Inventory number IRN Number of state registration
0221РК00526 AP09562073-OT-21 0121РК00508
Document type Terms of distribution Availability of implementation
Заключительный Gratis Number of implementation: 0
Not implemented
Publications
Native publications: 1
International publications: 1 Publications Web of science: 0 Publications Scopus: 0
Number of books Appendicies Sources
1 4 15
Total number of pages Patents Illustrations
42 0 0
Amount of funding Code of the program Table
4999074.4 AP09562073 1
Name of work
Лингвистические основы транскрибирования ономастических названий китайского языка на новой казахской латинице
Report title
Type of work Source of funding The product offerred for implementation
Applied Методическая документация
Report authors
Калибекулы Толкын , Дильманова Мәдина Талғатқызы , Ғабитханұлы Қайрат ,
0
0
1
0
Customer МНВО РК
Information on the executing organization
Short name of the ministry (establishment) МНВО РК
Full name of the service recipient
Акционерное общество "Казахский университет международных отношений и мировых языков имени Абылай Хана"
Abbreviated name of the service recipient КазУМОиМЯ им. Абылай хана
Abstract

Запись ономастических названий китайского языка согласно фонетическим законам казахского языка и возможностям нового алфавита.

Қытай тіліндегі ономастикалық атауларды қазақ тілінің дыбыстық заңдылығы мен жаңа әліпбидің мүмкіндігіне негіздеп таңбалау.

провести исследование, сопоставить звуки казахского и китайского языков, выделить их сходства и различия; рассмотреть научные принципы записи китайских ономастических названий, определить лингвистические основы; предложить способы записи имён личных и топонимов китайского языка на казахской латинице

Қытай тіліндегі ономастикалық атауларды таңбалаудың ғылыми ұстанымдарын қарастыра отырып, тілтанымдық негіздерін айқындау; қытай тіліндегі кісі есімдері мен қытайша жазылған жер-су атауларын қазақ кирилл және латын графикасында транслитерациялау жолдарын ұсыну.

примененены описательно-лингвистический, сравнительно-сопоставительный и статистический методы. При записи ономастических названий были применены способы транскрипции и транслитерации.

тіл білімінің сипаттамалы, салыстыру-салғастырмалы және статистикалық әдістері қолданылды. Ономастикалық атауларды таңбалауда транскрипциялау, транслитерациялау тәсілдері пайдаланылды

рассмотрены некоторые вопросы, возникающие при записи китайских ономастических названий латинской графикой на казахском языке. Рассмотрены труды о записи звуков китайских иероглифов, в том числе труды по фонетической записи китайского языка на основе латинской графики. Вопросы, возникающие при транслитерации ономастических названий китайского языка латинскими знаками, решены путём разбора личных имён собственных ханьской национальности, китайских топонимов. При сопоставлении особенностей звуков китайского языка со звуками казахского языка, определены лингвистические основы актуальных проблем, возникающих при записи китайских имен собственных и топонимов на улучшенном варианте казахского алфавита, основанном на латыни. Предложены способы записи китайских ономастических названий, в том числе антропонимов и топонимов, знаками казахского латинского алфавита..

2021 жылдың зерттеу нәтижесі: - қытай тілі дыбыстарына сәйкес келетін қазақ тілі дыбыстары кесте арқылы көрсетілді; - қытай тіліндегі дыбыстар мен дыбыс тіркестерін қазақ кирилл графикасында транскрипциялаудың кесте жобасы түзілді; - қытай тілінің төл дыбыстарын j, q, sh, c, х, ch, zh қазақ тіліндегі дыбыстарға алмастырып жазу сөздердің мағыналық өзгеріске ұшырауына әкелетіндігі тілдік деректермен дәлелденді; - «Қазіргі қытай тілінің фонетикасы» атты оқу құралы жазылып, оқу процесіне енгізілді. Зерттеудің жаңалығы: қытай тіліндегі ономастикалық атауларды латын графикасына негізделген қазақ жазуымен таңбалауда туындайтын бірқатар мәселелер қарастырылды. Қытай иероглифтерінің дыбысталуын таңбалау тарихы, оның ішінде қытай тілінің латын графикасы негізіндегі дыбыстаңбасы туралы еңбектер талданды. Қытай тіліндегі ономастикалық атауларды латын негізді таңбалар арқылы транслитерациялау барысында туындайтын мәселелер ханзу ұлтының кісі есімдері мен қытайша жер-су атауларын талдау негізінде анықталды. Қытай тіліндегі дыбыстардың ерекшелігі қазақ тіліндегі дыбыстармен салғастырыла отырып, қытай тіліндегі кісі есімдері мен жер-су атауларын латыннегізді қазақ әліпбиінің жетілдірілген нұсқасындағы таңбалармен беру кезінде туындайтын өзекті мәселелердің лингвистикалық негіздері анықталады. Қытай тіліндегі ономостикалық атаулар, оның ішінде антропонимдер мен топонимдерді латын негізді қазақ әліпбиіндегі таңбалармен беру, транслитерациялау жолдары ұсынылды.

