Inventory number IRN Number of state registration
0321РК00608 AP09261179-KC-21 0121РК00441
Document type Terms of distribution Availability of implementation
Краткие сведения Gratis Number of implementation: 0
Not implemented
Publications
Native publications: 1
International publications: 2 Publications Web of science: 0 Publications Scopus: 2
Patents Amount of funding Code of the program
0 18547497 AP09261179
Name of work
Построение математических и цифровых моделей переноса с реакционным запаздыванием в пористых средах применительно к подземному выщелачиванию цветных металлов
Type of work Source of funding Report authors
Applied Байшемиров Жарасбек Дуйсембекович
0
0
1
1
Customer МНВО РК
Information on the executing organization
Short name of the ministry (establishment) МНВО РК
Full name of the service recipient
РГП на ПХВ "Институт информационных и вычислительных технологий" МОН РК
Abbreviated name of the service recipient ИИВТ
Abstract

Компьютерная модель переноса с запаздыванием, ее качественное исследование, построение аналитических и численных решений, устойчивость численных решений, и приложение построенных программ к решению задач подземного выщелачивания урана, меди и золота. Программный комплекс, позволяющий эффективно проводить численные эксперименты и моделировать физические и химические процессы, происходящие в различных продуктивных горных породах для различных входных данных, характеризующих моделируемую пористую среду.

Кешіктірумен тасымалдаудың компьютерлік модельдері, оларды сапалы зерттеу, аналитикалық және сандық шешімдерді құру, сандық шешімдердің тұрақтылығын зерттеу үшін сандық технологияларды және уран, мыс және алтынды жерасты шаймалаудың есептерін шешуге салынған программалардың қосымшалары. Сандық эксперименттерді тиімді жүргізуге және модельденетін кеуекті ортаны сипаттайтын әртүрлі кіріс деректері үшін әртүрлі өнімді тау жыныстарында болатын физикалық және химиялық процестерді модельдеуге мүмкіндік беретін программалық кешен.

Построение цифровой модели на основе новой теории массопереноса с гетерогенными химическими реакциями в пористых средах, которая учитывает существенный физический эффект реакционного взаимодействия связного проточного кластера пор и тупиковых хвостов, характеризующегося сильным запаздыванием от основного течения.

Кеуекті ортада гетерогенді химиялық реакциялармен масса алмасудың жаңа теориясы негізінде сандық модель құру, ол негізгі ағыннан қатты кешігумен сипатталатын, кеуек пен тұйық тастандылардың байланысқан ағындық кластерінің реакциялық өзара әрекеттесуінің айтарлықтай физикалық әсерін ескереді.

Для вывода уравнений с запаздыванием применен метод осреднения по ячейке, содержащей тупиковую пору. Методом двухмасштабного осреднения уравнений переноса в порах, с учетом качественного отличия течения в тупиках и каналах выведено уравнение с запаздыванием. Построение аналитических решений линейного уравнения переноса с запаздыванием осуществляется либо пошаговым методом, либо с помощью преобразования Лапласа.

Кешігумен теңдеуді шығару үшін тұйық кеуекті ұяшық бойынша орталандыру әдісі қолданылған. Тұйық және каналдардағы ағынның сапалық айырмашылығын ескере отырып, кеуектердегі тасымалдау теңдеулерін екі масштабты орташаландыру әдісімен кешігумен теңдеу алынды Кешігумен тасымалдаудың сызықтық теңдеуінің аналитикалық шешімдерін құру қадамдық әдіспен немесе Лаплас түрлендіруімен жүзеге асырылады.

Построена концептуальная модель переноса с реакционным запаздыванием и проведен её качественный анализ. Построены аналитические решения линейного уравнения переноса с запаздыванием. Проведено сравнение полученных теоретических результатов с экспериментальными данными

Реакциялық кешігумен тасымалдаудың концептуальды моделі құрылып, оның сапалы талдауы жүргізілді. Реакциялық кешігумен тасымалдаудың сызықты теңдеуінің аналитикалық шешімдері құрылды. Алынған теориялық нәтижелерді эксперименттік деректермен салыстыру жүргізілді.

Основные результаты данного исследования опубликованы в 3 научных работах, из них 2 в зарубежных изданиях, включая 2 в базах Scopus, 1 в казахстанских изданиях, рекомендованных КОКСОН.

Осы зерттеудің негізгі нәтижелері 3 ғылыми басылымда жарық көрді, оның 2-уі шетелдік басылымдарда, оның ішінде 2-і Scopus мәліметтер базасында, 1-і БҒССҚК ұсынылған қазақстандық басылымда.

Разработанная цифровая модель может быть применена для исследований в различных добывающих отраслях промышленности, где применяется подземное выщелачивание, к примеру, при добыче урана, меди, золота и других редких элементов. Модели, численные алгоритмы и программный комплекс, которые планируется разработать, будут доступны открытой печати после их опубликования.

Әзірленген сандық модель жерасты шаймалау қолданылатын өнеркәсіптің әртүрлі өндіруші салаларында зерттеулер жүргізу үшін қолданылуы мүмкін, мысалы, уран, мыс, алтын және басқа да сирек элементтерді өндіру барысында. Әзірленуі жоспарланған модельдер, сандық алгоритмдер және программалық кешен жарияланғаннан кейін ашық баспаға қол жетімді болады

UDC indices
517.958
International classifier codes
27.35.63; 38.63.00; 27.35.00; 28.17.19;
Key words in Russian
дифференциальные уравнения с запаздыванием; математические и цифровые модели; моделирование численное; пористые среды; неустойчивость; осциллирующие решения; подземное выщелачивание; кинетика реакций; явление запаздывания;
Key words in Kazakh
артта қалу дифференциалдық теңдеулерді; математикалық және сандық модельдер; сандық модельдеу; кеуекті орта; тұрақсыздық; тербелмелі ерітінділер; жерасты шаймалау; реакциялардың кинетикасы; артта қалу құбылысы;
Head of the organization Мутанов Галимкаир Мутанович Доктор технических наук / профессор
Head of work Байшемиров Жарасбек Дуйсембекович Доктор PhD / ассоцированный профессор