The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследования являлись 7 штаммов микроорганизмов, обладающих способностью к стимуляции роста и повышению адаптивного потенциала сельскохозяйственных растений: Talaromyces pinophilus T14, Beauveria bassiana T7, Rhodotorula mucilaginosa МК1, Aureobasidium pullulans C7, Gordonia rubripertincta RRZ20, Pseudomonas flavescens D5, Bacillus halosaccharovorans Ch8.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу объектісі ауылшаруашылық өсімдіктерінің өсуін ынталандыру және бейімделу потенциалын арттыру қабілеті бар микроорганизмдердің 7 штаммы болды: Talaromyces pinophilus T14, Beauveria bassiana T7, Rhodotorula mucilaginosa МК1, Aureobasidium pullulans C7, Gordonia rubripertincta RRZ20, Pseudomonas flavescens D5, Bacillus halosaccharovorans Ch8.

Aim of work (in Russian) : Цель исследования - подобрать состав питательной среды и условия культивирования микроорганизмов для максимального выхода биомассы и БАВ, обладающих ростстимулирующей и антагонистической активностями.

Aim of work (in Kazakh) : Зерттеудің мақсаты - биомасса мен өсуді ынталандыратын және антагонистік ББЗ максималды өнімін алу үшін қоректік ортаның құрамын және микроорганизмдерді өсіру шарттарын таңдау болып табылады.

Методы исследования (на русском) : Погруженное культивирование в промышленных ферментерах ФС-50 и ФС-100 с замкнутой системой SIP; полупогруженное культивирование на термостатированном шейкере Orbital Shaker-Incubator ES-20; твердофазное культивирование в поддонах; определение параметров роста (удельная скорость роста, титр клеток, удельная продуктивность); определение биологической активности (фосфат-мобилизующая активность; устойчивость к тяжелым металлам (цинк, кадмий, свинец); антагонистическая активность в отношении фитопатогенных грибов Alternaria alternatа, Fusarium solani, Botrytis cinerea; продукция фитогормона индолил-3-уксусной кислоты и экзополисахарида).

Методы исследования (на казахском) : Жабық SIP жүйесі бар ФС-50 және ФС-100 өнеркәсіптік ферментерларда батырып өсіру; термостатталған Orbital Shaker-Incubator ES-20 шейкрінде жартылай батырып өсіру; науаларда қатты фазалы өсіру; өсу көрсеткіштерін анықтау (өсудің меншікті жылдамдығы, клетка титрі, меншікті өнімділік); биологиялық белсенділікті анықтау (фосфат-мобилизациялау белсенділігі; ауыр металдарға (мырыш, кадмий, қорғасын) төзімділігі; Alternaria alternata, Fusarium solani, Botrytis cinerea фитопатогенді саңырауқұлақтарына қарсы антагонистік белсенділік; фитогормон индолил-3-сірке қышқылы мен экзополисахарид өнімдері).

