The object of research, development or design (in Russian) : Объектами исследования являются участки радионуклидного загрязнения территории Семипалатинского испытательного полигона.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Семей сынақ полигоны аумағының радионуклидті ластану учаскелері зерттеу объектілері болып табылады.

Aim of work (in Russian) : Основная цель НИР на 2021 г. – Подготовить предварительный перечень объектов СИП, требующих проведения ремедиации почв, собрать предварительные данные об уровнях и площадях радиоактивного загрязнения, объемах радиоактивных отходов, ландшафтных особенностях; получить данные полевых исследований объектов, требующих проведения ремедиации почв, оценить эффективность отдельных способов ремедиации почв, получить экспериментальные данные применения различных подходов для уменьшения объемов и снижения категории РАО в форме радиоактивно загрязненного грунта, образованных в ходе ремедиации территорий.

Aim of work (in Kazakh) : 2021 жылға арналған ҒЗЖ негізгі мақсаты – Топырақты ремедиациялауды жүргізуді талап ететін ССП объектілерінің алдын ала тізбесін дайындау, радиоактивті ластанудың деңгейлері мен алаңдары, радиоактивті қалдықтардың көлемі, ландшафтық ерекшеліктер туралы алдын ала деректерді жинау; топырақты ремедиациялауды жүргізуді талап ететін объектілерден далалық зерттеу деректерін алу, топырақты ремедиациялаудың жекелеген тәсілдерінің тиімділігін бағалау, аумақтарды ремедиациялау барысында түзілген радиоактивті ластанған топырақ түріндегі РАҚ көлемін азайту және санатын төмендету үшін әртүрлі тәсілдерді қолданудың эксперименттік деректерін алу қажет.

Методы исследования (на русском) : Гамма-, бета- спектрометрические, радиометрические, топографические, эмпирические.

Методы исследования (на казахском) : Гамма, бета-спектрометриялық, радиометриялық, топографиялық, эмпирикалық.

Obtained results and novelty (in Russian) : Сформирован предварительный список объектов СИП, требующих проведение ремедиации на испытательных площадках «4», «4А». На площадке «4» предварительно выделено 6 объектов, на площадке «4А» – 35 объектов. Дана краткая характеристика выделенных объектов. Рассчитаны объемы отвалов (объемы РАО) воронок от наземных ядерных испытаний, построены продольные сечения отрицательных форм рельефа воронок и схемы топографической съемки воронок. Рассмотрены возможные технологии ремедиации, применимые для отдельных выделенных категорий объектов рекультивации. Дана оценка эффективности ремедиации радиоактивно-загрязненных участков методом вспашки почв, проведенной ранее на территории СИП. Получены экспериментальные данные применения различных подходов для уменьшения объемов и снижения категории РАО в форме радиоактивно загрязненного грунта. Установлено, что примененный метод фракционного разделения радиоактивно загрязненных грунтов имеет низкую эффективность в снижении объема и категории РАО в отношении радионуклидов 137Cs и 241Am. Примененный метод реагентного выщелачивания радиоактивно загрязненных грунтов не эффективен в отношении радионуклида 137Cs, однако хорошо работает по отношению к изотопу 241Am.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : «4», «4а» сынақ алаңдарында ремедиация жүргізуді талап ететін ССП объектілерінің алдын ала тізімі қалыптастырылды. «4» алаңында алдын ала 6 объект, «4А» алаңында 35 объект бөлінді. Бөлінген объектілердің қысқаша сипаттамасы берілген. Жердегі ядролық сынақтардан кейінгі қазаншұңқырлардың үйінділерінің көлемі (РАҚ көлемі) есептелді, қазаншұңқырлардың рельефінің қайшы түрлерінің бойлық қималары және шұңқырлардың топографиялық түсіру схемалары салынды. Рекультивация объектілерінің жекелеген санаттары үшін қолданылатын ремедиацияның мүмкін технологиялары қарастырылады. ССП аумағында бұрын жүргізілген топырақты жырту әдісімен радиоактивті-ластанған учаскелерді ремедиациялау тиімділігіне баға берілді. Радиоактивті ластанған топырақ түрінде РАҚ көлемін азайту және санатын төмендету үшін әртүрлі тәсілдерді қолданудың эксперименттік деректері алынды. Радиоактивті ластанған топырақтарды фракциялық бөлудің қолданылған әдісі 137Cs және 241Am радионуклидтеріне қатысты РАҚ көлемі мен санатын төмендетуде төмен тиімділікке ие екендігі анықталды. Радиоактивті ластанған топырақтарды реагенттік сілтісіздендірудің қолданылған әдісі 137Cs радионуклидіне қатысты тиімді емес, бірақ 241Am изотопына қатысты жақсы жұмыс істейді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Реализация данного проекта позволит устранить пробелы в наличии информации, необходимой для принятия решений, связанных с реабилитацией территории СИП.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Аталған жобаны іске асыру ССП аумағының реабилитацияна байланысты шешімдерді қабылдау үшін қажетті ақпараттың бар болғанындағы олқылықтарды жоюға мүмкіндік береді.

Level of implementation (in Russian) : не внедрено

Level of implementation (in Kazakh) : жүзеге асырылмаған

Efficiency (in Russian) : Работа выполнена в полном объеме в соответствие с календарным планом.

Efficiency (in Kazakh) : Жұмыс кестеге сәйкес толық көлемде аяқталды.

Field of application (in Russian) : Результаты будут являться базой при разработке проекта реабилитации территории СИП и других территорий, имеющее радионуклидное загрязнение почв.

Field of application (in Kazakh) : Міндеттердің шеңберінде алынған нәтижелерден топырақтың радионуклидтік ластануы орын алған ССП аумақтары мен басқа да аумақтарды реабилитациялау жобасын әзірлеу үшін база болып табылады.