The object of research, development or design (in Russian) : Объектами исследований являются – Технология скважинной добычи урана в различных горно-геологических условиях на месторождениях Республики Казахстан.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Қазақстан Республикасының кен орындарында әртүрлі тау-кен геологиялық жағдайларда уранды ұңғымалық өндіру технологиясы зерттеу объектілері болып табылады.

Aim of work (in Russian) : Цель работы - Повышение эффективности скважинной разработки урановых руд на основе инновационной технологии интенсификации скважинной добычи урана с применением гидродинамического устройства декольматации в сочетании с химическими реагентами многофункционального назначения.

Aim of work (in Kazakh) : Жұмыстың мақсаты-көп функциялы мақсаттағы химиялық реагенттермен үйлестіре отырып, декольматацияның гидродинамикалық құрылғысын пайдалана отырып, уранды ұңғымалық өндіруді қарқындатудың инновациялық технологиясы негізінде уран кендерін ұңғымалық игерудің тиімділігін арттыру.

Методы исследования (на русском) : Метод и методология проведения исследований – при проведении настоящих исследований использованы: метод сравнительного анализа воздействия различных составов химических реагентов на осадкообразования, теоритические и лабораторные исследования. При проведении анализа количественно-качественных характеристик осадкообразований были отобраны пробы из урановых месторождений отрабатываемые скважинным способом «Ирколь», «Северный Харасан», «Канжуган». При проведении анализа воздействия различных составов химических реагентов на осадкообразования были проведены аналитические микроскопические исследования с использованием современного лабораторного оборудования.

Методы исследования (на казахском) : Зерттеу әдісі мен әдістемесі-осы зерттеулерді жүргізу кезінде : химиялық реагенттердің әр түрлі құрамының тұнба түзілуіне әсерін салыстырмалы талдау әдісі, теориялық және зертханалық зерттеулер қолданылды. Шөгінді түзілімдердің сандық-сапалық сипаттамаларына талдау жүргізу кезінде "Ирколь", "Солтүстік Харасан", "Қанжуған"ұңғымалық тәсілмен игерілетін уран кен орындарынан сынамалар алынды. Шөгінділердің пайда болуына химиялық реагенттердің әртүрлі құрамының әсерін талдау кезінде заманауи зертханалық жабдықтарды қолдана отырып аналитикалық микроскопиялық зерттеулер жүргізілді.

Obtained results and novelty (in Russian) : Результаты работы и их новизна. - обобщены количественно-качественные характеристики осадкообразований на урановых месторождениях «Ирколь», «Канжуган» и «Северный Карамурун» установлено что основным осадкообразующим компонентом до 100 % является продукт химической кольматации гипс; - подобраны растворы химических реагентов для разрушения и предотвращения осадкообразований в процессе скважинной добычи урана и проведены лабораторные исследования по определению эффективности воздействия на осадкообразования, установлено что раствором плавиковой кислоты HF – 10 %, H2SO4 – 1 %, ПАВ – 1 % с комплексообразующими свойствами являются наиболее эффективными. Новизна заключается в том, что установлена структура и количественно-качественные параметры осадкообразований подтверждает выпадение в осадок гипса в условиях сернокислотной скважиной добычи урана, а наиболее эффективным комплексом химических реагентов для разрушения и предотвращения осадкообразований является растворы плавиковой и серной кислот с добавлением ПАВ с комплексообразующими свойствами.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жұмыс нәтижелері және олардың жаңалығы. - "Ирколь"," Қанжуған "және" Солтүстік Қарамұрын " уран кен орындарындағы шөгінділердің сандық-сапалық сипаттамалары қорытылды, гипс химиялық кольматациясының өнімі 100% - ға дейінгі негізгі шөгінді құраушы компонент болып табылатыны анықталды; – уранды ұңғымалық өндіру процесінде шөгінділердің пайда болуын жою және алдын алу үшін химиялық реагенттердің ерітінділері таңдалды және шөгінділердің түзілуіне әсер ету тиімділігін анықтау бойынша зертханалық зерттеулер жүргізілді, күрделі түзуші қасиеттері бар HF – 10 %, H2SO4 – 1 %, ПБЗ-1% балқытқыш қышқылдың ерітіндісі неғұрлым тиімді болып табылатыны анықталды. Жаңалық шөгінділердің құрылымы мен сандық және сапалық параметрлері уранды өндірудің күкірт қышқылы ұңғымасы жағдайында гипс тұнбасына түсетінін растайды, ал шөгінділердің пайда болуын жою және алдын-алу үшін ең тиімді химиялық реагенттер кешені-бұл күрделі қасиеттері бар беттік-белсенді заттар қосылған балқыту және күкірт қышқылдарының ерітінділері.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Основные конструктивные, технологические и технико-эксплуатационные характеристики. По результатам исследований было установлено: количественно-качественные характеристики осадкообразований при скважиной добычи, в которых содержание гипса составляет до 100 %, в лабораторных условиях подобран эффективный состав химических реагентов для разрушения и предотвращения осадкообразований состоящий из HF – 10 %, H2SO4 – 1 %, ПАВ – 1 % с комплексообразующими свойствами.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Негізгі құрылымдық, технологиялық және техникалық-пайдалану сипаттамалары. Зерттеу нәтижелері бойынша мыналар анықталды: гипс құрамы 100%-ға дейін болатын ұңғымадағы шөгінділердің сандық және сапалық сипаттамалары зертханалық жағдайда күрделі қасиеттері бар HF – 10%, H2SO4 – 1%, ПАВ – 1% - дан тұратын шөгінділерді жою және алдын-алу үшін химиялық реагенттердің тиімді құрамы таңдалды.

Level of implementation (in Russian) : Степень внедрения – разработанный состав химических реагентов может быть использован при проектировании отработки и планировании работ по интенсификации добычи урана в сложных горно-геологических условиях.

Level of implementation (in Kazakh) : Іске асыру дәрежесі - химиялық реагенттердің әзірленген құрамы тау -кен жұмыстарын жобалауда және күрделі тау -геологиялық жағдайларда уран өндіруді интенсификациялау бойынша жұмыстарды жоспарлауда қолданылуы мүмкін.

Efficiency (in Russian) : Экономическая эффективность или значимость работы – Определена структура и количественно-качественные характеристики осадкообразований позволяющая повысить производительность геотехнологических скважин за счет результативности устранения осадков и образований в продуктивном горизонте, а также увеличить эффективность интенсификации геотехнологических параметров скважинной добычи урана в сложных горно-геологических условиях и снизить себестоимость конечного продукта.

Efficiency (in Kazakh) : Жұмыстың экономикалық тиімділігі немесе маңыздылығы-өнімді көкжиекте шөгінділер мен түзілімдерді жою нәтижелілігі есебінен геотехнологиялық ұңғымалардың өнімділігін арттыруға, сондай-ақ күрделі тау-кен геологиялық жағдайларда уранды ұңғымалық өндірудің геотехнологиялық параметрлерін қарқындату тиімділігін арттыруға және түпкілікті өнімнің өзіндік құнын төмендетуге мүмкіндік беретін шөгінді түзілімдердің құрылымы мен сандық-сапалық сипаттамалары айқындалды.

Field of application (in Russian) : Область применения: совершенствование скважинных способов разработки месторождений полезных ископаемых, в том числе урана..

Field of application (in Kazakh) : Қолдану аймағы: пайдалы қазбалар кен орындарын, соның ішінде уранды игерудің ұңғымалық әдістерін жетілдіру.