Obtained results and novelty (in Russian) : Подобраны питательные среды, способствующие максимальному росту микроорганизмов и высокому уровню биологической активности. В качестве дешевого углеводного субстрата была предложена меласса. Максимальное накопление биомассы и микробных БАВ получено при использовании питательных сред на основе аммонийного источника азота для бактерий и пептона для грибов. Подобраны наиболее благоприятные условия культивирования для грибных штаммов: длительность 120 ч, слабокислые значения рН (5,0 – 6,0) и температура 20-25 °С; для бактериальных штаммов: длительность 48 ч, рН 7,0 и температура 37 °С. - С учетом особенностей штаммов подобраны способы культивирования. Для дрожжевого штамма Rh. mucilaginosa МК1 показана возможность использования твердофазной ферментации как на целлюлозосодержащих субстратах, так и на их комплексах с углеводными компонентами. Максимальный показатель удельной продуктивности был выявлен при культивировании штамма на целлюлозо-углеводном комплексе «Пшеничные отруби + Свекольная меласса» и составил (3,14±0,07)×109 КОЕ/г сахара. Разработана двухэтапная схема последовательного глубинно-твердофазного культивирования дрожжей на комплексных растительных субстратах - отходах сельского хозяйства, включающая глубинное культивирование на стерильной свекольной мелассе в течение 48 часов на первом этапе и последующую ферментацию на твердых целлюлозосодержащих субстратах в течение 48 ч при влажности 60% на втором этапе.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Микроорганизмдердің максималды өсуіне және биологиялық белсенділіктің жоғары деңгейіне ықпал ететін қоректік орталар таңдалды. Арзан көмірсулық субстрат ретінде меласса ұсынылады. Биомассаның және микробтық биологиялық белсенді заттардың максималды жинақталуы бактериялар үшін аммоний азот көзі және саңырауқұлақтар үшін пептон негізіндегі қоректік орталарды қолдану арқылы алынды. - Саңырауқұлақ штамдары үшін өсірудің едәуір қолайлы жағдайлары таңдалды: ұзақтығы 120 сағ, рН мәндері аздап қышқыл (5,0 - 6,0) және температура 20-25 ° C; бактериялық штамдар үшін: ұзақтығы 48 сағ, рН 7,0 және температура 37 ° C. Штамдардың ерекшеліктерін ескере отырып, өсіру әдістері таңдалды. Ашытқы штаммы Rh. mucilaginosa MK1 үшін құрамында целлюлоза бар субстраттарда да, олардың көмірсутекті компоненттері бар кешендерде де қатты фазалық ашытуды қолдану мүмкіндігін көрсетті. Меншікті өнімділіктің жоғарғы көрсеткіші «Бидай кебегі + Қызылша мелассасы» целлюлоза-көмірсулы кешенінде штамм өсіру кезінде анықталды және (3,14 ± 0,07) × 109 КТБ/г қантты құрады. Кешенді өсімдік субстраттарында – ауылшаруашылық қалдықтарында ашытқыларды бірізділік терең қатты фазада өсірудің екі сатылы схемасы әзірленді, оның ішінде бірінші кезеңде стерильді қызылша мелассасында 48 сағат бойы терең өңдеу және одан кейін екінші кезеңде құрамында целлюлоза бар қатты субстраттарда 60% ылғалдылықта 48 сағат бойы ашыту жүргізілді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Разработана двухэтапная схема последовательного глубинно-твердофазного культивирования дрожжей на комплексных растительных субстратах - отходов сельского хозяйства.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Күрделі өсімдік субстраттарында - ауылшаруашылық қалдықтарында ашытқыны дәйекті терең және қатты фазалық өсірудің екі сатылы схемасы жасалды.

Level of implementation (in Russian) : На данном этапе согласно календарному плану внедрение результатов исследования не запланировано.

Level of implementation (in Kazakh) : Бұл кезеңде күнтізбелік жоспарға сәйкес зерттеу нәтижелерін енгізу жоспарланбаған.

Efficiency (in Russian) : Разработанная схема глубинно-твердофазного культивирования микроорганизмов на комплексных растительных субстратах - отходах сельского хозяйства рекомендована для последующего производства микробно-растительных компонентов биопрепаратов почвенного назначения.

Efficiency (in Kazakh) : Кешенді өсімдік субстраттарында микроорганизмдерді терең және қатты фазалық өсірудің дамыған схемасы - ауылшаруашылық қалдықтары топырақ биологиялық өнімдерінің микробтық-өсімдік компоненттерін кейіннен өндіруге ұсынылады.

Field of application (in Russian) : В области биотехнологии и сельского хозяйства для увеличения продуктивности сельскохозяйственных культур.

Field of application (in Kazakh) : Биотехнология және ауыл шаруашылығы саласында ауыл шаруашылығы дақылдарының өнімділігін арттыруда қолдануға болады.