The object of research, development or design (in Russian) : Объектами исследования являются полимерные материалы, минеральные вещества и нанодобавки для восстановления различных деталей сельхозмашин машин и оборудования к ним.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысаналары ауыл шаруашылық машиналарының және жабдықтарының әртүрлі бөлшектерін қалпына келтіруге арналған полимерлік материалдар, минералды заттар және наноқоспалар болып табылады.

Aim of work (in Russian) : Основной целью проекта является разработка новых составов ремонтных композитных смесей на основе полимеров, минеральных веществ с микро- и нанодобавками с улучшенными характеристиками для восстановления деталей машин.

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның негізгі мақсаты – машина бөлшектерін қалпына келтіру үшін жақсартылған сипаттамалары бар полимерлер, микро- және наноқоспалары бар минералдар, негізінде жөндеуге арналған композициялық қоспаларының жаңа құрамдарын әзірлеу болып табылады.

Методы исследования (на русском) : В работе использовались стандартные методы определения показателей качества полимерных композиций, современные физико-химические методы исследования физических свойств материалов, а именно РФА, СЭМ, ИК-спектральный анализ, определение размеров частиц. Для оценки дефектов и анализа рисков при работе сельскохозяйственной техники применялись статистические методы управления качеством продукции: диаграмма Исикавы, контрольный листок, диаграмма Парето, методы оценки рисков. Химический и элементный состав наполнителя определяли на рентгенофлуоресцентном спектрометре производства PANalytical, модель Axios Max (Rh 2.4kW). Морфологию поверхности наполнителя исследовали с помощью сканирующего электронного микроскопа TM 3030 (Hitachi). Размеры частиц наполнителя определяли с помощью лазерного анализатора размеров частиц, Mastersizer 3000 с приставкой Hydro MV (120 мл) с использованием воды в качестве дисперсионной среды. Измерение рентгеновской дифракции производилось с помощью рентгеновского дифрактометра SmartLab производства Rigaku Corporation.

Методы исследования (на казахском) : Жұмыста полимерлік композициялардың сапа көрсеткіштерін анықтаудың стандартты әдістері, материалдардың физикалық қасиеттерін зерттеудің заманауи физика-химиялық әдістері, атап айтқанда XRF, SEM, ИҚ-спектрлік талдау, бөлшектердің өлшемін анықтау қолданылды. Ауыл шаруашылығы техникасының жұмысындағы ақауларды бағалау және тәуекелдерді талдау үшін өнімнің сапасын басқарудың статистикалық әдістері қолданылды: Исикава диаграммасы, бақылау парағы, Парето диаграммасы, тәуекелдерді бағалау әдістері. Қоспалардың химиялық және элементтік құрамы PANalytical Axios Max (Rh 2.4 kW) рентгендік флуоресцентті спектрометрде анықталды. Толтырғыш бетінің морфологиясы TM 3030 (Hitachi) сканерлейтін электронды микроскоптың көмегімен зерттелді. Толтырғыш бөлшектерінің өлшемдері дисперсиялық орта ретінде суды қолдана отырып, Hydro MV (120 мл) префиксі бар Mastersizer 3000 лазерлік анализаторында анықталды. Рентген дифракциясын өлшеу Rigaku Corporation Smart Lab рентген дифрактометрінің көмегімен жүргізілді.

