалы әліпби негізіндегі жаңартылған нормативтік, ортологиялық, корпустық базасын әзірлеу және жетілдіру.

метод описания, метод индукции и дедукции, метод систематизации, фонетико-фонологический анализ, артикуляционное описание, экспериментальный фонетический анализ, графемный и морфемный анализ, контент-анализ слова и текста, лексико-семантический, ономасиологический, семасиологический анализ, лингвокогнитивный, лингвокультурологический анализ, морфонологический, функциональный, дискурсивный анализ, орфограммный, ортологический анализ, метод дифференциации, методы лингвостатистического и структурного анализа, компьютерно-корпусный метод, метод обработки естественного языка, автоматическое получение информации, различные методы аннотирования, автоматическая обработка текста, индексация словарного материала, лемматизация, токенизация, квантитативный метод, поиск слов в текстах (конкордансах), кластеризация результатов поиска, разработка языка программирования и систем команд, простое и статистическое объектно-ориентированное программирование (интерфейс), визуальное программирование, структурное программирование, структурирование новых типов данных, методы динамического управления памятью и др.

сипаттама әдісі, индукция және дедукция әдісі, жүйелеу әдісі, фонетика-фонологиялық талдау, артикуляциялық сипаттау, эксперименттік фонетикалық талдау, графемалық және морфемалық талдау, сөзге және мәтінге контент-талдау жасау, лексика-семантикалық, ономасиологиялық, семасиологиялық талдау, лингвокогнитивтік, лингвомәдениеттанымдық талдау, морфонологиялық, функционалдық, дискурстық талдау, орфограммалық, ортологиялық талдау, дифференциация әдісі, лингвостатистикалық және құрылымдық талдау әдістері, компьютерлік-корпустық әдіс, табиғи тілді өңдеу әдісі, ақпаратты автоматты түрде алу, әртүрлі аннотациялау әдістері, мәтінді автоматты өңдеу, сөздік материалды индекстеу, лемматизациялау, токенизациялау, квантитативтік әдіс, мәтіндерден (конкорданстардан) сөз іздеу, іздеу нәтижелерін кластерлеу, бағдарламалау тілін және пәрмендер жүйелерін әзірлеу, қарапайым және статистикалық объектілі-бағдарланған бағдарламалау (интерфейс), визуалды бағдарламалау, құрылымдық бағдарламалау, деректердің жаңа типтерін құрылымдау, жадыны динамикалық түрде басқару әдістері, т.б.

По результатам исследования получены научные результаты: - 1 статьи в рецензируемом журнале с высоким импакт-фактором (Scopus); - 3 статьи в зарубежном научном журнале с ненулевым импакт-фактором, - 8 статей в КОКСОН МОН РК; - 15 статьи в в республиканских научных изданиях; - 17 статей на международных и республиканских научных конференциях; - получено 4 авторские свидетельства; - объем подкорпусов казахских текстов составляет около 10 миллионов словоупотреблений; - 40 научные и научно-популярные статьи, интервью в СМИ, на ТВ; - проведено 6 круглых столов; - проведено 5 научно-теоретических конференций; - организовано 7 лингвистических семинаров; - Опубликована 1 монография. - Опубликован 1 сборник материалов конференции.

Зерттеу жұмысы бойынша төмендегідей нәтижелер алынды: - жоғары импакт-факторы бар рецензияланатын журналда 1 мақала (Scopus); - нөлдік емес импакт-факторы бар шетелдік ғылыми журналдағы 3 мақала; - ҚР БҒМ БҒСҚК ұсынған ғылыми журналдарда 8 мақала; - республикалық ғылыми басылымдарда 15 мақала; - халықаралық және республикалық ғылыми конференцияларда 17 мақала, - 4 авторлық куәлік; - қазақ мәтіндерінің ішкорпустар көлемі шамамен 10 миллион сөзқолданыс; - БАҚ-та, ТВ-да 40 ғылыми және ғылыми-көпшілік мақалалар, сұхбаттар; - 6 дөңгелек үстел өткізілді; - 5 ғылыми-теориялық конференция өткізілді; - 7 лингвистикалық семинар ұйымдастырылды; - 1 монография жарияланды. - 1 конференция материалдарының жинағы жарияланды.

не предусмотрено

қарастырылмаған

нет

жоқ

Экономическая эффективность. Результаты исследования имеют высокую степень влияния на развитие лингвистического капитала страны, так как охватывают широкое поле целевых потребителей: исследовательская среда: лингвисты, занимающиеся исследованием языковых процессов, социолингвисты, изучающие проблемы, связанные с государственным языком и др. Социальная эффективность. Результаты исследования могут служить научной базой, эмпирическим материалом для дальнейших изысканий в области казахской лингвистики и филологии, лингводидактической базой для учебников и учебных пособий по казахскому языку, казахскому языкознанию, предназначенных для школьников, студентов, магистрантов и докторантов, заделом для новых лексикографических трудов казахстанских и зарубежных ученых. Особую значимость результаты исследований представляют для лингвистических наук зарубежных стран, планирующих реформу письма и смену алфавита, также мировой лингвистики в плане практического применения в сравнительных, сопоставительных и типологических исследованиях.

