The object of research, development or design (in Russian) : Космологические модели обобщенной теорий гравитации

The object of research, development or design (in Kazakh) : Гравитацияның жалпыланған теориясындағы космологиялық модельдер

Aim of work (in Russian) : Исследование динамики развития Вселенной на основе обобщенных теорий гравитации и сравнение теоретических результатов с современными наблюдательными данными.

Aim of work (in Kazakh) : Гравитацияның жалпыланған теориялары негізінде Әлемнің даму динамикасын зерттеу және теориялық нәтижелерді қазіргі заманғы бақылау мәліметтерімен салыстыру.

Методы исследования (на русском) : Аналитические и численные

Методы исследования (на казахском) : Аналитикалық және сандық

Obtained results and novelty (in Russian) : Изучены существующие теории гравитации, описывающие раннее ускоренное расширение Вселенной. Изучены две модификации газа Чаплыгина. Сделаны анализы этих теории на согласованность с наблюдательными данными. Сделан обзор и рассмотрена космологическая модель в рамках модифицированной F(R,T) гравитации. Было показано что нерешаемое аналитическими методами уравнение Эйлера-Лагранжа для данной модели при функциях u и v – описывающих связь скаляра кривизны и скаляра кручения имеет степенную решение масштабного фактора. Проведен сравнительный анализ исследуемых моделей модифицированной гравитации со стандартной теорией гравитации Вселенной. Изучена эволюция модели F(R) гравитации Черна–Саймонса, и сопоставлена с различными данными наблюдений. Применен метод реконструкции и с помощью граничных условий найдена форма F(R) гравитации для диапазона космического времени. Создан набор динамических параметров, описывающих раннее расширение Вселенной, исследуемых моделей гравитации: масштабный фактор, параметр Хаббла и т.д. Также исследованы космографические параметры такие как параметры замедления, рывка, щелчка и треска, которые позволяют исследовать модель без необходимости решения сложных уравнений движения поля четвертого порядка. Индекс Хирша = 45. Индекс цитируемости = 6264. Зарубежные статьи = 278.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Әлемнің қазіргі үдемелі ұлғаюын сипаттайтын, бақылау деректерімен үйлесетін қазіргі гравитация теориялары зерттелді. Чаплыгин газының екі модификациясы меңгерілді. Осы теориялардың бақылау мәліметтерімен сәйкестігіне талдау жасалды. Гравитацияның модификацияланған F(R,T) теориясы аясында космологиялық модель қарастырылып шолу жасалды. Масштабты фактор үшін гравитациялық өріс теңдеуі қорытылды. Қисықтық скаляры мен ширату скаляры арасындағы u және v функциялары кезде Эйлер-Лагранж теңдеуінің аналитикалық әдіспен шешіле алмайтын жағдайда масштабты фактордың шешімі болатыны, және ол уақытқа тәуелді дәрежелік функция болатыны көрсетілді. Әлемнің гравитациясының стандартты теориясымен зерттелетін модификацияланған гравитацияның модельдерімен салыстырмалы талдау жасалады. Черн–Саймонс F(R) гравитациясы моделінің эволюциясы меңгеріліп, әртүрлі бақылау мәліметтерімен сәйкестендірілді. Қайта құру әдісі және шекаралық шарттар қолданылып ғарыштық уақыт диапазоны үшін F(R) гравитация түрі анықталды. Әлемнің қазіргі үдемелі ұлғаюын сипаттайтын, зерттелетін гравитация моделдерінің динамикалық параметрлер жиынтығы жасалады: масштабты фактор, Хаббл параметрі т.б. Сондай-ақ, баяулау, ерлілу, басылу және жарықшақтау параметрлері болып саналатын космографиялық параметрлері зерттелді. Бұл параметрлер төртінші ретті қиын өрістің қозғалыс теңдеулерін шешпей моделдерді зерттеуге болатынын көрсетеді. Хирш индексі= 45. Сілтемелер индексі = 6264. Шетелдік мақалалары = 278.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Конструктивные и технико-экономические показатели не предусмотрены, так как научный проект имеет фундаментальный характер. Полученные результаты могут быть применены в специальных курсах по теории гравитации, читаемых ВУЗах.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Конструкторлық және техника-экономикалық тиімділік қарастырылмаған, өйткені ғылыми жоба іргелі сипатқа ие. Алынған нәтижелерді жоғары оқу орындары оқитын гравитация теориясы бойынша арнайы курстарда қолдануға болады.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Выполнение данного научного проекта будет способствовать подготовке высококвалифицированных научных кадров международного уровня. Исследование по данному направлению, несомненно будет способствовать выходу отечественной фундаментальной науки на уровень передовых достижений в мире.

Field of application (in Kazakh) : Бұл ғылыми жобаны жүзеге асыру халықаралық деңгейдегі жоғары білікті ғылыми кадрларды дайындауға ықпал етеді. Бұл бағыттағы зерттеулер отандық іргелі ғылымның әлемдегі озық жетістіктер деңгейіне көтерілуіне ықпал ететіні сөзсіз.