Inventory number IRN Number of state registration
0321РК00805 AP09057847-KC-21 0121РК00364
Document type Terms of distribution Availability of implementation
Краткие сведения Gratis Number of implementation: 1
Implemented
Publications
Native publications: 3
International publications: 4 Publications Web of science: 1 Publications Scopus: 1
Patents Amount of funding Code of the program
0 17500000 AP09057847
Name of work
Формирование и развитие экономики знаний в условиях цифровизации Республики Казахстан: концептуальные основы и перспективы реализации
Type of work Source of funding Report authors
Fundamental Товма Наталия Александровна
0
0
1
2
Customer МНВО РК
Information on the executing organization
Short name of the ministry (establishment) МНВО РК
Full name of the service recipient
Некоммерческое акционерное общество "Казахский национальный университет имени аль-Фараби"
Abbreviated name of the service recipient НАО "КазНУ им. аль-Фараби"
Abstract

Объектом исследования, разработки или проектирования выступает экономика, основанная на знаниях в сферах науки, образования и здравоохранения, как новый тип экономики, в которой производство и внедрение знаний играют решающую роль в обеспечении устойчивого экономического роста в условиях цифровизации.

Зерттеу, әзірлеу немесе жобалау объектісі – экономиканың жаңа түрі ретінде ғылым, білім беру және денсаулық сақтау салаларындағы білімге негізделген экономика болып табылады, онда білімді өндіру және енгізу цифрландыру жағдайында тұрақты экономикалық өсуді қамтамасыз етуде шешуші рөл атқарады.

Цель работы - разработка теоретических положений и практических рекомендаций формирования и развития экономики знаний в условиях цифровизации и коронакризиса для достижения устойчивого экономического роста и улучшения качества жизни людей в Республике Казахстан.

Жұмыстың мақсаты-Қазақстан Республикасында тұрақты экономикалық өсуге қол жеткізу және адамдардың өмір сүру сапасын жақсарту үшін цифрландыру және коронакризис жағдайында білім экономикасын қалыптастыру мен дамытудың теориялық ережелері мен практикалық ұсыныстарын әзірлеу.

Для обобщения понятийного аппарата и концептуальных представлений об обществе, основанном на экономике знаний, использовался метод обобщений, аналитический обзор источников информации и нормативных документов МОН РК по рассматриваемой проблеме и метод сопоставительного анализа. При выявлении основных направлений внедрения экономики знаний в условиях цифровизации использовался структурно-функциональный метод исследования, суть которого выражается в рассмотрении явлений и процессов как структурно-расчлененной целостности и системно-информационный метод, который заключается в раскрытии взаимосвязи элементов, составляющих рассматриваемую систему и определении на этой основе направлений внедрения экономики знаний с учётом эндогенных и экзогенных факторов. При исследовании особенностей развития экономики знаний в зарубежных странах в условиях цифровизации применялись методы PEST-анализа для изучения факторов макросреды и SWOT-анализа для изучения факторов микросреды. С помощью данных методов можно выявить, систематизировать и ранжировать факторы внешней среды и изучить опыт развитых стран при внедрении элементов экономики знаний. Кроме того, применен метод обобщений и метод сопоставительного анализа.

Зерттеу әдістері. Ұғымдық аппаратты және білім экономикасына негізделген қоғам туралы концептуалды түсініктерді қорыту үшін жалпылау әдісі, қаралып отырған мәселе бойынша ҚР БҒМ ақпарат көздері мен нормативтік құжаттарға талдамалық шолу және салыстырмалы талдау әдісі қолданылды. Цифрландыру жағдайында білім экономикасын енгізудің негізгі бағыттарын анықтаған кезде құрылымдық-функционалдық зерттеу әдісі қолданылды, оның мәні құбылыстар мен процестерді құрылымдық-бөлшектелген тұтастық және жүйелік-ақпараттық әдіс ретінде қарастыруда көрінеді, ол қарастырылып отырған жүйені құрайтын элементтердің өзара байланысын ашудан және осы негізде эндогендік және экзогендік факторларды ескере отырып, білім экономикасын енгізу бағыттарын анықтаудан тұрады. Цифрландыру жағдайында шет елдердегі білім экономикасының даму ерекшеліктерін зерттеу кезінде макро орта факторларын зерттеу үшін PEST-талдау және микро орта факторларын зерттеу үшін SWOT-талдау әдістері қолданылды. Осы әдістердің көмегімен қоршаған орта факторларын анықтауға, жүйелеуге және саралауға және білім экономикасының элементтерін енгізу кезінде дамыған елдердің тәжірибесін зерттеуге болады. Сонымен қатар, жалпылау әдісі және салыстырмалы талдау әдісі қолданылады.

