The object of research, development or design (in Russian) : Технология получения ультрамелкозернистого циркония с улучшенными механическими свойствами и повышенной радиационной стойкостью в ядерной энергетике.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Механикалық қасиеттері жоғары және ядролық қуат үшін радиацияға төзімділігі жоғары ультраұсақтүйіршікті цирконий алу технологиясын

Aim of work (in Russian) : Цель проекта состоит в разработке технологии получения ультрамелкозернистых (УМЗ) материалов на основе циркония с улучшенными механическими свойствами и повышенной радиационной стойкостью и исследование перспектив их применения в качестве материалов ядерной энергетики.

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның мақсаты – жоғары радиациялық беріктілігі және жақсартылған механикалық қасиеттері бар цирконий негізінде ультраұсақтүйіршікті материалдарды алу технологиясын әзірлеу және ядролық энергетика материалдары ретінде оларды қолдану келешегін зерттеу

Методы исследования (на русском) : Методы планирования эксперимента, Оптическая микроскопия, Просвечивающая электронная микроскопия, Сканирующая электронная микроскопия, Дифракция обратно-рассеянных электронов (EBSD), Рентгенофлуресцентная спектроскопия, испытание на растяжение, испытание на микротвердость

Методы исследования (на казахском) : Экспериментті жобалау әдістері, Оптикалық микроскопия, Трансмиссиялық электронды микроскопия, Сканерлеуші ​​электрондық микроскопия, Электрондық кері шашырау дифракциясы (EBSD), рентгендік флуоресценттік спектроскопия, созылу сынағы, микроқаттылық сынағы

Obtained results and novelty (in Russian) : Было получено множество новых научных данных о структуре и механическим свойствам УМЗ циркония полученного методом радиально-сдвиговой прокатки. Впервые было проведено EBSD картографирование с высокой детализацией (шаг 0,5 мм) всего сечения прутков после интенсивной пластической деформации с высокой степенью турбулентности течения металла реализуемого Радиально-сдвиговой прокаткой. Выявлена градиентная структура металла с УМЗ внешним слоем и впервые, с высокой детализацией исследована эволюция УМЗ слоя и его точные геометрические характеристики на разных этапах обработки. Данные о микроструктуре были распознаны и статистически обработаны и представлены в виде графиков. Каждая точка на графиках подтверждена не менее 100 измерениями зерен. Также была детально изучена тонкая структура получаемого УМЗ слоя. Также впервые были проведены высокотемпературные испытания на растяжение образцов из УМЗ зоны циркония и из других зон градиентной структуры прутка. Были получены новые научные данные о стабильности структуры и свойств под воздействием высокой температуры. Были построены компьютерных моделей изделий со свойствами УМЗ циркония и проведено моделирование их поведения под нагрузкой.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Радиалды-ығысу илемдеу әдісімен алынған УҰТ цирконийдің жұқа құрылымы мен механикалық қасиеттері туралы көптеген жаңа ғылыми деректер алынды. Алғаш рет EBSD картографиялау радиалды-ығысу илектеу арқылы жүзеге асатын металл ағымының турбуленттілігінің жоғары дәрежесімен қарқынды пластикалық деформациядан кейін шыбықтардың барлық бөлігін жоғары бөлшектеумен (0,5 мм қадам) жүргізілді. УҰТ сыртқы қабаты бар металдың градиенттік құрылымы анықталды және алғаш рет УҰТ қабатының эволюциясы және өңдеудің әртүрлі кезеңдеріндегі оның нақты геометриялық сипаттамалары жоғары дәлдікпен зерттелді. Микроқұрылым туралы деректер танылды және статистикалық түрде өңделді, әрі график түрінде ұсынылды. Графиктердегі әр нүкте кем дегенде 100 түйіршік өлшемімен расталады. Сондай-ақ, УҰТ қабатының жұқа құрылымы мұқият зерттелді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Экономический эффект достигается за счет улучшения механических свойств и увеличения сопротивляемости радиационным повреждениям материала трубок тепловыделяющих элементов ядерного реактора. Это напрямую влияет на увеличении срока службы, мощности и повышении их уровня безопасности ядерных реакторов.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Экономикалық тиімділікке ядролық реактордың отын элементтерінің түтіктерінің материалының механикалық қасиеттерін жақсарту және радиациялық зақымдануға төзімділігін арттыру арқылы қол жеткізіледі. Бұл ядролық реакторлардың қызмет ету мерзімін, қуатын арттыруға және олардың қауіпсіздік деңгейінің артуына тікелей әсер етеді.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Ядерная энергетика

Field of application (in Kazakh) : Ядролық энергетика