The object of research, development or design (in Russian) : Cредневековые торткули и культурный ландшафт Таласской долины

The object of research, development or design (in Kazakh) : Талас өңірінің ортағасырлық төрткүлдері және мәдени ландшафты

Aim of work (in Russian) : Полевые и кабинетные исследования, связанные со средневековыми торткулями Таласской долины. В ходе проведения полевых исследований – выявить топографию, стратиграфию, фортификацию, особенности внутренних сооружений торткулей, собрать и задокументировать археологические материалы. Определить список торткулей в Таласской долине и написать историю их археологических исследований.

Aim of work (in Kazakh) : Талас өңірінде орналасқан ортағасырлық төрткүлдерге байланысты далалық және кабинеттік зерттеулер. Далалық зерттеулерді жүргізу барысында төрткүлдердің топографиясын, стратиграфиясын, фортификациясын, ішкі құрылыстарының ерекшелігін анықтау, археологиялық материалдарын жинау және құжаттау. Талас өңіріндегі төрткүлдердің тізімін анықтау және олардың археологиялық зерттелуінің тарихын жазу.

Методы исследования (на русском) : В ходе археологических разведочных работ были определены: общий план торткулей, особенности их расположения, современное состояние, сделаны аэрофотоснимки с дрона и собраны материалы. Применяя методику проведения полевых исследований, были проведены исследования торткулей, а на основе полученных данных и анализа артефактов были проведены сравнительный и естественнонаучные анализы. На памятниках – торткулях: Жаргуль-2, Жаргуль-3, Арна, Талапты, где были обнаружены культурные слои, были проведены раскопочные работы; на внешней стене торткулей: Коралас, Зылиха, Кодели, Кызылкорган-1, Талдысу были раскопаны траншеи; на внутренней части торткулей: Багара, Аккум, Карабакыр, Кызылкорган-2-3 и Балта были заложены шурфы; на торткуле Жаргуль-1 был проведен разрез культурного слоя.

Методы исследования (на казахском) : Археологиялық барлау, іздестіру барысында төрткүлдердің жоспары, орналасу ерекшеліктері, қазіргі жай-күйі анықталып, дрон арқылы әуеден суреті түсіріліп, үстінен материалдар жиналды. Жүргізілген далалық зерттеу әдістерінен төрткүлдерден алынған археологиялық материалдарға салыстырмалы және пәнаралық талдау әдістері жүргізілді. Ортасында мәдени қабаты бар ортағасырлық Жаргүл-2, Жаргүл-3, Арна, Талапты төрткүлдеріне қазба жұмыстары, Қоралас, Зылиха, Көделі, Қызылқорған-1, Талдысу төрткүлдерінің сыртқы қабырғаларына траншея, Бағара, Аққұм, Қарабақыр, Қызылқорған-2-3 және Балта төрткүлдерінің ішкі бөлігіне шурф жұмыстары, Жаргүл-1 ескерткішінің мәдени қабатына кесік жүргізілді.

Obtained results and novelty (in Russian) : Полученные данные в ходе проведенных работ являются первыми проанализированными материалами на исследованных средневековых памятниках – торткулях Таласской долины. На основе разведочных и раскопочных работ, исследованных траншей и шурфов были определены конструкции, выявлен культурный слой и оборонительная система торткулей. Были сделаны выводы о назначениях использования средневековых торткулей в долине. Проведенные исследования и накопленный материал показали, что в средние века в Таласской долине отдельные памятники выступали в качестве культурных, политических и экономических центров.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жүргізілген жұмыстар барысында алынған деректер Талас өңірінде зерттелген ортағасырлық ескерткіштер – төрткүлдер туралы алғашқы талданған материалдар болып табылады. Барлау-іздестіру, шурф, траншея, қазба жұмыстары бойынша төрткүлдердің құрылысы, мәдени қабаты, қорғанысы анықталды. Алынған (остеологиялық және керамикалық) материалдарға пәнаралық зерттеулер жүргізілді. Өңірдегі ортағасырлық төрткүлдердің қызметтеріне байланысты тұжырымдар жасалды. Жүргізілген зерттеулер мен жиналған бай материалдар орта ғасырларда Талас өңірінде жекелеген төрткүлдер мәдени, саяси және экономиялық орталықтар ретінде қызмет еткенін көрсетті.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Социальный показатель: результаты будут обогащать материальную и духовную культуру нашего народа. Экономический показатель: полевые исследования обеспечат занятость местного населения. Научно-технический результаты: будет накоплена база научно-теоретических выводов по памятникам торткуль.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Әлеуметтік көрсеткіші: нәтижелері халқымыздың материалдық және рухани мәдениетін байытатын болады. Экономикалық көрсеткіші: далалық зерттеу жұмыстарында жергілікті тұрғындар жұмыспен қамтамасыз етіледі. Ғылыми-техникалық әсері: төрткүлдер туралы ғылыми теориялық тұжырымдар базасы қордаланады.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Полученные результаты используются при написании научных статей, учебников и пособий ВУЗов.

Field of application (in Kazakh) : Алынған нәтижелер ғылыми еңбектер, ЖОО-ның оқу және көрнекілік құралдарын жазуға қолданылады.