The object of research, development or design (in Russian) : накопители сточных вод системы ПСК.

The object of research, development or design (in Kazakh) : ағынды су жинағыштар оң жағалау Сорбұлақ арнасы жүйесі.

Aim of work (in Russian) : совершенствование критериев оценки экологического состояния водоемов с многокомпонентным составом загрязняющих веществ; разработка научных основ утилизации сточных вод накопителей системы Правобережного Сорбулакского канала для рационального использования водных ресурсов региона.

Aim of work (in Kazakh) : ластаушы заттардың көп құрамды су айдындарының экологиялық жай-күйін бағалау критерийлерін жетілдіру; өңірдің су ресурстарын ұтымды пайдалану үшін оң жағалау Сорбұлақ арнасы жүйесінің сарқынды су жинақтауыштарының сарқынды суларын кәдеге жаратудың ғылыми негіздерін әзірлеу.

Методы исследования (на русском) : Использовали стандартные методы сбора и лабораторного анализа данных.

Методы исследования (на казахском) : Деректерді жинау мен зертханалық талдаудың стандартты әдістері қолданылды.

Obtained results and novelty (in Russian) : Впервые получены данные по сезонной динамике загрязняющих веществ, структуре фитопланктона, зоопланктона, видовому богатству супралиторальной энтомофауны и орнитофауны. Показано, что вода накопителей содержала повышенное количество органических веществ, соединений азота и фосфора. При невысоких концентрациях Cd, Cr, Pb, Co, содержание Cu было выше ПДК (0,002-0,0188 мг/дм3). Фитопланктон был представлен 60 видами (42 вида в Сорбулаке и 35 в ПСК), с численностью от 640,7 до 79210,0 млн. кл./м3 и биомассой 428,9-11046,0 мг/м3. Доминировали цианобактерии и зеленые водоросли. Зоопланктон был представлен 62 видами (35 в Сорбулаке и 54 в ПСК). Численность зоопланктона составляла 92430-1483117 экз/м3, при биомассе 6158,3-20349,9 мг/м3. Доминировали ракообразные. Количественные показатели фитопланктона и зоопланктона в прудах ПСК были выше, чем в Сорбулаке. В прибрежной зоне накопителей зарегистрировано 140 видов птиц, гнездящихся преимущественно на островах. Супралиторальная фауна насекомых была представлена 75 видами, с несколько повышенным видовым богатством сапрофагов и копрофагов. Полученные промежуточные результаты будут использованы для оценки экологического состояния накопителей и разработки научных основ утилизации сточных вод. Опубликованы три статьи из базы Scopus и Web of Science. Все поставленные на 2021 г. задачи выполнены в полном объеме.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Алғаш рет ластаушы заттардың маусымдық динамикасы, фитопланктон, зоопланктон құрылымы, супралиторальды энтомофауна мен орнитофаунаның түрлік құрамы бойынша мәліметтер алынды. Сарқынды су жинағыштарда, органикалық заттар, азот және фосфор қосылыстары өте жоғары мөлшерде болды. Cd, Cr, Pb, Co төмен концентрацияда, ал Cu мөлшері ШРК-дан жоғары болды (0,002-0,0188 мг/дм3). Фитопланктон құрамынан 60 түр (Сорбұлақта 42 түр және Оң жағалау Сорбұлақ каналдарында 35 түр) табылды. Фитопланктонның саны 640,7-ден 79210,0 млн.кл./м3-ге дейін және биомассасы 428,9-11046,0 мг/м3 болды. Цианобактериялар мен жасыл балдырлар басым болды. Зоопланктонда 62 түр (Сорбұлақта 35 және Оң жағалау Сорбұлақ арнасы каналдарында 54) тіркелді. Зоопланктонның сандық көрсеткіші 92430-1483117 экз/м3, биомассасы 6158,3-20349,9 мг/м3 құрады. Шаянтәрізділер басым болды. Оң жағалау Сорбұлақ каналдарында фитопланктон мен зоопланктонның сандық көрсеткіштері Сорбұлақ суқоймасына қарағанда жоғары болды. Жағалау аймағында негізінен аралдарда ұя салатын құстардың 140 түрі тіркелген. Насекомдардың супралиторальды фаунасы 75 түрді құрады, оның ішінде сапрофагтар мен копрофагтардың түрлері көп болды. Алынған аралық нәтижелер сарқынды су жинақтауыштардың экологиялық жай-күйін бағалау және сарқынды суларды кәдеге жаратудың ғылыми негіздерін әзірлеу үшін пайдаланылатын болады. Scopus және Web of Science базасына кіретін журналда үш мақала жарияланды. 2021 жылға қойылған барлық міндеттер толық орындалды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Научно-технический эффект – методологические подходы, реализуемые в проекте, могут быть использованы при оценке экологического состояния накопителей сточных вод различных регионов Казахстана, а также других технических водоемов со смешанным характером загрязнения.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Жобада енгізілген ғылыми-техникалық тиімділік - әдіснамалық тәсілдерді Қазақстанның әр түрлі аймақтарындағы сарқынды сулардың экологиялық жағдайын және басқада аралас ластанған техникалық суқоймалардың экологиялық жағдайын бағалауға қолдануға болады.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Результаты проекта могут быть использованы как отправная точка в развитии «зеленых» технологий в регионе, связанных с переработкой, утилизацией сточных вод, получением дешевого органического сырья. Опубликованные результаты могут быть использованы при чтении лекций для студентов биологического и экологического профиля по направлениям «Санитарная гидробиология», «Инженерная экология», «Охрана окружающей среды».

Field of application (in Kazakh) : Жоба нәтижелерін сарқынды суды өңдеуге, кәдіге жарату, арзан органикалық шикізат алуға байланысты аймақтағы «жасыл» технологияларды дамытудың бастапқы нүктесі ретінде пайдалануға болады. Жарияланған нәтижелер «Санитарлық гидробиология», «Инженерлік экология», «Қоршаған ортаны қорғау» бағыттары бойынша биологиялық және экологиялық бағыттағы студенттерге арналған дәрістерде қолданыла алады.