The object of research, development or design (in Russian) : Самоорганизующиеся системы автоматического управления (САУ) неустойчивыми и детерминированными хаотическими процессами. Хаотические и неустойчивые системы представляют класс моделей неопределенности. Детерминированным хаотическим системам характерны неопределенности, и порождение, и развитие хаотического процесса внутри «странного аттрактора», основным свойством которой является неустойчивость. В целом неустойчивость в линейных и детерминированный хаос в нелинейных динамических системах имеет общую характеристику – потеря робастной устойчивости динамической системой. При выходе за границы робастной устойчивости в нелинейных системах порождается режим детерминированного хаоса. Поэтому, в условиях неопределенности, создание системы управления в форме самоорганизующихся систем путем построения системы управления в классе структурно - устойчивых отображений из теории катастроф является основным фактором, гарантирующим системе управления защиту от режима детерминированного хаоса и неустойчивости. Самоорганизующиеся системы имеют несколько стационарных состояний, которые одновременно не существуют и не являются устойчивыми. При переходе системы из исходного устойчивого стационарного состояния на другое через «бифуркацию», первое состояние теряет робастную устойчивость, а другое стационарное состояние приобретает свойство робастной устойчивости. Это позволяет исключить из сценариев развития процесса режимы детерминированного хаоса и неустойчивости.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Орнықсыз және детерминирленген хаотикалық процестерді өзін-өзі ұйымдастыратын автоматты басқару жүйелері (АБЖ). Бейберекет және орнықсыз жүйелер анықталмағандық модельдерінің класын береді. Детерминирленген бейберекет жүйелер анықталмағандықпен және «оғаш аттрактор» ішінде бейберекет процестің пайда болуымен және дамуымен сипатталады. Анықталмаған параметрлердің робасты орнықтылығының шекарасы асып кеткенде бейсызықты жүйелерде детерминирленген бейберекет режимі пайда болады. Сондықтан, анықталмағандық жағдайында апаттар теориясынан құрылымдық орнықты бейнелер класында басқару жүйесін құру арқылы өзін-өзі ұйымдастыратын жүйелер түріндегі басқару жүйесін құру басқару жүйесін апаттардан қорғауға кепілдік беретін негізгі фактор болып табылатын, детерминирленген бейберекетсіздік және орнықсыздық режимі. Өздігінен ұйымдастырылатын жүйелерде бірнеше стационарлық күйлер болады. Бұл стационарлық күйлер бір уақытта болмайды және орнықты емес. Жүйе «бифуркация» арқылы бастапқы орнықты стационар күйден екіншісіне өткенде бірінші күй өзінің робасты орнықтылығын жоғалтады, ал екіншісі орнықтылық қасиетіне ие болады. Бұл тұтастай алғанда жүйенің сенімді орнықтылық аймағын кеңейтуге мүмкіндік береді, демек, процестің даму сценарийлерінен детерминирленген бейберекетсіздік пен орнықсыздық режимдерін алып тастауға мүмкіндік береді.

Aim of work (in Russian) : Разработать информационные технологии исследования и управления детерминированными хаотическими процессами, метод построения систем управления в классе структурно – устойчивых отображений, метод исследования робастной сверхустойчивости систем управления на основе идей градиентно-скоростного метода вектор – функции А.М. Ляпунова и леммы Морса из теории катастроф.

Aim of work (in Kazakh) : Детерминделген бейберекетсіздік (хаос) үдерістерді зерттеу мен басқарудың ақпараттық технологияларын әзірлеу, құрылымдық-орнықты бейнелеу класында басқару жүйесін құру әдісі, басқару жүйелерінің робасты жоғары орнықтылығын зерттеу әдісі А.М. Ляпунов вектор-функциясының градиентті - жылдамдық әдісі және Морс леммасының апаттар теориясы идеяларына негізделген.

Методы исследования (на русском) : Градиентно-скоростной метод вектор функций Ляпунова. Исследования апериодической робастной устойчивости самоорганизующихся САУ неустойчивыми и детерминированными хаотическими процессами, построенные в классе одно-, двух- и трехпараметрических структурно-устойчивых отображений и преобразование по лемме Морса из теорий катастроф вектор-функций Ляпунова, а также метод изучения необходимого и достаточного условия апериодической робастной устойчивости по вектор-функций Ляпунова, построенные градиентно-скоростным методом вектор-функций Ляпунова.

Методы исследования (на казахском) : Ляпунов вектор-функциясының градиентті-жылдамдық әдісі. Бір, екі және үш параметрлі құрылымдық-орнықты бейнелеулер класында құрастырылған орнықсыз және детерминирленген бейберекетсіздік процестерді өзін-өзі ұйымдастыратын АБЖ апериодтық робасты орнықтылығын зерттеу және Ляпунов вектор-функциясының апаттар теориясындағы Морс леммасы бойынша түрлендіру, сондай-ақ Ляпунов вектор-функциясының градиентті-жылдамдық әдісімен құрастырылған апериодты робасты орнықтылықтың қажетті және жеткілікті шарттарын.Ляпунов вектор-функциясы бойынша зерттеу әдісі.

