The object of research, development or design (in Russian) : Коллекция из 205 рекомбинантных инбредных линий пшеницы Almaly x Anza (RIL), которая была получена от скрещивания сортов Almaly и Anza методом потомства одного семени – SSD (single-seed descent).

The object of research, development or design (in Kazakh) : SSD (single-seed descent) әдісімен жасалынған Almaly және Anza (RIL) сорттарынан будандыстырылып алынған тұқымның ұрпағы, 205 Almaly x Anza (RIL) рекомбинантты инбредті бидай үлгілерінің жиынтығы.

Aim of work (in Russian) : Картирование локусов количественных признаков, ассоциированных с устойчивостью к бурой ржавчине в популяции рекомбинантных инбредных линий пшеницы из Казахстана.

Aim of work (in Kazakh) : Қазақстанның рекомбинантты инбредті бидай үлгілері популяциясындағы, қоңыр татқа төзімділікпен ассоцияцаланған сандық белгілердің локустарын картаға түсіру.

Методы исследования (на русском) : Оценка полевой устойчивости к бурой ржавчине проведена по Roelfs et al., 1992, проростковой устойчивости – по Mains and Jackson (1926). Карта сцепления будет построена с использованием SNP маркеров DArTSeq на основе комплексного составного интервального картирования аддитивной функциональности (ICIM-ADD) (Li et al., 2008).

Методы исследования (на казахском) : Қоңыр татқа далалық төзімділікті Roelfs et al., 1992, өскіндік (көшет) төзімділікті бағалау – Mains and Jackson (1926) бойынша жүргізілді.SNP маркер DArTSeq қолдана отырып, кешенді құрамдас интервальді аддитивті функциональді карталау негізінде сцепление тізбектеу картасы құрылады.

Obtained results and novelty (in Russian) : Проведено фенотипирование казахстанской популяции рекомбинантных инбредных линий пшеницы (RIL) Almaly/Anza на проростковую и возрастную устойчивость к P. recondita. Отобрано 15 линий пшеницы, проявивших устойчивость одновременно ко всем 4-м патотипам P. Recondita; 9 линий, устойчивых к 3-м патотипам KHP/F, TKT/H, FKL/M, 19 линий, устойчивых к патотипам THT/F, TKT/H, FKL/M и 11 линий, устойчивых к патотипам THT/F, KHP/F, FKL/M. Популяция RIL фенотипирована по возрастной устойчивости к P. recondita. Частота встречаемости устойчивых генотипов составила 50,8% (104 генотипа), а восприимчивых к бурой ржавчине – 49,2% (101 генотип). Впервые идентифицировано 15 линий пшеницы, проявивших одновременно устойчивость к 4-м патотипам P. recondita и 7 RIL, которые сочетали проростковую и полевую устойчивость; эти 22 образца являются перспективными линиями для программ селекции по повышению устойчивости к бурой ржавчине. План публикаций выполнен (Приложение А): опубликовано 2 статьи, в т.ч., 1 статья в журнале Plants, входящем в БД Web of Science (Q1, IF 3.935, процентиль Scopus 56) и 1 статья, входящая в БД Scopus (E3S Web Conf.).

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Қазақстан популяциясындағы рекомбинантты инбредті (RIL) Almaly/Anza бидай үлгілеріне өскіндік және тұрақты төзімділігіне P. recondita фенотиптеу жүргізілді. Бір мезгілде 4 патотипке төзімділік танытқан 15 бидай үлгілері тандап алынды. THT/F, TKT/H, FKL/M патотиптеріне 19 үлгі , және THT/F, KHP/F, FKL/M патотипіне 11 үлгі төзімділік көрсетті. P. Recondita- ға RIL популяциясы тұрақты төзімділікпен фенотиптелген. Қоңыр татқа төзімсіз генотиптердің кездесу жиілігі – 49,2% (101 генотип), ал төзімді генотиптердің кездесу жиілігі - 50,8% (104 генотип) құрайды. Алғаш рет 4 P. recondita және 7 RIL патотиптеріне бір мезгілде төзімділік танытқан бидайдың өскін мен дала тұрақтылығын біріктіретін 15 үлгісі анықталды. Қоңыр татқа төзімділікті арттырудағы селекция бағдарламасы үшін 22 үлгі перспективалық болып табылады. Жарияланым жоспары орындалды (А қосымшасы) :2 мақала жарияланды, оның ішінде, Web of Science деректер базасына кіретін Plants журналындағы 1 мақала (Q1, IF 3.935, процентиль Scopus 56), және Scopus (E3S Web Conf) деректер базасына кіретін 1 мақала.).

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : В качестве перспективного материала в селекции на устойчивость к бурой ржавчине рекомендуется использовать отобранные 22 линии пшеницы, которые сочетали проростковую и полевую устойчивость к P. recondita. Необходимо продолжить исследования для подтверждения результатов на независимых генетических фонах, чтобы можно было использовать идентифицированные носители устойчивости к бурой ржавчине в селекции.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : ҒЗЖ нәтижелерін енгізу бойынша ұсынымдар: P. recondita-ға өскіндік пен дала төзімділікті үйлестіріп, селекцияда перспективалық материал ретінде қоңыр татқа төзімді 22 бидай үлгісі ұсынылады. Нәтижелерді тәуелсіз генетикалық фонда растау үшін, қоңыр татқа идентифицияланған төзімді тасымалдаушыларды селекцияда пайдалануды жалғастыру қажет.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) : Использование устойчивых к болезни сортов пшеницы принесет прибыль, равную 20%-ной стоимости продукции.

Efficiency (in Kazakh) : Өнімнің 20% құнына тең пайда әкелетін, ауруға төзімді бидай сорттарын пайдалану.

Field of application (in Russian) : Молекулярная генетика и селекция растений, фитопатология.

Field of application (in Kazakh) : Молекулалық генетика және өсімдік селекциясы, фитопатология.