The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследования является сдвижение земной поверхности и сопутствующие геомеханические процессы, происходящие при отработке Жезказганского месторождения

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу объектісі - жер бетінің жылжуы және Жезқазған кен орнын игеру кезінде орын алатын ілеспе геомеханикалық процестер болып табылады

Aim of work (in Russian) : Основной целью работы является обеспечение промышленной безопасности на территории деятельности горнодобывающего предприятия путем создания геодинамического полигона и его работоспособность в формате Веб ГИС. Цель первого года исследования – ретроспективный анализ ранее выполненных исследований и проведение комплексного геодинамического мониторинга

Aim of work (in Kazakh) : Жұмыстың негізгі мақсаты геодинамикалық полигон құру жолымен тау-кен өндіру кәсіпорны қызметінің аумағында өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету және оның Веб ГАЖ форматындағы жұмыс қабілеттілігі болып табылады. Зерттеудің бірінші жылының мақсаты - бұрын орындалған зерттеулерді ретроспективті талдау және кешенді геодинамикалық мониторинг жүргізу

Методы исследования (на русском) : Использованы как эмпирические, так и теоретические методы научного исследования. В частности: - при обработке GPS измерений: теория математической обработки геодезических измерений, системный подход, методы численного интегрирования и математического анализа. В качестве программного обеспечения использовались базы пакетов GAMIT и Giodis; - при обработке данных дифференциальной радарной интерферометрии: «Анализ временных рядов данных InSAR» (Time series analysis). Метод применялся к интерферометрическим фазовым измерениям, которые повторяются, когда наблюдаемое движение превышает половину длины волны радара. Серия экспериментов проведена при сопоставлении итоговой карты смещений с результатами анализа горно-геологических и горнотехнических условий.

Методы исследования (на казахском) : Ғылыми зерттеудің эмпирикалық және теориялық әдістері қолданылады. Атап айтқанда: - GPS өлшеулерін өңдеудегі мәліметтер: Геодезиялық өлшеулерді математикалық өңдеу теориясы, жүйелік тәсіл, сандық Интеграция және математикалық талдау әдістері. Бағдарламалық жасақтама ретінде GAMIT және Giodis пакеттік базалары қолданылды; - дифференциалды радар интерферометриясының мәліметтерін өңдеу кезінде: "InSAR деректерінің уақыттық қатарларын талдау " (Time series analysis). Бұл әдіс интерферометриялық фазалық өлшеулерге қолданылды, олар бақыланатын қозғалыс радардың толқын ұзындығының жартысынан асқан кезде қайталанады. Тәжірибелер сериясы орын ауыстырудың қорытынды картасын тау-кен геологиялық және тау-кен техникалық жағдайларын талдау нәтижелерімен салыстыру кезінде жүргізілді.

Obtained results and novelty (in Russian) : Полученными результатами за первый год исследования стали: - анализ существующей системы инструментальных наблюдений, горногеологических и горнотехнических условий; - определение потенциально-неустойчивых зон по горногеологических данным; - проведение нулевой серии ГНСС измерений; - разработка структуры базы данных; - интерферометрическая обработка первой серии снимков; - карта смещений земной поверхности исследуемого объекта. Впервые для объекта были выполнены: анализ утери реперов, согласно ведомостям оседаний земной поверхности по профильным линиям начиная с 1958 года, создана визуализация потенциально-неустойчивых зон, построена карта средних скоростей изменения смещений методом PS и разработана структура базы данных.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Зерттеудің бірінші жылында алынған нәтижелер: - құрал-саймандық бақылаудың қолданыстағы жүйесін, тау-кен геологиялық және тау-кен техникалық жағдайларын талдау; - геологиялық деректер бойынша әлеуетті-тұрақсыз аймақтарды анықтау; - ГНСЖ өлшемдерінің нөлдік сериясын жүргізу; - мәліметтер базасының құрылымын жасау; - бірінші сериялы суреттерді интерферометриялық өңдеу; - зерттеу объектісінің жер бетінің ығысу картасы. Нысан үшін алғаш рет: реперлердің жоғалуына талдау жасалды, 1958 жылдан бастап Профильді сызықтар бойынша жер бетіндегі шөгінділер туралы есептерге сәйкес ықтимал тұрақсыз аймақтарды визуализациялау жасалды, PS әдісімен ығысулардың өзгеруінің орташа жылдамдығының картасы жасалды және мәліметтер базасының құрылымы жасалды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Основной конструктивный показатель результатов первого года - автоматизация процесса геодинамического мониторинга, путем внедрения раданой интерферометрии. Основной технико-экономический показатель - предупреждение негативных событий (возможность эвакуации людей и техники) по результатам определенных средних скоростей смещения.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Бірінші жыл нәтижелерінің негізгі конструктивті көрсеткіші - радана интерферометриясын енгізу арқылы геодинамикалық мониторинг процесін автоматтандыру. Негізгі техникалық-экономикалық көрсеткіш - орын ауыстырудың белгілі бір орташа жылдамдығының нәтижелері бойынша жағымсыз оқиғалардың алдын алу (адамдар мен техниканы эвакуациялау мүмкіндігі).

Level of implementation (in Russian) : Внедрение предусмотрено на 3 год исследования

Level of implementation (in Kazakh) : Енгізу зерттеудің 3 жылына көзделген

Efficiency (in Russian) : Разработанный проект геодинамического полигона содержит в себе методику и последовательность действий при выполнений комплексного геодинамического мониторинга с учетом последних достижений науки и технихи в сфере космических измерений. Данный проект позволит внедрить в производство иновационные методы наблюдений за сдвижениями земной поверхности. Построенная карта смещений позволит скоординировать работу маркшейдерской и геомеханической служб горнорудного предприятия в целях прогноза опасных смещений земной поверхности.

Efficiency (in Kazakh) : Геодинамикалық полигонның әзірленген жобасы ғарыш өлшемдері саласындағы ғылым мен техниканың соңғы жетістіктерін ескере отырып, кешенді геодинамикалық мониторингті орындау кезіндегі іс-қимылдардың әдістемесі мен дәйектілігін қамтиды. Бұл жоба жер бетінің жылжуын бақылаудың инновациялық әдістерін өндіріске енгізуге мүмкіндік береді. Салынған орын ауыстыру картасы жер бетінің қауіпті орын ауыстыруын болжау мақсатында тау-кен кәсіпорнының маркшейдерлік және геомеханикалық қызметтерінің жұмысын үйлестіруге мүмкіндік береді.

Field of application (in Russian) : Изложенная методика комплексного геомеханического мониторинга рекомендуется для использования на месторождениях по добыче твердых полезных ископаемых закрытым способом. Она необходима при выполнении прогноза устойчивости поверхности шахтного поля, в определении оптимальных технических решений при защите работников, близлежащих населенных пунктов и техники.

Field of application (in Kazakh) : Кешенді геомеханикалық мониторингтің баяндалған әдістемесі кен орындарында қатты пайдалы қазбаларды жабық тәсілмен өндіру бойынша пайдалану үшін ұсынылады. Бұл шахта алаңы бетінің тұрақтылығын болжау кезінде, жұмысшыларды, жақын маңдағы елді мекендер мен жабдықтарды қорғау кезінде оңтайлы техникалық шешімдерді анықтауда қажет.