Obtained results and novelty (in Russian) : 1) Метод исследования апериодической робастной устойчивости (сверхустойчивости) нелинейных систем с одним входом и одним выходом; 2) Метод исследования апериодической робастной устойчивости (сверхустойчивости) нелинейных систем с m - входами и n – выходами; 3) Самоорганизующиеся системы управления неустойчивыми и детерминированными хаотическими процессами с одним входом и одним выходом в классе однопараметрических структурно-устойчивых отображений; 4) Самоорганизующиеся системы управления неустойчивыми и детерминированными хаотическими процессами с одним входом и одним выходом в классе двухпараметрических структурно-устойчивых отображений; 5) Самоорганизующиеся системы управления неустойчивыми и детерминированными хаотическими процессами с одним входом и одним выходом в классе катастрофы «гиперболическая омбилика»; 6) Самоорганизующиеся системы управления неустойчивыми и детерминированными хаотическими процессами в классе однопараметрических структурно - устойчивых отображений с m - входами и n – выходами; 7) Самоорганизующиеся системы управления неустойчивыми и детерминированными хаотическими процессами в классе двухпараметрических структурно - устойчивых отображений с m - входами и n – выходами; 8) Самоорганизующиеся системы управления неустойчивыми и детерминированными хаотическими процессами в классе катастрофы «гиперболическая омбилика» с m - входами и n - выходами.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : 1) Бір кіріс және бір шығысы бар бейсызықты жүйелердің периодтық емес робасты орнықтылығын (жоғары орнықты) зерттеу әдісі; 2) m - кіріс және n - шығысы бар бейсызықты жүйелердің периодтық емес робасты орнықтылығын (жоғары орнықты) зерттеу әдісі; 3) Бір параметрлі құрылымдық-орнықты бейнелер класындағы бір кіріс және бір шығысы бар орнықсыз және детерминирленген бейберекет процестерді өздігінен ұйымдастыратын басқару жүйелері; 4) Екі параметрлі құрылымдық-орнықты бейнелер класындағы бір кіріс және бір шығысы бар орнықсыз және детерминирленген бейберекет процестерді өздігінен ұйымдастыратын басқару жүйелері; 5) "Гиперболалық омбилика" апаттар класындағы бір кірісі және бір шығысы бар орнықсыз және детерминирленген бейберекет процестерді басқарудың өздігінен ұйымдастыратын басқару жүйелері; 6) m – кіріс және n – шығыстары бар бір параметрлі құрылымдық-орнықты бейнелеулер класындағы орнықсыз және детерминирленген бейберекет процестерді өздігінен ұйымдастыратын басқару жүйелері; 7) m – кіріс және n – шығыстары бар екі параметрлі құрылымдық- орнықты бейнелеу класындағы орнықсыз және детерминирленген бейберекет процестерді өздігінен ұйымдастыратын басқару жүйелері; 8) m – кірісі және n – шығыстары бар "гиперболалық омбилика" апаттар класындағы орнықсыз және детерминирленген бейберекет процестерді басқарудың өздігінен ұйымдастыратын басқару жүйелері.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Не предусмотрено

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Қарастырылмаған

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Неустойчивости и детерминированные хаотические режимы космического летального аппарата (КЛА) могут порождаться в результате воздействия космических лучей или специальных магнитных волн направленного воздействия. При этом могут измениться полярность источников питания. Следовательно, это означает неопределенным образом изменение параметров системы управления КЛА, который приводит к потере робастной устойчивости системы и порождению режима детерминированного хаоса и потере управляемости и работоспособности системы управления КЛА. Следует отметить, что единственной защитой от режима неустойчивости и детерминированного хаоса является построение системы управления КЛА в классе структурно – устойчивых отображений из теорий катастроф, т.е. построение в форме самоорганизующихся систем управления. Таким же образом могут возникнуть режим неустойчивости и детерминированный хаос в системах управления беспилотного летательного аппарата (БПЛА), ракет и в других технических устройствах военного назначения. В электротехнических системах с генерирующими источниками и энергосистеме в целом, где обнуляется вектор Умова – Пойтинга, как переносчик энергий от источника к потребителю. В экономической системе (национальной экономике) могут возникнуть «краткосрочные колебания и флуктуации», которые могут объясняться только детерминированным хаосом с порождением «странных аттракторов» в экономике, если рассматривать экономику, как нелинейную динамическую систему, и т.

Field of application (in Kazakh) : Ғарыштық сәулелердің немесе арнайы магниттік толқындардың бағытталған әсерінің нәтижесінде, ғарыштық ұшу аппараттарының орнықсыз және детерминделген бейберекетсіз режимдері туындауы мүмкін. Бұл жағдайда қуат көздерінің полярлығы өзгеруі мүмкін. Демек, бұл жүйенің робасты орнықтылығын жоғалтуға және детерминделген бейберекетсіз режимін құруға және ғарыштық ұшу аппаратының басқару жүйесінің басқарылуы мен жұмыс қабілеттілігін жоғалтуға әкелетін ғарыштық ұшу аппаратын басқару жүйесінің параметрлерінің өзгеруінің анықталмағандығын білдіреді. Айта кету керек, орнықсыздық пен детерминделген бейберекетсіз режимінен жалғыз қорғаныс – бұл апат теорияларынан құрылымдық-орнықты бейнелер класында ғарыштық ұшу аппараттарын басқару жүйесін құру, яғни өзін-өзі ұйымдастыратын басқару жүйелері түрінде құру. Осындай түрде ұшқышсыз ұшу аппараттарының (ҰҰА), зымырандардың және басқа да әскери мақсаттағы техникалық құрылғылардың басқару жүйелерінде орнықсыздық режимі мен детерминделген бейберекетсіздік туындауы мүмкін. Генераторлық көздері бар электр жүйелерінде және тұтастай алғанда энергия жүйесінде, онда көзден тұтынушыға энергия тасымалдаушысы ретінде Умов–Пойтинг векторы нөлденеді. Егер біз экономиканы бейсызықты динамикалық жүйе ретінде қарастыратын болсақ, экономикалық жүйеде (Ұлттық экономика) "қысқа мерзімді тербелістер мен ауытқулар" пайда болуы мүмкін, оларды экономикадағы "оғаш аттракторлар" пайда болуымен детерминделген бейберекетсіздікпен түсіндіруге болатыны белгілі.