The object of research, development or design (in Russian) : Фрагменты древних человеческих костей и зубов.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Ежелгі адам сүйектері мен тістерінің қалдықтары.

Aim of work (in Russian) : Изучение геномов бактерии Salmonella enterica, извлеченных из древних человеческих останков с территории Центральной Азии.

Aim of work (in Kazakh) : Орталық Азия аймағынан табылған ежелгі адам қалдықтарынан алынған Salmonella enterica бактериясының геномын зерттеу.

Методы исследования (на русском) : Молекулярно-генетические, биоинформатические и статистические.

Методы исследования (на казахском) : Молекулалы-генетикалық, биоинформатикалық және статистикалық.

Obtained results and novelty (in Russian) : Проведена систематизация и подготовка коллекционного материала, собранного до начала 2020 года. В результате анализа антропологического и археологического контекста для исследования отобрано 360 древних индивидов. География захоронений, где был найден материал, охватывает территорию Центральной Азии: в коллекции представлены образцы с территории современного Казахстана (60%), Киргизии (31%) и регионов России, граничащих с Казахстаном (9%). Отобранные образцы датируются эпохой бронзы, железным веком, вплоть до конца I тысячелетия нашей эры и представляют как множественные, так и единичные захоронения. Проведено выделение ДНК из отобранного материала (360 образцов древних человеческих останков). Все полученные образцы ДНК были протестированы на наличие/отсутствие факторов ингибирования амплификации с помощью ПЦР в режиме реального времени (qPCR) с использованием спецефических ДНК-мишеней Salmonella enterica. Подготовлены ДНК-библиотеки размером 75 п.н. на матрицах двухцепочечной ДНК, согласно протоколу Illumina. Все библиотеки были дважды проиндексированы и амплифицированы для получения максимального количества копий. Проведено высокопроизводительное секвенирование ДНК-библиотек с использованием платформы Illumina HiSeq 4000. Изучение древних геномов бактерии Salmonella enterica, впервые проводится в казахстанском археологическом материале, имеющем историческое значение и относящемся к ключевым культурам I тысячелетий до нашей эры и нашей эры.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : 2020 жылдың басына дейін жиналған археологиялық материалдарға жүйелеу және оларды зерттеуге дайындау жұмыстары жүргізілді. Антропологиялық және археологиялық сипаттамалар арқылы талдау нәтижесінде зерттеуге 360 ежелгі үлгі іріктеліп алынды. Зерттеу материалдары табылған қорымдардың географиясы Орталық Азия аумағын қамтиды: жинаққа қазіргі Қазақстан (60%), Қырғызстан (31%) және Ресейдің Қазақстанмен шектесетін облыстарынан (9%) табылған үлгілер енгізілді. Таңдалған үлгілер қола және темір дәуіріне, біздің заманымыздың І мыңжылдығының соңына дейін және көп және жалғыз жерленген аймақтармен сипатталады. Таңдалған материалдан (ежелгі адам қалдықтарының 360 үлгісі) ДНҚ молекуласы бөлініп алынды. Барлық алынған ДНҚ молекуласы үлгілері нақты Salmonella enterica бактериясының ДНҚ үлгілерін пайдалана отырып, нақты уақыт жағдайындағы ПТР (qPCR) көмегімен ингибиторлардың бар/жоқтығы анықталды. Көлемі 75 ж.н. тұратын екі тізбекті ДНҚ үлгілері негізінде және Illumina хаттамасына сәйкес ДНҚ-кітапханасы дайындалды. Барлық дайындалған кітапханалар екі рет белгіленді және көшірмелер санын көбейту үшін амплификацияланды. Дайындалған ДНҚ-кітапханасын жоғары өнімді секвенирлену Illumina HiSeq 4000 платформасы арқылы орындалды. Salmonella enterica бактериясының ежелгі геномдарын зерттеудің тарихи маңызы бар және ол біздің эрамызға дейінгі І мыңжылдық пен біздің дәуірімізге дейінгі мәдениеттерге жататын қазақстандық археологиялық материалдарға алғаш рет жүргізіліп отыр.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : палео-ДНҚ үлгілерінің секвенирленген 300 кітапханасы.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : 300 просеквенированных библиотек образцов палео-ДНК.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : генетика, микробиология, археология, история

Field of application (in Kazakh) : генетика, микробиология, археология, тарих