The object of research, development or design (in Russian) : носоглоточные смывы, вирусы гриппа, коронавирусы, растительные экстракты

The object of research, development or design (in Kazakh) : мұрын-жұтқыншақты шайындылары, тұмау вирустары, коронавирустар, өсімдік сығындылары

Aim of work (in Russian) : Pазработать оригинальные отечественные противовирусные препараты на основе биологически активных соединений растительного и микробного происхождения для лекарственной терапии и профилактики COVID-19 и гриппа, провести доклинические исследования разработанных противовирусных препаратов

Aim of work (in Kazakh) : Дәрілік терапия және COVID-19 мен тұмаудың алдын алу үшін өсімдік және микробтық текті биологиялық белсенді қосылыстар негізінде бірегей отандық вирусқа қарсы препараттарды әзірлеу, әзірленген вирусқа қарсы препараттарға клиникаға дейінгі зерттеулер жүргізу

Методы исследования (на русском) : вирусологические, молекулярно-биологические, биохимические и иммунологические методы исследований

Методы исследования (на казахском) : вирусологиялық, молекулалық-биологиялық, биохимиялық және иммунологиялық зерттеу әдістері

Obtained results and novelty (in Russian) : С целью подбора панелей тест-штаммов вирусов гриппа и коронавирусов для адресной разработки противовирусных препаратов отобраны эпидемически актуальные штаммы вируса гриппа, выделенные в Казахстане, и проведены их молекулярно-генетические исследования. Осуществлен полногеномный анализ эпидемически актуального штамма вируса гриппа А/ЗКО/46/19 (А/H1N1pdm) и 2 потенциально эпидемических вариантов вируса гриппа птиц H5N8. Показано, что данные вирусы могут быть использованы в качестве модельных при адресной разработке противовирусных препаратов. Проведен молекулярно-генетический анализ ПЦР-положительных на SARS-CoV-2 клинических материалов и начато полногеномное секвенирование вирусов SARS-CoV-2. Проведено молекулярное моделирование (докинг) для оценки потенциальной противовирусной активности растительных соединений на моделях человеческого белка ACE2 и спайк-протеинов коронавирусов. Проанализировано 54 растительных соединения различной природы. Установлено, что 14 соединений могут обладать высокими ингибирующими свойствами по отношению к белку АСЕ2 к спайк-протеину коронавирусов. Проведен сравнительный филогенетический анализ структуры белка АСЕ2 различных групп животных. Показано, что эффективной моделью для оценки противовирусного действия препаратов могут являться представители семейства Хомяковых (сирийские хомяки, джунгарские хомяки, хомяк Беннета). Проведен скрининг 44 растительных экстрактов, полученных из представителей 17 семейств казахстанских растений.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Вирусқа қарсы препараттарды әзірлеу үшін тұмау вирустары мен коронавирустардың тест-штамдары панельдерін іріктеу мақсатында Қазақстанда бөлінген тұмау вирусының эпидемиялық өзекті штаммдары іріктеліп алынды, олардың молекулярлық-генетикалық зерттеулері жүргізілді. А/ЗКО/46/19 (А/H1N1 pdm) тұмауы вирусының өзекті эпидемиялық штаммына және H5N8 құс тұмауы вирусының ықтимал эпидемиялық 2 нұсқасына толық геномдық талдау жүзеге асырылды. Бұл вирустарды вирусқа қарсы препараттарды мақсатты түрде дамытуда модельдік вирустар ретінде қолдануға болатындығы көрсетілді. SARS-CoV-2 үшін ПТР-оң клиникалық материалдардың молекулалық-генетикалық талдауы жүргізілді, SARS-CoV-2 вирустарының толық геномдық секвендеуі басталды. Адам ACE2 ақуызының және Spike коронавирус ақуыздарының модельдерінде өсімдік қосылыстарының вирусқа қарсы белсенділігін бағалау үшін молекулалық модельдеу (докинг) жүргізілді. Әр түрлі сипаттағы 54 өсімдік қосындысына талдау жасалды. 14 қосылыстың ACE2 ақуызына коронавирустардың спайк протеиніне байланысты жоғары ингибиторлық қасиеттері болуы мүмкін екендігі анықталды. Жануарлардың әртүрлі топтарының ACE2 ақуызының құрылымына салыстырмалы филогенетикалық талдау жүргізілді. Атжалмандар отбасының өкілдері (сириялық атжалмандар, жоңғар атжалмандары, Беннеттің атжалмандары) препараттың вирусқа қарсы әсерін бағалаудың тиімді үлгісі бола алатыны көрсетілді. Қазақстандық өсімдіктердің 17 тұқымдастарының өкілдерінен алынған 44 өсімдік экстрактарына скрининг жүргізілді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Выявлен ряд экстрактов, эффективно ингибирующих репродукцию вируса гриппа и модельного коронавируса, начато изучение механизмов их вирусингибирующего действия. Начат скрининг микробных препаратов различного происхождения на наличие антивирусной активности в отношении коронавирусов и вирусов гриппа. Исследовано влияние 5 препаратов на репродукцию вируса гриппа А H1N1. Проведена наработка 9 частично очищенных препаратов растительного и микробного происхождения и начато изучение их антивирусного действия на эпидемический штамм SARS-CoV-2.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Тұмау вирусының, модельдік коронавирустың көбеюін тиімді тежейтін бірқатар сығындылар анықталды, олардың вирусты тежеу әрекетінің механизмдерін зерттеу басталды. Түрлі микробтық препараттарды коронавирустар мен тұмау вирустарына қатысты вирусқа қарсы белсенділіктің болуына скрининг басталды. 5 препараттың H1N1 тұмау вирусының көбеюіне әсері зерттелді. Өсімдік, микробтық текті жартылай тазартылған 9 препарат пысықталды,олардың SARS-CoV-2 эпидемиялық штаммына вирусқа қарсы әсерін зерттеу басталды.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : вирусология, медицина

Field of application (in Kazakh) : вирусология, медицина