The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследования является сорта люцерны местной селекции и ген печени кролика cyp2E1 цитохрома Р450.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу объектісі - жергілікті селекциядағы жоңышқаның сұрыптары мен қоян бауырының цитохром P450 cyp2E1 гені.

Aim of work (in Russian) : Целью проекта является генно-инженерное создание растений люцерны посевной (Medicago Sativa L.) для повышения эффективности фиторемедиации почв, загрязненных пестицидами.

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның мақсаты - пестицидтермен ластанған топырақ фиторемидиациясы үшін генді-инженерлік әдістермен жоңышқа (Medicago Sativa L.) өсімдігін алу болып табылады.

Методы исследования (на русском) : В работе применены методы культуры изолированных органов и тканей, синтез и клонирование гена, ПЦР анализ, электрофорез нуклеиновых кислот.

Методы исследования (на казахском) : Жұмыста оқшауланған мүшелер мен ұлпаларды өсіру әдістері, генді синтездеу және клондау, ПТР талдау, нуклеин қышқылдарының электрофорезі әдістері қолданылды.

Obtained results and novelty (in Russian) : В качестве целевого гена, повышающего эффективность фиторемедиации почв, загрязненных пестицидами выбран ген печени кролика cyp2E1 цитохрома Р450, проведен дизайн и синтез олигонуклеотидов для синтеза целевого гена из кДНК. Комплементарная ДНК синтезирована на матрице РНК экстрагированной из печени кролика и создан экспрессионный вектор pSRB-CYP450 для внедрения в компетентные и способные к регенерации клеткам люцерны. Изучены особенности каллусогенеза и морфогенеза отечественных сортов люцерны. Было установлено, что эмбриогенный потенциал сортов люцерны не зависит от типов экспланта. Отмечена максимальная частота каллусогенеза у эксплантов сорта Шортандинская 2 (93%) при культивировании на варианте среды В5К II, содержащей регуляторы роста в следующих концентрациях: 2,4-Д- 5.0 мг/л, кинетин-5.0 мг/л и НУК- 0.1 мг/л. А вариант среды В5P I с содержанием БАП 0,2 мг/л позволил получить высокую частоту регенерации у сорта Шортандинская 2. Отработан эффективный протокол регенерации побегов из семян люцерны сортов отечественной селекции для проведения работ по генетической трансформации.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Пестицидтермен ластанған топырақтың фиторемедиациясының тиімділігін арттыратын мақсатты ген ретінде қоян бауырының цитохром P450 cyp2E1 гені таңдап алынды, кДНҚ-дан мақсатты генді синтездеу үшін олигонуклеотидтердің синтезі мен дизайны жасалды. Қоян бауырынан алынған РНҚ матрицасында синтезделген комплементарлы ДНҚ және жоңышқаның компетентті және регенерацияға қабілетті жасушаларына енгізу үшін pSRB-CYP450 экспрессиялық векторы жасалды. Жоңышқаның отандық сұрыптарының каллусогенезі мен морфогенезінің ерекшеліктері зерттелді. Жоңышқа сұрыптарының эмбриогендік потенциалы эксплант түрлеріне тәуелді емес екендігі анықталды. Құрамында 2,4-Д - 5,0 мг/л, кинетин - 5,0 мг/л және NСҚ - 0,1 мг/л өсу реттегіштері бар В5К II ортасында өсірілген Шортандинская 2 (93%) сұрыпының эксплантаттарында каллусогенездің жоғарғы жиілігі байқалды. Ал құрамында БАП 0,2 мг/л бар В5P I қоректік орта нұсқасы Шортандинская 2 сұрыпында регенерацияның жоғары жиілігін алуға мүмкіндік берді. Генетикалық трансформация бойынша жұмыстарды жүргізу үшін отандық селекцияның жоңышқа сұрыптарының тұқымдарынан өскін регенерациясының тиімді әдісі жасалды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Основные конструктивные и технико экономические показатели заключается в создании экспрессионного вектора pSRB-CYP450 для трансформации морфогенных клеток люцерны. Также в изучении регенерационного потенциала семян сортов люцерны отечественной селекции и отработанного протокола для регенерации побегов в культуре in vitro.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Негізгі конструкторлық және техникалық-экономикалық көрсеткіштері морфогенді жоңышқа жасушаларының трансформациясы үшін pSRB-CYP450 экспрессиялық векторын құру болып табылады. Сондай-ақ отандық селекциядағы жоңышқа сорттары тұқымдарының регенерациялық потенциалын зерттеу және in vitro жағдайында өсімдік регенеранттарын алу хаттамасын әзірлеу болып табылады.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : сельское хозяйство

Field of application (in Kazakh) : ауыл шаруашылығы