Inventory number IRN Number of state registration
0321РК00168 AP08856067-KC-21 0120РК00506
Document type Terms of distribution Availability of implementation
Краткие сведения Gratis Number of implementation: 0
Not implemented
Publications
Native publications: 6
International publications: 3 Publications Web of science: 1 Publications Scopus: 1
Patents Amount of funding Code of the program
0 14635811 AP08856067
Name of work
Концепция целостного и универсального человека («толық адам») в философском учении Абая и современность
Type of work Source of funding Report authors
Fundamental Барлыбаева Гаухар Гинаядовна
9
3
1
0
Customer МНВО РК
Information on the executing organization
Short name of the ministry (establishment) МНВО РК
Full name of the service recipient
РГП на ПХВ "Институт философии, политологии и религиоведения""
Abbreviated name of the service recipient РГП на ПХВ "Институт философии, политологии и религиоведения" КН МОН РК
Abstract

Глубокий анализ актуальности, ключевых проблем и перспектив философского учения Абая, поднявшего культуру и мышление своего народа на новую ступень, и исследование его концепции целостного и универсального человека («толык адам»).

Абай қазақ халқының мәдениеті мен ойлау қабілетін жаңа деңгейге көтерген философиялық ілімдерінің өзектілігін және негізгі мәселелері мен болашағын терең талдай отырып, оның «толық адам» тұжырымдамасын зерттеу.

Цель научно-исследовательской работы – осуществление современного подхода с позиций идеологии «Мәңгілік ел» к анализу концепции целостного и универсального человека («толық адам») в философском наследии Абая, в этическом учении которого казахская философия достигает своей наиболее зрелой стадии, где возможно выявить и раскрыть сущность философского понимания мира казахами.

«Мәңгілік ел» идеологиясы тұрғысынан Абайдың философиялық мұрасындағы «толық адам» тұжырымдамасын заманауи тәсілмен талдауды көздейді. Оның этикалық ілімінде қазақ философиясы өзінің жан-жақты жетілген сатысына жетеді, сондықтан, осы ілімді зерделеу арқылы қазақтардың әлемді философиялық түсінуінің мәнін ашып, жүзеге асыру.

Методы исследования: Основные диалектические принципы, разработанные представителями казахстанской школы диалектической логики. Кроме того, в проекте использованы метод компаративистики и герменевтический метод.

Қазақ диалектикалық логика мектебінің өкілдері жасаған негізгі диалектикалық принциптер. Жобада салыстырмалы зерттеу әдісі, сонымен қатар герменевтикалық әдіс қолданылады.

- раскрыта оригинальная философская концепция Абая, в центре которой радикальное обновление мира и человека, поиски им новых ценностей и ориентиров, смысложизненных оснований бытия человека; - проанализированы этические и эстетические воззрения мыслителя, выяснено, что нравственное совершенствование, согласно Абаю, – это единство этического и эстетического, определено, что специфика творчества мыслителя заключается в этической окрашенности и эстетической насыщенности его философской мысли; - исследованы фундаментальные вопросы философии Абая, такие как сущность человека, его природа, универсальные способности, смысл человеческой жизни, раскрыт процесс формирование истинной личности, а также глубоко проанализирован труд М. Мырзахметова «Мұхтар Әуезов және абайтану мәселелері», где автор впервые поднимает вопрос о проблеме «толық адам» у Абая; - раскрыт принцип Абая, заключающийся в том, что только имея настоящее образование, подлинное знание, человек может быть развитым, целостным и истинным, выяснено, что знание для мыслителя есть самоцель, а не средство для достижения каких-либо благ, оно – фундаментальная основа развития человека.

- Абайдың төлтума философиялық тұжырымдамасы айқындалды, оның орталық мәселесі әлем мен адамның түбегейлі жаңғыруы, адам болмысының өмірмәнді негіздерін, жаңа құндылықтары мен бағдарларын іздеп табу; - ойшылдың этикалық және эстетикалық көзқарастары талданды, Абайдың пікірінше, этикалық ұстаным мен эстетикалық талғамның біртұтастығы рухани-адамгершілік кемелденудің негізі екендігі анықталды, ойшылдың шығармашылығының ерекшелігі оның философиялық ойларындағы этикалық тағылымы мен эстетикалық танымының қанықтылығында екендігі анықталды; - адамның мәні, оның табиғаты, әмбебап қабілеттері, адам өмірінің мәні, шынайы тұлғаның қалыптасу процесі сияқты Абай философиясының іргелі мәселелері зерттелді және М. Мырзахметовтың «Мұхтар Әуезов және абайтану мәселелері»еңбегі терең талданды, мұнда автор Абайдағы «толық адам» мәселесін алғаш рет көтереді. - Абайдың тек түбегейлі білім, терең іліммен ғана адам жан-жақты дами алатыны, біртұтас және әмбебап тұлғаға айналатыны туралыұстанымы ашылды. Ойшыл үшін білімнің өзі басты мақсат, бірақ ол пайдасы бар қандай да бір мақсатқа жетудің құралы емес, бұл адам дамуының іргелі негізі екені анықталды.

-

-

Полученные в проекте научные результаты могут быть продуктивно использованы при написании качественных учебников, при разработке спецкурсов по абаеведению, по истории казахской философии. Кроме того, результаты исследования служат формированию новых качеств нации в процессе культурного возрождения казахского народа и модернизации общественного сознания.

Жобада алынған ғылыми нәтижелер жоғары сапалы оқулықтар жазуға, абайтану, қазақ философиясы тарихы бойынша арнайы курстар әзірлеуде өнімді пайдаланылуы мүмкін. Сонымен қатар, зерттеу нәтижелері қазақ халқының мәдени қайта өрлеу және қоғамдық санасын жаңғырту барысында ұлттың жаңа қасиеттерін қалыптастыруға мүмкіндік береді.

UDC indices
1(091)(4/9)
International classifier codes
02.91.00;
Key words in Russian
казахская философия; идея; Абай; наследие; целостный человек; универсальный; современность; нравственность; мыслитель; творчество;
Key words in Kazakh
қазақ философиясы; идея; Абай; мұра; тұтастанған адам; әмбебап; қазіргі заман; адамгершілік; ойшыл; шығармашылық;
Head of the organization Сейдуманов Серик Турарович Доктор социологических наук / Профессор
Head of work Барлыбаева Гаухар Гинаядовна Доктор философских наук / нет