The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследования явились биологические образцы, выделенные от домашних и диких птиц водного и околоводного комплексов в различных регионах Казахстана.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысаны: Қазақстанның әр-түрлі аймақтарында үй құстары, су және су маңы кешендеріндегі түз құстарынан жиналған биологиялық сынамалар.

Aim of work (in Russian) : Цель проекта заключается в исследовании распространения и молекулярной эпидемиологии HEV домашних и диких птиц на территории Казахстана, получении данных о происхождении и естественных резервуарах патогенных вариантов возбудителя, и отборе наиболее актуальных вариантов для разработки диагностических препаратов.

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның мақсаты Қазақстан аумағында үй және түз құстары арасындағы НЕV таралуы мен молекулалық эпидемиологиясын зерттеу, қоздырушының зардапты нұсқаларының табиғи қорларының шығу тегі жөнінде мәліметтер алу, сонымен қатар балаулық препараттар ретінде қолдану мақсатында аса маңызды нұсқаларын іріктеу.

Методы исследования (на русском) : Сбор, транспортировка, хранение полевых материалов от домашних и диких птиц будут проведены в соответствии с международными, общепринятыми правилами. Детекция вируса гепатита Е кур будет осуществляться путем обнаружения вирусспецифических нуклеиновых кислот в биологических образцах в ОТ-ПЦР в режиме реального времени (ПЦР-РВ), поскольку размножение вируса в культуре клеток и с использованием развивающихся куриных эмбрионов представляет значительные трудности. Определение таксономической принадлежности казахстанских штаммов HEV будет проводится с помощью BLAST анализа нуклеотидных последовательностей генов ORF 1-3 изолятов с таковыми известных генотипов из базы данных GenBank. Полная нуклеотидная последовательность РНК изолятов HEV будет определена с помощью секвенатора нового поколения MiSeq Illumina. Биоинформационный анализ секвенированных последовательностей будет проведен с использованием программного обеспечения Genome Sequencer software suite (v. 2.8; Roche). Построение древ и сравнительный филогенетический анализ будут осуществляться с помощью программы MEGA методом "присоединения соседей".

Методы исследования (на казахском) : Жобада қолданылатын ғылыми әдістердің сипаты және таңдалған көзқарасқа негіздеме. Үй және түз құстарынан биологиялық материал жинау, тасымалдау және сақтау халықаралық, жалпы қабылданған және стандартталған әдістердің көмегімен жүрізіледі. Биологиялық сынамалардағы гепатит Е вирусына тән нуклеин қышқылдарын анықтау нақты уақыттағы полимеразды тізбекті реакцияда НУ-ПТР-де іске асатын болады, торша өсіндісінде клондау және дамып келе жатқан тауық эмбриондары жүйесінде бөліп алу (ДТЭ) бірқатар қиындықтар туындатады. Қазақстандық НЕV штамдарын таксономиялық тегін анықтау, бөлінділердің толық геномдарының нуклеотидтік тізбектерін BLAST талдау көмегімен GenBank деректер базасындағы белгілі 1-3 генотиптерінің ORF тізбектерін салыстыру арқылы жүргізіледі. HEV бөлінділерінің РНҚ толық нуклеотидттік тізбегі соңғы буындағы MiSeq Illumina секвенатор көмегімен анықталады.. Секвендеу нәтижесінде алынған тізбектерді биоақпараттық талдау Genome Sequencer software suite (v. 2.8; Roche) бағдарламалық қамтамасыздандыруды қолдану арқылы іске асады. Дарақ құруды (построение древ) MEGA бағдарламасының көмегімен "көршілерді қауымдастыру" әдісімен жүргізіледі.

Obtained results and novelty (in Russian) : Результаты ОТ-ПЦР с праймерами к консервативному фрагменту гена хеликазы и капсидному гену ВГЕ указали на наличие ВГЕ в пробах кур из птицефабрики. РНК ВГЕ были обнаружены в пробах кур собранных в подворьях Алматинской области и в тканях печени РКЭ взятые на исследование. В результате ПЦР анализа 543 биологических образцов от 327 особей диких птиц, принадлежащих к 12 семействам семи отрядов (Pelecaniformes, Ciconiiformes, Anseriformes, Charadriiformes, Columbiformes, Strigiformes, Passeriformes) на наличие нуклеиновых кислот ВГЕ были отрицательными. BLAST поиск секвенированных последовательностей в GenBank показал, что казахстанский вариант ВГЕ по фрагменту гена ORF2 проявил 99,01% сходства с таковыми Avian hepatitis E virus isolate aHEV16050 и aHEV18196 Результаты скрининга в полимеразной цепной реакций биологических материалов, собранных от птиц промышленного содержания в разные годы, свидетельствуют о персистенции вируса гепатита Е в птицеводческих хозяйствах Республики Казахстан.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Гепатит Е вирусы капсидтік және хеликаза генінің консервативті фрагментіне бағытталған праймерлермен кері транскрипция-полимеразды тізбекті реакция нәтижесі Алматы маңындағы құс фабрикаларының бірінде тауықтардан жиналған сынамаларда гепатит Е вирусы бар екенін көрсетті. Гепатит Е вирусы нуклеин қышқылдары Алматы облысында жеке қожалықтардан жиналған тауықтардың бауыр ұлпаларының үлгілерінен табылды. ПТР талдауы нәтижесінде жеті отрядтың (Pelecaniformes, Ciconiiformes, Anseriformes, Charadriiformes, Columbiformes, Strigiformes, Passeriformes) 12 тұқымдастығына жататын 327 жабайы құстың 543 биологиялық сынамасы ГЕВ нуклеин қышқылдары теріс нәтиже берді. GenBank-те реттелген тізбектерді BLAST іздеу ORF2 генінің фрагментіне арналған HEV қазақстандық нұсқасы құстардың гепатит E вирусының aHEV16050 және aHEV18196 изоляттарымен 99,01% ұқсастығын көрсетті. Өндірістік жағдайда ұсталатын құстардан әр-түрлі жылдарда жиналған биологиялық сынамаларды полимеразды тізбекті реакцияда скринингтеу, Қазақстан Республикасындағы құс шаруашылықтарында гепатит Е вирусының ұдайы кездесетінін көрсетеді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Обоснованием научной и технологической значимости проекта служит широкая распространенность гепатита Е в орнитофауне и необходимость в специфической диагностике возбудителя. Ожидаемые результаты углубят знания эволюции и экологии возбудителя гепатита Е.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Жобаның ғылыми және технологиялық маңыздылығының түсіндірмесі ретінде орнитофаунада гепатит Е кең таралуы мен қоздырушыны тәндік балау қажеттілігі негіз болады. Күтілетін нәтижелер гепатит Е қоздырушысының эволюциясы мен экологиясы аясындағы білімді тереңдетеді.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Ветеринария, молекулярная генетика с выходом на разработку диагностических препаратов.

Field of application (in Kazakh) : Ветеринария, молекулалы генетика аясында балаулық препараттар әзірлеу.