Экономикалық тиімділігі. Зерттеу нәтижелері төмендегідей кең көлемдегі нысаналы тұтынушыларды қамтитындықтан, еліміздің лингвистикалық капиталын дамытуға жоғары деңгейде әсер етеді: ғылыми-зерттеу ортасы: тіл үдерістерін зерттеумен айналысатын лингвистер, мемлекеттік тіл мәселесімен айналысатын әлеуметтік лингвистер, әлеуметтанушылар және т.б. Әлеуметтік тиімділігі. Зерттеу нәтижелері қазақ тілтанымы мен филология саласы бойынша ізденістердің ғылыми базасы, эмпирикалық материалы ретінде, мектеп оқушыларына, студенттерге, магистранттар мен докторанттарға арналған қазақ тілі және қазақ тіл білімі бойынша оқулықтар мен оқу құралдарының лингводидактикалық базасы, қазақстандық және шетелдік ғалымдардың жаңа лексикографиялық еңбектерінің негізі бола алады. Зерттеу нәтижелері жазу реформасын жүргізу, әліпби ауыстыруды жоспарлаған шет мемлекеттердің лингвистикалық ғылымы үшін, сондай-ақ салыстырмалы, салғастырмалы және типологиялық зерттеулерде практикалық тұрғыдан қолдану үшін әлемдік лингвистикада аса маңызды болып табылады.

- специалисты-исследователи разных направлений языкознания: фонетисты, лексикологи, грамматисты, терминологи, специалисты ономастики, прикладной лингвистики, тюркологии, лингвисты в направлениях корпусной и компьютерной лингвистики, теоретики языка и историки, лексикографы, диалектологи, социолингвисты и специалисты контрастивной лингвистики, психолингвисты, специалисты судебной и других лингвистических экспертиз и научное сообщество, интересующееся проблемами языкознания и государственного языка; - все желающие изучить казахский язык: специалисты, обучающие казахскому языку как родному и неродному (второй, иностранный) языку; разработчики образовательных программ, авторы учебников и методисты; преподаватели и педагоги образовательных учреждений, школьники, студенты, магистранты, докторанты, слушатели курсов казахского языка; - администраторы и сотрудники государственных и негосударственных организаций, местных государственных управленческих и самоуправленческих органов, финансово-экономических организаций, сотрудники банков, политики и бизнесмены – представители социально-политической и социально-культурной сфер общественной жизни; - писатели, редакторы, литературоведы, историки, журналисты, политики, социологи, этнографы, переводчики – представители всех направлений гуманитарных знаний и др.

- тіл білімінің әртүрлі саласының зерттеуші-мамандары: фонетистер, лексикологтар, грамматистер, терминологтар, ономастика, қолданбалы лингвистика, түркітану саласының мамандары, корпустық және компьютерлік саладағы лингвистер, тіл теоретиктері мен тарихшылар, лексикографтар, диалектологтар, социолингвистер және контрастивті лингвистика мамандары, психолингвистер, сот және басқа да лингвистикалық сараптама бойынша мамандар мен жалпы тілбілімі мен мемлекеттік тіл мәселелеріне қызығушылық танытатын қауым және т.б.; - қазақ тілін білуге қызығушылық танытқандардың барлығы: қазақ тілін ана және өзге тіл (екінші, шет тілі) ретінде меңгертетін мамандар; білім беру бағдарламаларын әзірлеушілер, оқулық авторлары мен әдіскерлер; мұғалімдер мен оқытатын ұйымдардағы педагогтар; мектеп оқушылары, студенттер, қазақ тілі курстарын тыңдаушылар; - үкіметтік және үкіметтік емес ұйымдардың, жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару органдарының, қаржы-экономика ұйымдарының әкімшілері мен қызметкерлері, банк қызметшілері, саясаткерлер мен бизнесмендер, яғни қоғамдық өмірдің ауқымды әлеуметтік-саяси және әлеуметтік-мәдени саласының өкілдері; - жазушылар, редакторлар, әдебиеттанушылар, тарихшылар, журналистер, саясаткерлер, әлеуметтанушылар, этнографтар, аудармашылар, яғни гуманитарлық білімнің барлық саласының өкілдері және т.б.

UDC indices
81`23
International classifier codes
16.21.27; 16.21.00;
Readiness of the development for implementation
Key words in Russian
лингвистика; алфавит; латинская графика; витальность языка; нормативные словари; социолингвистика; академические издания; реформа казахского языка; цифровизация; национальный корпус казахского языка;
Key words in Kazakh
лингвистика; әліпби; латын графикасы; тіл өміршеңдігі; нормативтік сөздіктер; әлеуметтік лингвистика; академиялық басылымдар; қазақ тілінің реформасы; цифрландыру; қазақ тілінің ұлттық корпусы;
Head of the organization Фазылжанова Анар Муратовна Кандидат филологических наук / нет
Head of work Фазылжанова Анар Муратовна Кандидат филологических наук / нет
Native executive in charge