- предложена таблица соответствия китайских и казахских звуков; - создан проект таблицы транскрибирования звуков и звукосочетаний китайского языка на казахской кириллице; - лингвистическими данными подтверждено, что замена безэквивалентных китайских звуков j, q, sh, c, х, ch, zh ведет к семантическим изменениям; - написанное учебное пособие «Қазіргі қытай тілінің фонетикасы» внедрено в учебный процесс.

қытай тіліндегі ономастикалық атауларды латын графикасына негізделген қазақ жазуымен таңбалауда туындайтын бірқатар мәселелер қарастырылды. Қытай иероглифтерінің дыбысталуын таңбалау тарихы, оның ішінде қытай тілінің латын графикасы негізіндегі дыбыстаңбасы туралы еңбектер талданды. Қытай тіліндегі ономастикалық атауларды латын негізді таңбалар арқылы транслитерациялау барысында туындайтын мәселелер ханзу ұлтының кісі есімдері мен қытайша жер-су атауларын талдау негізінде анықталды. Қытай тіліндегі дыбыстардың ерекшелігі қазақ тіліндегі дыбыстармен салғастырыла отырып, қытай тіліндегі кісі есімдері мен жер-су атауларын латыннегізді қазақ әліпбиінің жетілдірілген нұсқасындағы таңбалармен беру кезінде туындайтын өзекті мәселелердің лингвистикалық негіздері анықталады. Қытай тіліндегі ономостикалық атаулар, оның ішінде антропонимдер мен топонимдерді латын негізді қазақ әліпбиіндегі таңбалармен беру, транслитерациялау жолдары ұсынылды.

написанное учебное пособие «Қазіргі қытай тілінің фонетикасы» внедрено в учебный процесс.

«Қазіргі қытай тілінің фонетикасы» атты оқу құралы жазылып, оқу процесіне енгізілді

рассмотрены некоторые вопросы, возникающие при записи китайских ономастических названий латинской графикой на казахском языке. Рассмотрены труды о записи звуков китайских иероглифов, в том числе труды по фонетической записи китайского языка на основе латинской графики. Вопросы, возникающие при транслитерации ономастических названий китайского языка латинскими знаками, решены путём разбора личных имён собственных ханьской национальности, китайских топонимов. При сопоставлении особенностей звуков китайского языка со звуками казахского языка, определены лингвистические основы актуальных проблем, возникающих при записи китайских имен собственных и топонимов на улучшенном варианте казахского алфавита, основанном на латыни. Предложены способы записи китайских ономастических названий, в том числе антропонимов и топонимов, знаками казахского латинского алфавита..

қытай тіліндегі ономастикалық атауларды латын графикасына негізделген қазақ жазуымен таңбалауда туындайтын бірқатар мәселелер қарастырылды. Қытай иероглифтерінің дыбысталуын таңбалау тарихы, оның ішінде қытай тілінің латын графикасы негізіндегі дыбыстаңбасы туралы еңбектер талданды. Қытай тіліндегі ономастикалық атауларды латын негізді таңбалар арқылы транслитерациялау барысында туындайтын мәселелер ханзу ұлтының кісі есімдері мен қытайша жер-су атауларын талдау негізінде анықталды. Қытай тіліндегі дыбыстардың ерекшелігі қазақ тіліндегі дыбыстармен салғастырыла отырып, қытай тіліндегі кісі есімдері мен жер-су атауларын латыннегізді қазақ әліпбиінің жетілдірілген нұсқасындағы таңбалармен беру кезінде туындайтын өзекті мәселелердің лингвистикалық негіздері анықталады. Қытай тіліндегі ономостикалық атаулар, оның ішінде антропонимдер мен топонимдерді латын негізді қазақ әліпбиіндегі таңбалармен беру, транслитерациялау жолдары ұсынылды.

Шетел филологиясы (қытай тілі)

Иностранная филология (китайский язык)

UDC indices
81'44
International classifier codes
16.21.31;
Readiness of the development for implementation
Key words in Russian
национальный алфавит; ономастика; транскрипция; соответствие звуков; фонетика; финаль; инициаль; опыт других языков; транслитерация; запись; звук; латинская графика; словарь;
Key words in Kazakh
ұлттық әліпби; ономастика; транскрипция; дыбыс сәйкестігі; фонетика; юнму; шыңму; өзге тілдердің тәжірибесі; транслитерация; жазу; дыбыс; латын графикасы; сөздік;
Head of the organization Кунанбаева Салима Доктор филологических наук / профессор
Head of work Калибекулы Толкын Филология ғылымдарының кандидаты / профессор
Native executive in charge