Obtained results and novelty (in Russian) : Научной новизной предлагаемых исследований является выявленные риски дефектов, которые восстанавливаются с помощью полимерных композитов, оптимальные составы новых материалов на основе полимеров, микро- и нанодисперсий из отходов промышленности для восстановления деталей сельхозтехники, обладающие улучшенными эксплуатационными характеристиками. В проекте впервые предлагается получение материалов на основе полимеров, микрокремнезема и различных фракций микросфер. Предлагаются новые составы материалов на основе изучения составов отходов, расчета и составления шихт, изучения структуры и свойств композитов для восстановления деталей сельхозтехники. Проведена оценка рисков деталей сельскохозяйственных машин из хозяйств различных регионов Казахстана. Оценены наиболее проблемные детали. Выявлены риски от различных видов коррозии. В результате исследований разработаны рекомендации по подбору новых составов ремонтных композитных смесей на основе полимеров, минеральных веществ с микро- и нанодобавками с улучшенными характеристиками, такими как, степень истирания абразивами, стойкость к температурным воздействиям и химическая устойчивость для восстановления деталей машин.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Ұсынылған зерттеулердің ғылыми жаңалығы – полимерлі композиттердің көмегімен қалпына келтірілетін ақаулардың анықталған қауіптері, жақсартылған сипаттамалары бар ауыл шаруашылығы техникасының бөлшектерін қалпына келтіруге арналған полимерлер, өнеркәсіп қалдықтарының, микро- және нанодисперсиялар негізінде жаңа материалдардың оңтайлы құрамы. Жобада алғаш рет полимерлер, микрокремнезем және микросфералардың әртүрлі фракциялары негізінде материалдар алуды ұсынады. Қалдықтардың құрамын зерттеу, алымдарды есептеу және құрастыру, ауылшаруашылық машиналарының бөлшектерін қалпына келтіруге арналған композиттердің құрылымы мен қасиеттерін зерттеу негізінде материалдардың жаңа композициялары ұсынылған. Қазақстанның түрлі өңірлеріндегі шаруашылықтардағы ауыл шаруашылығы машиналарының бөлшектерінің тәуекелдеріне бағалау жүргізілді. Ең проблемалық бөлшектер бағаланды. Коррозияның әртүрлі түрлерінің қауіптері анықталды. Зерттеулер нәтижесінде полимерлер, минералды заттар, микро- және наноқоспаларлар қосылған, абразивтік желінуге, температуралық әсерлерге төзімді және машина бөлшектерін қалпына келтіру үшін химиялық тұрақтылығы жоғары жаңа композиттік қоспаларды таңдау бойынша ұсыныстар әзірленді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Ожидаемые технико-экономические показатели будут складываться из эффекта от снижения потерь при коррозии и повышения прочности полимерных материалов, содержащих микро- и нанодобавки.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Күтілетін техникалық-экономикалық көрсеткіштер тоттану кезіндегі шығындарды азайту және құрамында микро- және наноқоспалар бар полимерлік материалдардың беріктігін арттыру әсерінен қалыптасатын болады.

Level of implementation (in Russian) : Результаты исследований композиционных материалов на основе ЭД-20 с добавками микрокремнезема рекомендованы для использования в работах по восстановлению деталей машин в СТО.

Level of implementation (in Kazakh) : Микрокремнезем қоспалары бар ЭД-20 негізіндегі композициялық материалдарды зерттеу нәтижелері ТҚС-да машина бөлшектерін қалпына келтіру жұмыстарында пайдалану үшін ұсынылады.

Efficiency (in Russian) : В результате применения новых материалов и технологии возможно снижение степени коррозии деталей машин и повышение срока их службы. Предлагаемые композиционные материалы должны обеспечить эффективность ремонта и восстановления деталей сельхозтехники, снизить затраты товаропроизводителей малого и среднего бизнеса, в условиях экономического кризиса на закуп новой техники. Применение новых материалов позволит улучшить услуги ремонта и восстановления изношенных деталей техники.

Efficiency (in Kazakh) : Жаңа материалдар мен технологияларды қолдану нәтижесінде машина бөлшектерінің коррозия дәрежесін төмендетуге және олардың қызмет ету мерзімін арттыруға болады. Ұсынылатын композициялық материалдар ауыл шаруашылығы техникасының бөлшектерін жөндеу және қалпына келтіру тиімділігін қамтамасыз етуі, экономикалық дағдарыс жағдайында жаңа техниканы сатып алуға арналған шағын және орта бизнес тауар өндірушілерінің шығындарын азайтуы тиіс. Жаңа материалдар техниканың тозған бөлшектерін жөндеу және қалпына келтіру қызметтерін жақсартуға мүмкіндік береді.

Field of application (in Russian) : Результаты проекта имеют перспективы для предприятий машиностроения, сервисных центров, сельских населенных пунктов для ремонта и восстановления деталей. Новые материалы будут иметь спрос на предприятиях малого и среднего бизнеса, товаропроизводителей.

Field of application (in Kazakh) : Жоба нәтижелері машина жасау кәсіпорындары, сервистік орталықтар, ауылдық елді мекендерде, бөлшектерді жөндеу және қалпына келтіру үшін болашағы бар. Жаңа материалдар шағын және орта бизнес кәсіпорындарында, тауар өндірушілерде сұранысқа ие болады.