Научная новизна состоит в расширении представлений о развитии общества через призму теории «общества, основанного на экономике знаний» в условиях цифровизации. Результаты: 1.Обобщены концептуальные представления об обществе, основанном на экономике знаний и дана собственная трактовка понятию экономика знаний в результате изучения широкого пласта литературных источников, опубликована статья в журнале, рекомендуемом КОКСОН (И.В. Мищенко, В.В. Мищенко, И.С. Бианчи "Переход на экономику знаний и высоких технологий в условиях пандемии: опыт России"// Вестник КазНУ №2, 2021 год. – Алматы, Казақ университеті. С. 85-93). 2. Предложены новые формы организации производства и управления в условиях цифровизации на основе исследования основных направлений и форм проявлений экономики знаний, получено авторское свидетельство (Товма Н.А. Экономика знаний. //Авторское свидетельство № 18649. Национальный институт интеллектуальной собственности, 11.06. 2021 год.). 3. На основе анализа зарубежного опыта определены инструменты государственной поддержки экономики знаний в зарубежных странах, издана монография в издательстве Қазақ университеті (Товма Н.А. Зарубежный опыт развития экономики знаний: монография / Монография – Алматы: Қазақ университеті, 146 с.- 9,12 п.л.).

Алынған нәтижелер мен жаңалық. Ғылыми жаңалық - "білім экономикасына негізделген қоғам" теориясының призмасы арқылы қоғамның дамуы туралы идеяларды кеңейту және цифрландыру. Нәтижелері: 1.Білім экономикасына негізделген қоғам туралы тұжырымдамалық идеялар жалпыланған және әдеби дереккөздердің кең тобын зерттеу нәтижесінде білім экономикасы ұғымына өзіндік түсінік берілген, коксон ұсынған журналда мақала жарияланған. (И.в. Мищенко, В. В. Мищенко, И. С. Бианчи "Пандемия жағдайында білім мен жоғары технологиялар экономикасына көшу: Ресей тәжірибесі"// ҚазҰУ Хабаршысы. №2, 2021 жыл. – Алматы, Қазақ университеті. Б. 85-93). 2. Білім экономикасының негізгі бағыттары мен көріністерін зерттеу негізінде цифрландыру жағдайында өндіріс пен басқаруды ұйымдастырудың жаңа формалары ұсынылды, авторлық куәлік алынды (Н.А. білім экономикасы. // Авторлық куәлік, тіркеу нөмірі 18649. Ұлттық зияткерлік меншік институты, 11.06. 2021 жыл.). 3. Шетелдік тәжірибені талдау негізінде шет елдердегі білім экономикасын мемлекеттік қолдау құралдары анықталды, Қазақ университеті баспасында монография шығарылды (Товма Н.А. Білім экономикасын дамытудағы шетелдік тәжірибе: монография / Монография – Алматы: Қазақ университеті, 146 б. - 9,12 б. б.).

По результатам проекта предполагается разработка стратегии развития экономики знаний, использование цифровых платформ, сбор и обработка информации через электронную систему и иные инструменты для улучшения качества жизни людей.

Негізгі конструктивтік және техникалық-экономикалық көрсеткіштер. Жобаның нәтижелері бойынша білім экономикасын дамыту стратегиясын әзірлеу, цифрлық платформаларды пайдалану, адамдардың өмір сүру сапасын жақсарта отырып, электрондық жүйе және өзге де құралдар арқылы ақпаратты жинау және өңдеу болжанады.

Результаты исследования внедрены в учебный процесс Российского университета Дружбы Народов (г.Москва, Российская Федерация).

Зерттеу нәтижелері Ресей Халықтар Достығы университетінің оқу процесіне енгізілді (Мәскеу қ., Ресей Федерациясы).

Рекомендации по внедрению инструментов государственного регулирования экономики знаний помогут повысить эффективность и прозрачность государственного управления, способствуют занятости населения, повысят качество образования и здравоохранения, а также улучшают инвестиционный климат и увеличивают долю малого и среднего предпринимательства в структуре доходной части ВВП.

Білім экономикасын мемлекеттік реттеу құралдарын енгізу жөніндегі ұсынымдар мемлекеттік басқарудың тиімділігі мен ашықтығын арттыруға көмектеседі, халықтың жұмыспен қамтылуына ықпал етеді, білім беру мен денсаулық сақтау сапасын арттырады, сондай-ақ инвестициялық ахуалды жақсартады және ЖІӨ-нің кіріс бөлігінің құрылымында шағын және орта кәсіпкерліктің үлесін арттырады.

Результаты исследования могут использоваться государственными органами при разработке государственных программ, а также в учебном процессе. Целевые потребители: государственные органы, учреждения образования, научно-исследовательские институты и общество в целом.

Зерттеу нәтижелерін мемлекеттік органдар мемлекеттік бағдарламаларды әзірлеу кезінде, сондай-ақ оқу процесінде пайдалана алады. Мақсатты тұтынушылар-мемлекеттік органдар, білім беру мекемелері, ғылыми-зерттеу институттары және жалпы қоғам.

UDC indices
06.52
International classifier codes
06.52.13;
Key words in Russian
экономика знаний; институциональная экономика; цифровая экономика; человеческий капитал; информация и знания;
Key words in Kazakh
білім экономикасы; институционалдық экономика; сандық экономика; адами капитал; ақпарат пен білім;
Head of the organization Рамазанов Тлеккабул Сабитович Доктор физико-математических наук / профессор
Head of work Товма Наталия Александровна кандидат экономических наук, доктор (PhD) в области экономики, теории управления / нет