The object of research, development or design (in Russian) : Схемы открытых распределительных устройств (ОРУ) электрических станций.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Электрлік станциялардың ашық тарату құрылғыларының (АТҚ) сұлбалары.

Aim of work (in Russian) : Энергосбережение путем разработки новых схем ОРУ электрических станций.

Aim of work (in Kazakh) : Электрлік станциялардың АТҚ жаңа сұлбаларын құрастыру жолымен энергияны үнемдеу.

Методы исследования (на русском) : Применяемая при реализации научных исследований методология выстроена с соблюдением общепринятых научных подходов, применяются известные и апробированные методы исследований: основные положения математической статистики, теории надежности, таблично-логического метода оценки надежности.

Методы исследования (на казахском) : Ғылыми зерттеулерді жүзеге асыруда қолданылатын әдістеме жалпы қабылданған ғылыми тәсілдерге сәйкес құрылған, белгілі және сыналған зерттеу әдістері қолданылады: математикалық статистиканың негізгі ережелері, сенімділік теориясы, сенімділікті бағалаудың кестелік-логикалық әдісі.

Obtained results and novelty (in Russian) : В рамках поставленных задач в процессе реализации проекта в 2021 году получены следующие результаты: 1) Развита теория построения схем ОРУ электрических станций, а именно: а) усовершенствован таблично-логический метод оценки надежности схем; б) на его основе разработаны алгоритм и программное обеспечение для оценки надежности схем ОРУ электрических станций. 2) Разработаны две новые схемы ОРУ блочного типа (с одним блоком генератор-трансформатор и одной линией; с двумя блоками генератор-трансформатор и двумя линиями). 3) Разработаны четыре новые схемы ОРУ одиночных многоугольников («четырехугольник»; «шестиугольник»; «восьмиугольник»; «девятиугольник»). 4) Согласно календарного плана, по теме проекта поданы четыре заявки на изобретение в Казахстане (регистрационные номера 2021/0626.1, 2021/0627.1, 2021/0629.1 и 2021/0630.1) и две – в Евразийское патентное ведомство (регистрационные номера 2021/056 и 2021/057). Дополнительно по результатам проведенных исследований по теме проекта поданы две заявки на изобретение в Казахстане (регистрационные номера 2021/0689.1 и 2021/0690.1) и две – в Российской Федерации (регистрационные номера 2021119142 и 2021119317). Исходя из вышеизложенного, в научную новизну проекта входят: развитие теории построения схем ОРУ электрических станций; разработка новых схем ОРУ путем ввода дополнительных выключателей и их технико-экономическое сравнение с известными схемами.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жобаны іске асыру процесінде қойылған міндеттер ішінде 2021 жылы мынадай нәтижелер алынды: 1) Электрлік станциялардың АТҚ сұлбалар құрастыру теориясы әзірленді: а) сұлбаның сенімділігін бағалаудың кестелік-логикалық әдісі жетілдірілген; б) оның негізінде электрлік станциясының АТҚ сұлбаның сенімділігін бағалау алгоритмі мен бағдарламалық жасақтамасы жасалған. 2) Блок түріндегі АТҚ-ның екі жаңа сұлбасы құрылды (бір блок генератор-трансформатор және бір желі; екі блок генератор-трансформатор және екі желі). 3) Дара көпбұрышты АТҚ-ның төрт жаңа сұлбалары құрастырылғын («төртбұрыш»; «алтыбұрыш»; «сегізбұрыш»; «тоғызбұрыш»). 4) Күнтізбелік жоспарға сәйкес, жоба тақырыбы бойынша Қазақстанда өнертабысқа төрт өтінім (тіркеу нөмірлері 2021/0626.1, 2021/0627.1, 2021/0629.1 және 2021/0630.1) және екеуі – Еуразиялық патенттік ведомствоға берілді (тіркеу нөмірлері 2021/056 және 2021/057). Қосымша жүргізілген зерттеулердің нәтижелері бойынша жоба тақырыбына сәйкес Қазақстанда өнертабысқа екі өтінім (тіркеу нөмірлері 2021/0689.1 және 2021/0690.1) және екеуі – Ресей Федерациясында берілді (тіркеу нөмірлері 2021119142 және 2021119317). Жоғарыда айтылғандарға сәйкес, жобаның ғылыми жаңалығына мыналар кіреді: электрлік станцияларының АТҚ сұлбаларын құру теориясын әзірлеу; қосымша ажыратқыштарды енгізу арқылы жаңа АТҚ сұлбаларын құрастыру және оларды белгілі сұлбалармен технико-экономикалық салыстыру.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Проведенное технико-экономическое сравнение известных и разработанных в 2021 году в проекте схем ОРУ блочного типа и одиночных многоугольников показало, что предлагаемый ввод дополнительных выключателей для схем ОРУ ТЭЦ, КЭС, ГЭС и АЭС напряжением 110÷750 кВ с воздушными и элегазовыми выключателями при мощности блоков 100÷1200 МВт позволит снизить аварийный недоотпуск электроэнергии на (2÷125) ГВт∙ч/год. Экономический эффект при этом за счет снижения приведенных затрат составит от 4 до 300 млн. долларов.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Жобада 2021 жылы блок түріндегі мен дара көпбұрыштардың белгілі және құрастырлған АТҚ сұлбалардың өткізілген технико-экономикалық салыстыру көрсетті, блоктардың қуаты 100÷1200 МВт кезінде ауа және элегазды ажыратқыштары бар кернеуі 110÷750 кВ ЖЭО, КЭС, ГЭС және АЭС АТҚ сұлбалары үшін ұсынылатын қосымша ажыратқыштарды енгізу, апатты электр энергиясының жеткіліксіз беру (2÷125) ГВт∙сағ/жыл төмендетуге мүмкіндік береді. Бұл ретте келтірілген шығындарды төмендету есебінен экономикалық тиімділік 4-тен 300 млн. долларға дейін құрайды.

Level of implementation (in Russian) : Не внедрено

Level of implementation (in Kazakh) : Енгізілмеген

Efficiency (in Russian) : Срок окупаемости для каждой из разработанных в 2021 году в проекте схем ОРУ блочного типа и одиночных многоугольников с учетом стоимости дополнительно введенных выключателей не превышает 6 месяцев.

Efficiency (in Kazakh) : Жобада 2021 жылы құрастырылған блок түріндегі мен дара көпбұрыштардың АТҚ сұлбалардың әрқайсысы үшін қосымша енгізілген ажыратқыштардың құнын ескере отырып өтелу мерзімі 6 айдан аспайды.

Field of application (in Russian) : Результаты проекта могут быть применены и коммерциализованы на любых электрических станциях с высоким напряжением 110-750 кВ. Потребителями результатов проекта являются электрические станции всего мира, а также научные и проектные организации.

Field of application (in Kazakh) : Жоба нәтижелерін жоғары кернеулі 110-750 кВ кез-келген электрлік станцияларында қолдануға және коммерцияландыруға болады. Жоба нәтижелерінің тұтынушылар бүкіл әлемдегі электрлік станциялары, сондай-ақ ғылыми және жобалық ұйымдар болып табылады.