The object of research, development or design (in Russian) : Объектами исследований являлся комплекс нестадных саранчовых вредителей, состоящий из 9 выявленных видов.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысандары 9 анықталған түрден тұратын саяқ шегіртке зиянкестерінің кешені болды.

Aim of work (in Russian) : Разработка методики фитосанитарного контроля нестадных саранчовых на основеГИС-технологий и методов дистанционного зондирования для повышения эффективности защитных мероприятий и предотвращения ущерба от опасных вредителей в земледельческих районах Северного Казахстана.

Aim of work (in Kazakh) : Солтүстік Қазақстанның егіншілік аудандары6нда қорғау іс-шаралары тиімділігін арттыру және зиянкестер залалын алдын алу үшін ГАЖ-технологиялары мен қашықтықтан зондтау әдістері негізінде саяқ шегірткелер бойынша фитосанитариялық бақылау әдістерін құрастыру.

Методы исследования (на русском) : Поставленные цели и вытекающие из нее задачи были выполнены с использованием общепринятых методов в фитосанитарном мониторинге и прогнозе, а также современных методов ГИС-технологий, GPS и ДЗЗ.

Методы исследования (на казахском) : Қойылған мақсаттар мен одан туындайтын міндеттер фитосанитарлық мониторинг пен болжам беру саласындағы жалпы қабылданған әдістерін, сондай-ақ ГАЖ-технологиялардың, GPS және ЖҚЗ заманауи әдістерін қолдана отырып орындалды.

Obtained results and novelty (in Russian) : Проанализирована многолетняя популяционная динамика вредных нестадных саранчовых за 23 года (1999-2021 гг.). По результатам фитосанитарного мониторинга, к чaстo встрeчaeмым видaм oтнoсятся Pararcyptera microptera microptera(F.-W.), Dociostaurus brevicollis (EV.), Podisma pedestris (L.). Проведено моделирование экологических ниш с использованием фундаментальной модели (ENM). Высокие показатели ареала заселения отводятся центральной и северной части Павлодарской области. Здесь вероятность заселения нестадных саранчовых I и II зоны с соотношением 1:1 наблюдается в слабо засушливой, умеренно теплой агроклиматической зоне. В южной части Костанайской области модель ENM прогнозирует вероятность заселения I и II зоны с соотношением 1:2 в умеренно засушливой теплой агроклиматической зоне данного региона. В южной и юго-восточной части Акмолинской области модель прогнозирует вероятность заселения I и II зоны с соотношением 1:3 в слабо влажной, умеренно теплой агроклиматической зоне области. Проведено зонирование земледельческих районов исследуемой территории по рискам размножения и вредоносности, определены потенциально опасные районы.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Зиянды саяқ шегірткелердің 23 жылдағы (1999-2021 жж.) көпжылдық популяциялық динамикасы талданды. Фитосанитарлық мониторинг нәтижелері бойынша жиі кездесетін түрлерге Pararcyptera microptera microptera (F.-W.), Dociostaurus brevicollis (EV.), Podisma pedestris (L.). Фундаментальді модельді (ENM) пайдалана отырып, экологиялық тауашаларды модельдеу жүргізілді. Қоныстану ауқымының жоғары көрсеткіштері Павлодар облысының орталық және солтүстік бөліктеріне бөлінеді. Мұнда 1:1 қатынасы бар I және II шегірткелердің қоныстану ықтималдығы аздап құрғақ, орташа жылы агроклиматтық аймақта байқалады. Қостанай облысының оңтүстік бөлігінде ENM моделі осы өңірдің орташа қуаңшылық агроклиматтық аймағында 1:2 қатынасымен І және ІІ аймақтардың қоныстану ықтималдығын болжайды. Ақмола облысының оңтүстік және оңтүстік-шығыс бөлігінде модель облыстың әлсіз ылғалды, орташа жылы агроклиматтық аймағында 1:3 қатынасымен І және ІІ аймақтардың қоныстану ықтималдығын болжайды. Зерттелетін аумақтың егіншілік аудандарын көбею және зияндылық тәуекелдері бойынша аудандастыру жүргізілді, әлеуетті қауіпті аудандар анықталды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Фундаментальное моделирование (ENM) экологических ниш с использованием компьютерных алгоритмов для прогнозирования распространения изучаемых вредителей в географическом пространстве и времени. Результаты, полученные в ходе выполнения исследований, могут быть использованы как инновационный инструмент в прогнозировании развития и распространения нестадных саранчовых вредителей.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Зерттелетін зиянкестердің географиялық кеңістікте және уақытта таралуын болжау үшін компьютерлік алгоритмдерді қолдана отырып, экологиялық нишаларын фундаментальді моделдеу. Зерттеу барысында алынған нәтижелер саяқ шегіртке зиянкестерінің дамуы мен таралуын болжауда инновациялық құрал есебінде қолданылуы мүмкін.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Прогнозы и сигнализация появления и развития вредителей.

Field of application (in Kazakh) : Зиянкестердің пайда болуы мен дамуын болжау және хабарлау.